Πεντηκοστή

Λέοντος Δεσπότου 

Δεῦτε λαοί, τὴν τρισυπόστατον Θεότητα προσκυνήσωμεν, 

Υἱὸν ἐν τῷ Πατρί, σὺν ἁγίῳ Πνεύματι· 

Πατὴρ γὰρ ἀχρόνως ἐγέννησεν Υἱόν, συναΐδιον καὶ σύνθρονον, 

καὶ Πνεῦμα ἅγιον ἦν ἐν τῷ Πατρί, σὺν Υἱῷ δοξαζόμενον, 

μία δύναμις, μία οὐσία, μία Θεότης, 

ἣν προσκυνοῦντες πάντες λέγομεν· 

Ἅγιος ὁ Θεός, ὁ τὰ πάντα δημιουργήσας δι' Υἱοῦ, συνεργίᾳ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, 

Ἅγιος ἰσχυρός, δι' οὗ τὸν Πατέρα ἐγνώκαμεν, 

καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον ἐπεδήμησεν ἐν κόσμῳ, 

Ἅγιος ἀθάνατος, τὸ Παράκλητον Πνεῦμα, τὸ ἐκ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, 

καὶ ἐν Υἱῷ ἀναπαυόμενον, 

Τριὰς ἁγία, δόξα σοι. 

*το δόγμα της Αγίας Τριάδος διατυπωμένο με ακρίβεια και σαφήνεια

Με ευγνωμοσύνη στη μνήμη της κ.Αικατερίνης Λέτη-αδελφής Αρσενίας

    

     Τελέστηκε σήμερα το τεσσαρακονθήμερο μνημόσυνο της αδελφής Αρσενίας, κατά κόσμον Αικατερίνης Λέτη στη μονή  "Πρός Εμμαούς". Παραθέτω όσα ειπώθηκαν από την αγαπημένη  συνάδελφο Βασιλική Σουγκάκη ως ελάχιστη κατάθεση ευγνωμοσύνης και τιμής εκ μέρους όλων των συναδέλφων εκπαιδευτικών των Εκπαιδευτηρίων μας.

     "Σας ευχαριστώ γιατί μου δίνετε την ευκαιρία  εκ μέρους και πολλών άλλων συναδέλφων να εκφράσω  την ευγνωμοσύνη  μου στο πρόσωπο της αδ. Αρσενίας, της αγαπημένης μας κ. Λέτη.   Θεωρούμε χρέος μας να καταθέσουμε σήμερα στη μνήμη της ( ό,τι ζήσαμε κοντά της.)

   Η κ. Λέτη ήταν η υπεύθυνη των εκπαιδευτηρίων « Απ. Παύλος». Για μας όμως ήταν ο άνθρωπος του Θεού, που ενέπνευσε τη ζωή μας αλλά και τη ζωή όλων των μαθητών του σχολείου. Ήταν αυτή που χάραξε την πορεία των Εκπαιδευτηρίων και έμεινε αμετακίνητη  στις αρχές αυτού του ιερού έργου που εμπνεύστηκε και ίδρυσε ο σεβαστός σε όλους μας π. Λεωνίδας.

   Ήταν αυτή που με τη θυσιαστική της αγάπη και ανιδιοτέλεια πρόσφερε ολόκληρο τον εαυτό της αλλά και την σεβαστή πατρική της περιουσία για την επίτευξη αυτού του σκοπού. Πόσο είχα συγκινηθεί  όταν έμαθα ότι χάρισε όλο το εφάπαξ που πήρε με τη συνταξιοδότησή της  για να περαστεί καλοριφέρ στις αίθουσες διδασκαλίας που μέχρι τότε θερμαινόντουσαν με ξυλόσομπες, τις οποίες άναβε κάθε πρωί ο π. Λεωνίδας, για να βρίσκουν τα λίγα τότε παιδιά θαλπωρή και ζεστασιά.

