Η ακύρωση του δασκάλου

Εδώ και έξι χρόνια έχω συνταξιοδοτηθεί, αλλά ομολογώ πως με τρώει πάντα η έγνοια της σχολικής ζωής, και της καθημερινής πραγματικότητας μέσα στα σχολεία. Ρωτώ με πολύ ενδιαφέρον και συζητώ με εν ενεργεία συναδέλφους. Από πολλούς μου μεταφέρεται μια απογοητευτική εικόνα. Ελάχιστοι οι μαθητές με ζωντανό πνευμα και όρεξη για μάθηση, πολλή καζούρα και bulling, συνεχείς παρεμβάσεις των γονέων με παράλογες απαιτήσεις υπέρ των παιδιών τους και μεγάλη δόση περιφρόνησης προς το έργο των δασκάλων και των καθηγητών. Αν σ' αυτά προστεθεί η γενικότερη καταβαράθρωση των αξιών, της αριστείας κτλ, που τα παιδιά την εισπράττουν και την ζουν μέσα στις οικογένειές τους και στον κοινωνικό τους περίγυρο, άρα και στο σχολείο, δημιουργείται μια ζοφερή εικόνα για το νυν και μια απελπιστική για το αύριο.

Ανακαλώ ένα περιστατικό που μου είχε συμβεί -πριν δέκα περίπου χρόνια. Τότε είχα διατυπώσει κάποια ερωτήματα τα οποία νομίζω πως σήμερα είναι κάτι περισσότερο από επίκαιρα.
"Φοιτά στην Α΄τάξη ένας μαθητής με κάποια προβλήματα δυσλεξίας αλλά και κοινωνικής προσαρμογής. Η δασκάλα του με πολλή υπομονή το χειρίζεται εδώ και έξι μήνες. Κάποια στιγμή μετά από αλλεπάλληλα περιστατικά βίαιης και επικίνδυνης συμπεριφοράς του προς άλλους μαθητές το παίρνει από το χέρι και το πηγαίνει στο γραφείο μιας πολύ έμπειρης δασκάλας που της έχει ανατεθεί να βοηθάει στα δύσκολα περιστατικά και να συμπαρίσταται στο έργο των άλλων δασκάλων. Εκείνη το συμβουλεύει και του μιλά κάπως αυστηρά για να το παιδαγωγήσει και να του καταστήσει ξεκάθαρο και σαφές ότι δεν μπορεί να συμπεριφέρεται χωρίς όρια και κανόνες. Το παιδί που παρά τα προβλήματά του είναι πανέξυπνο μεταφέρει το περιστατικό όπως θέλει στους γονείς του κι εκείνοι έρχονται την επομένη στο σχολείο μαινόμενοι και, χωρίς να ακούσουν την εκδοχή των δύο διδασκαλισσών, τις καταγγέλλουν για προσβολή της προσωπικότητας του παιδιού τους, απειλούν ότι θα κινήσουν πειθαρχικές και ποινικές διαδικασίες ότι θα πάνε στον προϊστάμενο, σε δικηγόρους κ.τ.λ. κι όλα αυτά ενώπιον και του παιδιού τους, το οποίο βέβαια την επομένη μπαίνει στην τάξη με ύφος στρατηγού-νικητή".
Ερωτήματα: Τι θα γίνει αυτό το παιδί που μεγαλώνει μ' αυτές τις παιδαγωγικές αντιλήψεις; Αν είναι προσβολή της προσωπικότητας να το πιάσεις από το χέρι και να το νουθετήσεις, τι άλλες προσβολές θα αντιμετωπίσει στη σκληρή κοινωνία μας και ποια μαμά θα το γλιτώσει;
Τι ρόλο παίζει ο δάσκαλος, αν δεν μπορεί ούτε να συμβουλέψει ένα παιδί; Είναι απλά ένας αναμεταδότης γνώσεων; (Ας βάλουμε έναν υπολογιστή μπροστά σε κάθε παιδί να γλιτώσουμε κι από τους μισθούς και το ΙΚΑ).
Αν ο γονιός δεν μπορεί να βάλει όρια στο παιδί του, αλλά και δεν επιτρέπει σε κανέναν άλλον να του βάλει όρια, πού θα οδηγηθεί αυτό το παιδί;
Ποιος θα συνετίσει αυτούς τους γονείς που δυστυχώς δεν είναι οι μόνοι.
Αυτό το παιδί και πολλά άλλα δυστυχώς που δέχονται  τέτοια αλλοπρόσαλλα και καταλυτικά  παιδαγωγικά μηνύματα, ποιος θα τα συγκρατήσει στην εφηβεία και στη νεαρή τους ηλικία από παραβατικές συμπεριφορές, ποιος θα τα κυβερνήσει μεθαύριο, τι είδους κοινωνία θα στήσουν;
Αυτό που μας πονάει ως εκπαιδευτικούς είναι η τραγική διαπίστωση ότι πια δεν μπορούμε να παιδαγωγούμε χωρίς το φόβο να βρεθούμε κατηγορούμενοι για απίθανα αδικήματα. Κι ότι η αγάπη και το ενδιαφέρον μας για τους μαθητές μας - τους οποίους θεωρούμε παιδιά μας - που μπορεί κάποια στιγμή να επιδειχθούν και με μια τιμωρία ή μια έντονη παρατήρηση, παρεξηγούνται από τους γονείς, οι οποίοι θέλουν μόνο χάδια και επαίνους για τα παιδιά τους.
Παλιά ο δάσκαλος ήταν για τους μαθητές, αλλά και για τους γονείς, πρόσωπο σεβαστό. Ήταν αδιανόητο να στραφεί ο γονιός κατά του δασκάλου και να ζητήσει το λόγο για κάποιο παιδαγωγικό του μέτρο. Όλοι έχουμε φάει και ξύλο και προσβολές από τους δασκάλους μας. Παρόλ' αυτά τους θυμόμαστε με σεβασμό κι ευγνωμοσύνη. Οι δε γονείς μας, αν τους λέγαμε ότι μας μπάτσισε ο δάσκαλος έλεγαν "Ν' αγιάσει το χέρι του!". Στις μέρες μας βέβαια το ξύλο δια νόμου απαγορεύεται. Αλλά και η παρατήρηση;
Εύχομαι ολόψυχα να μην κλάψουν πικρά οι γονείς του συγκεκριμένου παιδιού ή και κάποιων άλλων που μεγαλώνουν με παρόμοιες αρχές. Το σχολείο είναι μια πολύ γλυκιά μικρογραφία της κοινωνίας. Είναι σκληρότατη και αδυσώπητη η πραγματικότητα της μεγάλης κοινωνίας και θα επιβιώσει όποιος έμαθε ότι υπάρχουν όρια που δεν καταργούνται ούτε με τη μεσολάβηση της μαμάς του".

Αυτά γράφτηκαν πριν δέκα χρόνια. Τώρα νομίζω πως περάσαμε σε πιο σκληρή φάση. Ήδη βιώνουμε τα αποτελέσματα μιας εκπαίδευσης χωρίς παιδαγωγία, της ανατροφής παιδιών χωρίς όρια και στόχους. Ήδη η κοινωνία μας ξεφτάει...!

Παλιότερα υπήρχε φτώχεια, έλλειψη βιβλίων, περιορισμένες παραστάσεις και ευκαιρίες. Κι όμως τα παιδιά ρουφούσαν, μάθαιναν, σέβονταν, προόδευαν. Κι ο δάσκαλος αντιμετωπιζόταν με σεβασμό, εκτίμηση, αγάπη κι ευγνωμοσύνη από μαθητές και γονείς.