   Αλλά πρόσφερε και όλα τα ταλέντα της στην υπηρεσία αυτού του σκοπού. Αξιοποίησε το συγγραφικό της τάλαντο γράφοντας σενάρια για θεατρικές παραστάσεις που σκηνοθετούσε μόνη της. Ακόμη μένουν χαραγμένες στη μνήμη των μαθητών οι υπέροχες γιορτές που ετοίμαζε μέσα από τις οποίες ήθελε να μεταδώσει στις ψυχές των παιδιών την αγάπη στον Χριστό και στην Ελλάδα. Είχε την επιμέλεια του περιοδικού του σχολείου «Ορίζοντες Αγωγής» όπου αρθρογραφούσε και η ίδια, γιατί ήθελε τα ελληνορθόδοξα μηνύματα να μεταφερθούν και στις οικογένειες των μαθητών, για μια πιο ολοκληρωμένη χριστιανική αγωγή.
   Συχνά  μας έλεγε η αδελφή Ελένη, πιστή συνεργάτρια της αδελφής Αρσενίας: «Πάλι η κ. Λέτη δεν  έσβησε το φως της όλη τη νύχτα». Πώς να το σβήσει αφού είχε να προσευχηθεί για τόσους μαθητές; Είχε να προετοιμάσει τα μαθήματά της αφού δίδασκε σαν καθηγήτρια στο Γυμνάσιο και αργότερα στο Λύκειο; Αφού  ετοίμαζε ακόμη και το πρόγραμμα των γυμναστικών επιδείξεων τα πρώτα χρόνια που δεν υπήρχε Γυμναστής. Δίδασκε τις ασκήσεις, τους χορούς τα τραγούδια που όλα είχαν πάντοτε ένα χριστοκεντρικό και πατριωτικό περιεχόμενο. « Αυτός είναι ο λόγος  για τον οποίο ιδρύθηκε  το σχολείο» μάς έλεγε. « Όχι για να προσθέσουμε ένα ακόμη , στα τόσα που υπάρχουν στη Θεσσαλονίκη». ‘Ηθελε το σχολείο  να είναι  ένας φάρος φωτεινός, που θα σκορπίζει το φως του Χριστού. Πόσο καμάρωνε τις Κυριακές στο ναό του Αγίου Βασιλείου τους μαθητές, όταν εκκλησιάζονταν  με τους γονείς τους και με υποδειγματική τάξη προσερχόντουσαν στο θείο ποτήρι!

    Για να στερεωθούν και για να ασφαλιστούν τα παιδιά στην πίστη, ενδιαφέρθηκε για τη λειτουργία σχολικής κατασκήνωσης . Άλλοτε στην αυλή του σχολείου και άλλοτε στην πλαγιά του Μπέλλες στα Σούρμενα ή στα βουνά της Ελαφίνας.  Η ίδια δεν ήταν λίγες οι φορές που ζωνόταν το λέντιο για να διακονεί  τις παιδικές ψυχές.

   Αλλά και στη συνεργασία με το διδακτικό προσωπικό τη διέκρινε μια ταπείνωση συνδυασμένη με μια ανωτερότητα, μια αρχοντιά. Ήξερε να σέβεται την αξιοπρέπεια των συνεργατών της. Με πόση ευγένεια και διακριτικότητα μας καθοδηγούσε στα πρώτα βήματα της επαγγελματικής μας σταδιοδρομίας! Με πόση λεπτότητα προσπαθούσε να συμπληρώσει τις ελλείψεις μας  και να διορθώσει τα λάθη μας. Μας στήριζε και μας ενεθάρρυνε, γιατί μας έβλεπε σαν παιδιά της. Συμμετείχε πάντα στις χαρές, αλλά μας συμπαραστεκόταν σε κάθε δύσκολη στιγμή. Αγωνιούσε και προσευχόταν για την πνευματική πρόοδο τόσο των μαθητών όσο και του προσωπικού του σχολείου. Ήθελε και μεις να είμαστε φως χριστού με τα λόγια και τη ζωή μας.

   Μετά την αποχώρησή της από τα Εκπαιδευτήρια νιώσαμε ορφανοί. Φυσικά η αποχώρησή της  ήταν μόνο σωματική. Κάθε φορά που τη συναντούσα ή επικοινωνούσα μαζί της ένα ήταν το θέμα της. Τα εκπαιδευτήρια! Τα εκπαιδευτήρια  που αγάπησε και διακόνησε με όλη τη θέρμη της ψυχής της! Τα εκπαιδευτήρια στα οποία αφοσιώθηκε μ΄ ολόκληρη την ύπαρξή της! Τα εκπαιδευτήρια  για τα οποία δεν έπαψε ποτέ να προσεύχεται και  συνεχίζει να πρεσβεύει τώρα που βρίσκεται ντυμένη στο φως της Αναστάσεως,  αφού ο Κύριος την κάλεσε  Κυριακή των Μυροφόρων.  Πιστή μυροφόρα κι αυτή διακόνησε τον Κύριο και το έργο του με αυταπάρνηση και αγάπη.

   Η μνήμη της ας είναι αιώνια το δε παράδειγμά της οδηγός ζωής".

Στα Τζουμέρκα (2)

Κοιμηθήκαμε σαν βασιλιάδες!!! Κατά κοινήν ομολογία τα στρώματα ήταν πολύ αναπαυτικά!

Καλαίσθητα όλα τα δωμάτια!

Μερικά δωμάτια είχαν και πατάρι για να φιλοξενηθεί ολόκληρη οικογένεια!

... κάποιες γιαγιάδες ευχήθηκαν να είχαν μαζί τους τα εγγονάκια τους...

Η μεγάλη "πλάκα" έγινε στα ντουζ!!!

Πού να ξέρουμε τα γερμανικά συστήματα!!!!

Γίναμε μούσκεμα!

Αλλά και η συνέχεια ήταν πλουσιοπάροχη. Το πρωινό στην τραπεζαρία με την υπέροχη θέα ήταν ιδιαίτερα φροντισμένο με παραδοσιακά χειροποίητα παρασκευάσματα, που διαλαλούσαν το μεράκι και την ανύστακτη έγνοια και αγάπη της κ.Κυριακής, της ιδιοκτήτριας αυτού του εξαιρετικού ξενοδοχείου.

Φορτώνουμε τα πράγματά μας και αναχωρούμε στις 9.30 με την εσωτερική υπόσχεση κι ελπίδα ο καθένας να ξαναβρεθεί εδώ, ίσως με τα παιδιά κι εγγόνια του.

Ακολουθούμε το βανάκι της κ.Κυριακής και φθάνουμε στα Πράμαντα. Θέλουμε ν' αγοράσουμε προϊόντα της περιοχής, γλυκά και χυλοπίτες, τραχανάδες κτλ. Η κ.Κυριακή διατηρεί εδώ ένα πολύ συμπαθητικό, κουκλίστικο μαγαζάκι, όπου διαθέτει τα υπέροχα γλυκά της.

Κάνουμε και μια βόλτα στην πλατεία του χωριού την οποία χθες με το σούρουπο και τη βροχή δεν καλοείδαμε.

Η γυναίκα της Πράμαντας, η γυναίκα της Ηπείρου,

που δούλευε ασταμάτητα και σκληρά για να κρατήσει μόνη της 

εδώ πάνω στα περήφανα βουνά

σπίτι, οικογένεια, ζωντανά...

οι άντρες για πολλούς μήνες φευγάτοι, ξενιτεμένοι για δουλειά...

Ο Αράπης!

Στο άνοιγμα δίπλα στην πλατεία πάνω σ' έναν ψηλό αναλημματικό τοίχο εικονίζονται τα επαγγέλματα της περιοχής, ο γεωργός, ο κτηνοτρόφος, ο σιδεράς!!!!

Φυσικά στην πρώτη θέση ο πετράς, ο χτίστης, 

αυτός που με τόσο μεράκι και υπομονή 

έχει φτιάξει τα πανέμορφα ηπειρώτικα χωριά μας!!! 

Όμορφο λιθόστρωτο δρομάκι στα Πράμαντα

 Η ρεματιά σφύζει από πράσινο και ζωή. Ακούγεται το ρυάκι που κεραλύζει.

Ένας πλάτανος φτιάχνει μια πλατεία!!!

Ο ναός της Αγίας Παρασκευής εξωτερικά

Κατά τις 11 παρά τέταρτο αναχωρούμε από τα Πράμαντα. Επόμενη στάση μας το βαραθρώδες σπήλαιο Ανεμότρυπα. Ονομάστηκε έτσι γιατί από μια σχισμή των βράχων έβγαινε ένα δροσερό αεράκι που μαρτυρούσε την ύπαρξη πίσω από αυτούς κάποιου αεριζόμενου χώρου. Δυο παλικάρια από τα Πράμαντα με εντολή του Κοινοτάρχη τους άνοιξαν μια οπή στο βράχο  κι έτσι φανερώθηκε η ύπαρξη του σπηλαίου. Η εξερεύνησή του έγινε από το ζεύγος Πετρόχειλου. Υπάρχουν τρία επίπεδα. Στο χαμηλότερο κυλάει το ποτάμι το οποίο χάνεται λίγο πιο πάνω από το σπήλαιο, εισέρχεται σ' αυτό για να βγει πάλι ορμητικό λίγο πιο κάτω. Η διέλευση του ποταμού δίνει οξυγόνο στο χώρο και δεν αισθάνεσαι καμιά δυσφορία. Τα τοιχώματα του σπηλαίου είναι κατάλευκα. 

Νυχτερίδες, οι συνήθεις κάτοικοι των σπηλαίων, 

υπάρχουν εδώ σε πολλές δεκάδες χιλιάδες

Ενενήντα δύο σκαλοπάτια κατεβήκαμε για να βρούμε την είσοδο του Σπηλαίου 

και φυσικά τα ανεβήκαμε φεύγοντας! 

(Η φωτό από παλιότερη επίσκεψη με την αγαπημένη Μαρία Θ.)

Κατεβήκαμε σε δύο δόσεις με ξεναγό τον Μανόλη Σεντελέ που είναι η ψυχή του σπηλαίου. Το αγαπάει, το πονάει κι αγωνίζεται με τις ξεναγήσεις του -και όχι μόνο- να το αναδείξει και να το προστατέψει.

Μπήκαμε δύο-δύο στη σειρά για να μετρηθούμε...

Με συγχωρείς, Ευθύμη... σε έκοψα...

Μετά το σπήλαιο φεύγουμε για τους Καταρράκτες. περνάμε από τα Άγναντα. Η φύση είναι μαγευτική. Όπου κι αν κοιτάξουμε καταρράκτες πρασίνου και βουνοκορφές περήφανες κι ανεμόδαρτες. Βρίσκουμε το χωριό Καταρράκτης και το αφήνουμε για  να σκαρφαλώσουμε σ' έναν πολύ δύσβατο και πολύστροφο δρόμο με κατολισθήσεις. Μεγάλο λεωφορείο εδώ δεν φθάνει. Ο καιρός βαραίνει, αλλά κρατάει. 

Από μακριά αντικρύζουμε το υπερθέαμα των διπλών καταρρακτών.

  

Αρκετοί κατηφορίζουν προς τη βάση τους. Τα νερά σκάζουν ορμητικά και τους καταβρέχουν, αλλά το συγκλονιστικό θέαμα τους αποζημιώνει. Χάνεται μια ομπρέλα... Στην επιστροφή καφεδάκι στο αναψυκτήριο. Στο βάθος φαίνεται η τεχνητή λίμνη Πουρναρίου και πιο κάτω ο Αμβρακικός, από κάποιο άλλο σημείο. Η βροχή εγκρατεύεται για το χατίρι μας...

   

     

    

Εντυπωσιασμένοι παίρνουμε τον κατήφορο για να βρούμε το χωριό Καταρράκτης και τον ξενώνα Καταφύγι όπου μας περιμένει το γεύμα. Είναι ένας πανέμορφος και πολύ νοικοκυρεμένος ξενώνας που τον κρατούν η Βάσω και ο Χάρης, μια πολύ επιτυχημένη οικογενειακή επιχείρηση. Μόλις μπαίνουμε μέσα, πριν καλά-καλά καθίσουμε αρχίζει δυνατή βροχή!!!!

     

Τα τραπέζια καλοστρωμένα μας περιμένουν. Τα φαγητά ήδη παραγγελμένα έρχονται γρήγορα και είναι πεντανόστιμα. Συγχαρητήρια κ.Βάσω! Εύθυμη διάθεση, προπόσεις και πειράγματα στο τελευταίο μας κοινό τραπέζι. Και οι φούστες και τα παντελόνια λίγο στένεψαν...

Αναχωρούμε με λίγη βροχή κατά τις 4. Έχουμε μακρύ ταξίδι. Ευτυχώς στα βουνά με τους πολύστροφους και στενούς δρόμους η βροχή σταματάει. Θα μας ξαναβρεί στις σήραγγες του Μετσόβου και πολύ δυνατή στα Γρεβενά. Ακούμε την Παράκληση της Παναγίας Πορταΐτισσας. Ο Νίκος Χ. μας λέει την ιστορία και τα θαύματα της εικόνας.

Μια στάση για καφέ στον Κατσικά και λίγο ξεμούδιασμα στην τελευταία στάση της Εγνατίας και "Δόξα τω Θεώ" σώοι και αβλαβείς κατά τις 9.30 στο τέρμα του ταξιδιού μας! Βαθύτατα ευγνώμονες για την πανέμορφη φύση - το δώρο του Θεού στην πατρίδα μας- και για την πατρική του εύνοια για μας, τους ταξιδιώτες. Ευχόμαστε να ξανανταμώσουμε και σ' άλλες εκδρομές, αν Εκείνος το επιτρέψει!

*Ενώ γράφω αυτές τις γραμμές, βλέπω στην ΤV τη φοβερή καταιγίδα της Θεσσαλονίκης και δοξάζω για μια ακόμη φορά την Πρόνοια του Θεού! Αν μας έπιανε τέτοια καταιγίδα μες στα βουνά και τα λαγκάδια δεν ξέρω τι θα είχα να σας διηγούμαι...

Στα Τζουμέρκα

Οι φίλοι εκδρομείς

Το δελτίο καιρού για τις επόμενες ημέρες είναι απογοητευτικό: Βροχές και δυνατές καταιγίδες σε όλη την Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Ήπειρο η οποία δέχεται συνήθως τον μεγαλύτερο όγκο νερού. Ωστόσο με αισιοδοξία, πίστη κι ελπίδα ξεκινούμε τη διήμερη εκδρομή μας στα Πράμαντα Τζουμέρκων τη Δευτέρα, 7 Μαΐου  το πρωί. Η αναχώρησή μας από το Σ.Σταθμό μ’ ένα μικρό πουλμανάκι 27 θέσεων –το ορεινό και δύσβατο του εδάφους επιβάλλει μικρό λεωφορείο- και οδηγό τον ευγενή και διακριτικό Κώστα. 

Με ευχάριστη διάθεση, ωραία μουσική, ωφέλιμα κείμενα, ανέκδοτα κτλ. Φθάνουμε στην πρώτη μας στάση έξω από τα Γρεβενά στη STRATA. Καφεδάκι και νοστιμότατες πίτες από την Ευλαμπία Α. και τη Χρυσή Π.  και κουραμπιέδες από την Ελένη Α. για το δέκατο εγγόνι!!! 

Παραστατικός ο κ.Αλέκος!

Πριν από τις 11 αντικρύζουμε εξερχόμενοι από την σήραγγα «Λορέντζος Μαβίλης» την Παμβώτιδα με το νησάκι της και τα Γιάνννενα. Από την έξοδο προς Κατσικά εγκαταλείπουμε την Εγνατία και φεύγουμε νοτιότερα προς το χωριό Ελληνικό, όπου και είναι ο πρώτος διπλός προορισμός μας, η Μονή Τσούκας και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του γλύπτη Θ.Παπαγιάννη.

Η Μονή Τσούκας βρίσκεται στην κορυφή ενός υψώματος κι έχει φρουριακή μορφή. Ιδρυμένη από τα τέλη του 12^ου αιώνα είναι το κυριότερο προσκύνημα της περιοχής και πανηγυρίζει στο Γενέσιο της Θεοτόκου, 8 Σεπτεμβρίου. Σ΄όλο το δρόμο από το Ελληνικό ως το Μοναστήρι βλέπουμε γλυπτά του Θ.Παπαγιάννη. Μπαίνουμε στο Καθολικό.  Ένας μοναχός –με έντονα ξενική προφορά, κάποιοι είπαν πως ήταν Γάλλος- μας έψαλλε μια σύντομη Παράκληση στην Παναγία. 

Το Καθολικό της Μονής Τσούκας, το περιτρέχει η κεροδοσιά!

 

Διάφορα χρηστικά αντικείμενα εκτίθενται στο υπόστεγο της Μονής

 

Το εσωτερικό του Καθολικού από τον 12ο αιώνα

Το βελάκι  έξω από το εκκλησάκι μας υποδεικνύει τη θέση θέας πίσω από το Καθολικό! Μιας απίστευτης θέας στη χαράδρα του Άραχθου που ανοίγεται σε αβυσσαλέο βάθος. (περίπου 500 μέτρων). Η άγρια ομορφιά και το δέος συνταιριασμένα. Φωτογραφήσεις, θαυμασμός, δοξολογία του Θεού...

Αναχωρούμε γύρω στις 12 για το Ελληνικό, το όμορφο ηπειρώτικο χωριό που έχει την τιμή να φιλοξενεί ένα καταπληκτικό Μουσείο ενός εξαίρετου ανθρώπου, του γλύπτη Θεόδωρου Παπαγιάννη, ο οποίος κατάγεται από εδώ. Παραθέτω αυτούσια την παρουσίαση του Μουσείου εκ μέρους του δημιουργού του:

Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεόδωρος Παπαγιάννης

Το Μουσείο που δημιουργήθηκε στο Ελληνικό Ιωαννίνων του Δήμου Κατσανοχωρίων φιλιδοξούμε να είναι μοναδικό στο είδος του.

Η μοναδικότητά του έγκειται στο ότι περιλαμβάνει έργα που μιλούν για τον τόπο μας, την Ήπειρο και την ιστορία της. Για ό,τι τη δόξασε και την έκανε σεβαστή στον κάθε Έλληνα που ακούει το όνομά της.

Είναι μοναδικό, γιατί μιλάει για το ψωμί, για τον ευεργέτη, τον ξενιτεμένο, τον πνευματικό άνθρωπο, τον Ηπειρώτη μάστορα, το βοσκό, το γεωργό, την πολύπαθη Ηπειρώτισσα μάνα και τέλος για τη μάθηση.

Το Μουσείο φιλοξενείται σ' ένα ωραίο Σχολείο, εκεί που μάθαμε τα πρώτα μας γράμματα. Κτίστηκε από σπουδαίους Ηπειρώτες μαστόρους με χρήματα του ευεργέτη Νικολάου Μαντελόπουλου, συγχωριανού μας.

Άλλοτε στέγαζε ένα μελίσσι από 150 παιδιά, που έδιναν ζωή και χαρά στον τόπο. Τώρα έχει πολύ λίγα. Κι είναι θλιβερό, είναι παρακμή για έναν τόπο να φθίνει ένα σχολείο λόγω έλλειψης παιδιών. Δείχνει πως ο τόπος πεθαίνει. Με παρηγορεί ωστόσο το γεγονός πως το Μουσείο είναι και αυτό ένα άλλου είδους σχολείο. Χωρίς να μπορεί να το αντικαταστήσει, θα είναι ένα σχολείο αισθητικής κι ένα κύτταρο πολιτισμού της περιοχής μας, με ιδιαίτερη έγνοια για την προστασία και αναβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος αλλά και την ανάδειξη της ηπειρωτικής πολιτιστικής κληρονομιάς.

Θα μπορούσα να προσφέρω αυτά τα έργα σ' ένα πιο κεντρικό Μουσείο στην Αθήνα ή τα Γιάννενα ή οπουδήποτε αλλού. Πιστεύω όμως ότι ο καλύτερος χώρος είναι το Σχολείο του χωριού μας. Γιατί τα έργα που εκθέτουμε αφορούν άμεσα αυτόν τον τόπο. Τα δημιούργησαν οι μνήμες που με σημάδεψαν και με συνοδεύουν σ' όλη μου τη ζωή. Έγιναν από βιώματα δυνατά, που έδωσαν τροφή στη δημιουργικότητά μου. Κατά πώς γράφω σε παλιότερο κείμενό μου: "πετάγονταν σαν φύτρα ανάμεσα απ' ό,τι άλλο είχε συσσωρευτεί επάνω τους". Τίποτα απ' τη μετέπειτα θητεία μου στην τέχνη δεν μπορούσε να τα εμποδίσει να κάνουν την παρουσία τους. Απαιτούσαν πιεστικά πλαστική ερμηνεία, ζητούσαν έκφραση.

Το Μουσείο μας είναι, όπως είπα, μοναδικό, γιατί τα έργα:

• Μιλούν για το ψωμί, την απαρχή του πολιτισμού κατά το Διαγόρα, που τόσο πολύ ταυτίστηκε με τον Ηπειρώτη και τη ζωή του.

• Μιλούν για τον ξενιτεμένο και τον Ευεργέτη.

Ο Μετανάστης, όταν επιστρέφει στην πατρίδα

γέρος πια, κουρασμένος και μόνος 

γιατί έχει ξεχαστεί απ' αυτούς που απόμειναν πίσω...

• Μιλούν για τον πνευματικό άνθρωπο και τα γράμματα, για την πνευματική άνθηση που δημιουργήθηκε τη δύσκολη περίοδο της τουρκοκρατίας μέσα από λαμπρά σχολεία, με σπουδαίους πνευματικούς ανθρώπους ως δασκάλους, που κράτησαν ζωντανή την εθνική συνείδηση.

• Μιλούν για τον χτίστη, που η μαστοριά του τον έκανε διάσημο και περιζήτητο στα πέρατα του κόσμου. Κι εγώ σεμνύνομαι να λέω πως είμαι ένας εργάτης απ' το συνάφι τους!

• Μιλούν για τον κτηνοτρόφο και τον γεωργό, τον ξωμάχο του χωριού, που εκτός της κύριας δουλειάς του έκανε και άλλες χίλιες δυό.

Ανάμεσα σ' αυτά τα έργα υπάρχουν και πολλά που είναι καμωμένα από τ' αποκαϊδια του Πολυτεχνείου, περίτεχνα συνδυασμένα και στολισμένα με άλλα υλικά ανακυκλώσιμα. Αντικείμενα δεύτερης χρήσης, πεταμένα, ξεχασμένα στις μάντρες, αλλά με τη δική τους ιστορία. Όλ' αυτά μαζί έδωσαν τραγικές μορφές, για να θυμίζουν το τραγικό γεγονός και να στέλνουν το μήνυμά του. Ήταν βλέπετε από ευεργέτες Ηπειρώτες καμωμένο και αυτό το υπέροχο πνευματικό ίδρυμα και η πολιτεία το εγκατέλειψε, όπως και τόσα άλλα έργα ευεργετών.

Στο Μουσείο υπάρχουν πορτρέτα σημαντικών ανθρώπων, όπως και πολλών απλών λαϊκών ανθρώπων οι μορφές. Η ιδιαιτερότητά τους οφείλεται στο ότι, πλην ελαχίστων, είναι τερακότες με χρώμα που προσθέτει εκφραστικότητα, πέραν του ότι ξαναβρίσκει το μίτο της χρωματισμένης αρχαίας Ελληνικής γλυπτικής. Στις προθήκες του διαδρόμου εκτίθεται μια μοναδική σειρά από προπλάσματα μεταλλίων και νομισμάτων, που φιλοτεχνήθηκαν κατά τη διάρκεια 40 περίπου χρόνων. Κι έτσι ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να δει ένα θέαμα που δεν υπάρχει σε κανένα άλλο Μουσείο της χώρας μας.

Ιδιαίτερο θέμα και θέαμα είναι η τάξη με τους μαθητές, τα παλαιά θρανία, το δάσκαλο και τους θεατές. Η τάξη της μάθησης, όπως την ονομάσαμε.

Οι μαθητές και δυο μαθήτριες συγκεντρωμένοι στο έργο τους, τη μάθηση, υπό το άγρυπνο βλέμμα και την περιφρούρηση των ανθρώπων του χωριού, των γονέων, των πάππων τους, όλου του ελληνικού έθνους, που έχει αποθέσει στη νέα γενιά ελπίδες και πόθους και την ευχή να προκόψει...

Ο δάσκαλος σεμνός, αυστηρός, αξιοπρεπής και γλυκύτατος...

(Θα μπορούσε να είναι ο φίλος Γεώργιος Κ.)

Ειδική μνεία θέλω να κάνω για τα σχέδια που είναι σε μεγέθυνση και καταλαμβάνουν δεσπόζουσα θέση στο Μουσείο. Είναι επιλεγμένα απ' όλη την καλλιτεχνική μου διαδρομή, από τη στιγμή που αποφοίτησα απ' τη Σχολή μέχρι σήμερα.

Προσπαθήσαμε όλ' αυτά τα έργα να τα τοποθετήσουμε στο χώρο με άκρα λιτότητα, όσο πιο απλά μπορούσαμε, ώστε να είναι λειτουργικός και καλαίσθητος. Μακάρι να πετύχαμε το σκοπό μας.

Θεόδωρος Παπαγιάννης

Ο καλλιτέχνης σε πρόσφατη φωτογραφία

Υπάρχει θλίψη στη μορφή και κούραση, από το εθνικό κατάντημα ίσως...

Πολύ εντυπωσιασμένοι και από τα εκθέματα, αλλά και κυρίως από τον δημιουργό τους αφήνουμε το Μουσείο ευχαριστώντας την εξαιρετική ξεναγό μας!

Στον αυλόγυρο του σχολείου του Ελληνικού-Μουσείου Θ.Παπαγιάννη

Μια βόλτα στον αυλόγυρο και λίγο κουσκουσάκι κι ύστερα ανηφορίζουμε προς την ταβέρνα για το μεσημεριανό μας. Η ανηφόρα, ένα καλό τεστ κοπώσεως! Μαζεύονται απειλητικά τα σύννεφα. Μόλις μπαίνουμε στου «Καραμπά του Τάκη» αρχίζει πολύ δυνατή  βροχή. Έχουμε ήδη από μέρες παραγγείλει τα φαγητά μας τα οποία είναι έτοιμα. Εξυπηρετούμαστε τάχιστα. Όσο να πεις έχουμε πεινάσει... Σε λίγο καταφθάνουν για να μας συναντήσουν οι πολύ καλοί μας φίλοι από τα Γιάννενα, ο Απόστολος και η Μαρία Θ. και η Αφεντούλα Τ., γνωστοί κι αγαπημένοι σε πολλούς από το γκρουπ από παλιότερες εκδρομές. Κάθονται στην παρέα μας. Η Αφεντούλα μας τραγουδάει ωραιότατα και λίγο πριν σηκωθούμε να φύγουμε αρχίζει και το χορό!! Ανεξάντλητη κι ακούραστη, όπως τη θυμόμαστε από παλιά!

Γύρω στις 3.30 αναχωρούμε για τα Πράμαντα. Ο δρόμος στριφογυρίζει  ασταμάτητα! Ανεβαίνουμε, κατεβαίνουμε, ξανά ανεβαίνουμε ξανά κατεβαίνουμε, ανεβαίνουμε. Καταρράκτες πρασίνου από πλατάνια κι έλατα. Τα βουνά γίνονται ολοένα πιο ξεχωριστά κι επιβλητικά! Είμαστε στα Τζουμέρκα τα ξακουστά βουνά των Αθαμάνων με την Κακαρδίτσα και τη Στρογγούλα, ψηλότερες κορφές, με τους αρματολούς και κλέφτες των χρόνων της σκλαβιάς και τους αντάρτες των νεότερων χρόνων. Περνάμε τον Άραχθο λίγο πιο κάτω από το γκρεμισμένο πια από το 2015 Γεφύρι της Πλάκας, το μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι των Βαλκανίων με άνοιγμα καμάρας 40 μέτρα και ύψος 21. Δεν φαίνεται να προχωράει κάποια εργασία αναστήλωσης. 

Το γεφύρι της Πλάκας ήταν όρθιο μέχρι πριν 3 χρόνια! Άμποτε να ξαναστηθεί!

Ο καιρός είναι βαρύς, αλλά δεν βρέχει. Ανηφορίζουμε προς το Ξενοδοχείο μας. Περνάμε τα Άγναντα, τους Κτιστάδες, τα Πράμαντα. Όμορφα χωριά σε μια πανέμορφη αλλά και δυσπρόσιτη φύση. Στις 5 βρίσκουμε τους ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ, το κατάλυμά μας, που παίρνει από όλους μας  Άριστα με πολλά θαυμαστικά!. Η θέση του, κάτω από τη Στρογγούλα, τη δεύτερη ψηλότερη κορφή των Τζουμέρκων, του χαρίζει μια θέα συγκλονιστική στις απένατι κορφές και χαράδρες που κρατούν ακόμη το πετρωμένο χιόνι. Κάθε του γωνιά προσεγμένη με μεράκι και πολλή αγάπη. Τα δωμάτια με πέτρα και ξυλόσομπα και αναπαυτικότατα κρεβάτια! Παρά την κούρασή μας θέλουμε να βγούμε να χαρούμε την ομορφιά που ανοίγεται μπροστά μας.

"Ελάτια και χιονότριφτες κορφές,

φτενά χωράφια σε πεζούλια

κι άπιαστες γίδες που κρεμιούνται σε γκρεμνούς,

ετούτ' είν' η πατρίδα μας.

Μα η πούλια δε λάμπει πιο καθάρια

σ' άλλους ουρανούς!!!"

Τα Πράμαντα κάτω από την Στρουγγούλα

Πιάνει καλή βροχή, αλλά την απολαμβάνουμε από το σαλόνι του ξενοδοχείου πίνοντας τον καφέ μας. Έχουμε ορίσει ώρα αναχώρησης για βραδυνή έξοδο και φαγητό στα Πράμαντα τις 8. Αν και προς στιγμήν αποθαρρυνόμαστε η βροχή υποχωρεί και στην ώρα μας ξεκινάμε για το χωριό. Βρίσκουμε ανοιχτή την Αγία Παρασκευή, την όμορφη πετρόκτιστη εκκλησία του χωριού, το καμάρι των Πραμαντιωτών. 

Το εσωτερικό του ναού από παλιότερη επίσκεψη

Μπαίνουμε να προσκυνήσουμε και τελούμε τον Εσπερινό της εορτής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου. 

Στην ταβέρνα του Μπούτζα τα ψητά είναι "άπαιχτα". Φημίζεται εξάλλου στο πανελλήνιο! Επιστρέφουμε στο Ξενοδοχείο με αρκετή ψύχρα, βουνίσια, αλλά χωρίς βροχή. Κάποιοι επιζητούν βραδυνή συζήτηση και φιλική συναναστροφή... Η κατάκλιση ευπρόσδεκτη ...

(Συνεχίζεται)