Εκδρομή-Προσκύνημα στη Δυτική Ελλάδα

 Δευτέρα 2/10/2023:  Πρωινό ξύπνημα, και αναχωρούμε στις 6.30 π.μ. μέσω Εγνατίας και Ιονίας οδού για την Δυτική Ελλάδα. Οδηγός μας ο Ιάκωβος [άψογος σε όλα!], υπεύθυνος πράκτορας ο Κώστας Μπουλογιώργος, ευγενέστατος, επικοινωνιακός, καταρτισμένος και οργανωτικός: οι δυο τους θα αποτελέσουν τους κύριους συντελεστές του εγχειρήματος, μαζί βέβαια με τους διοργανωτές, τη  Σταυρούλα και τον Κώστα. Κάνουμε στάσεις σε Γρεβενά και Αμφιλοχία και το μεσημέρι βρισκόμαστε στο Αιτωλικό (πατρίδα του αείμνηστου Σπύρου Αθανασίου), όπου κάνουμε την πρώτη μας επίσκεψη-ξενάγηση σε εργοστάσιο επεξεργασίας και συσκευασίας αυγοταράχου. Μαθαίνουμε ενδιαφέροντα πράγματα από τον ομιλητικό υπεύθυνο (σπούδασε δημοσιογράφος!), δοκιμάζουμε το τελικό προϊόν με λίγο ντόπιο ούζο, και κάποιοι προμηθεύονται τους σχετικούς μεζέδες για τα σπίτια τους.

     Επόμενος σταθμός είναι το Μεσολόγγι. Καθ’ οδόν έχουμε ακούσει (από τη ‘Μηχανή του Χρόνου’) αφηγήσεις για την Έξοδο.

 Στον Κήπο των Ηρώων μας περιμένει ο τοπικός ξεναγός Γιώργος Αποστολάκος (άριστος σε κατάρτιση και μεταδοτικότητα, αλλά και εθνικό φρόνημα) που μας δημιουργεί έντονες συγκινήσεις με την αφήγηση των πολιορκιών και της ηρωικής εξόδου στις 10 Απριλίου 1826.

 Μαθαίνουμε πράγματα που δεν συναντήσαμε στα σχολικά μας βιβλία: τετρακόσιοι φιλέλληνες από κάθε γωνιά της γης (μέχρι και από Αργεντινή και Φινλανδία) βρέθηκαν στο πολιορκημένο Μεσολόγγι, ενώ ο άρρωστος Λόρδος Βύρων μέσα σε τέσσερεις μήνες έγραψε 937 χειρόγραφες επιστολές σε προσωπικότητες όλης της Ευρώπης για να εκθέσει το Ελληνικό ζήτημα και τα προβλήματα επιβίωσης των πολιορκημένων. Δεν ξέρω αν μπορούμε να συλλάβουμε το μέγεθος της ανιδιοτελούς προσφοράς των ανθρώπων αυτών. Ψάλλουμε τον εθνικό ύμνο, περιδιαβαίνουμε στον Κήπο φωτογραφίζοντας τα διάφορα γλυπτά και αφιερώματα που τον κοσμούν και φεύγουμε για την Τουρλίδα, όπου γευόμαστε ψητό κέφαλο (πολύ νόστιμο) και εξαιρετικές τηγανητές πατάτες στο εστιατόριο του Νίκου Μενάγια, δίπλα στη λιμνοθάλασσα, όπου μερικοί ξένοι κολυμπούν (ο καιρός είναι προκλητικά ωραίος). Αφού πίνουμε και τον καφέ μας, περνούμε στο κοντινό Μουσείο Άλατος, ένα ιδιωτικό εγχείρημα ενός ζεύγους, πολύ πρωτότυπο και πλούσιο σε εκθέματα και γνώσεις. Η σύζυγος μας κάνει την ξενάγηση.

 

Τελευταίος σταθμός στο Μεσολόγγι η δημοτική πινακοθήκη, όπου και πάλι ο Γιώργος μας παρουσιάζει με ανάγλυφο τρόπο τους πιο σημαντικούς πίνακες με την ιστορία και το παρασκήνιό τους.

Μαθαίνουμε επίσης για τον Ελβετό εκδότη Ιωάννη Ιάκωβο Μάγιερ και τον Θεσσαλονικέα τυπογράφο του Δημήτριο Μεσθενέα, που εξέδιδαν την τοπική εφημερίδα ‘Ελληνικά Χρονικά’ μέχρι λίγο πριν από την Έξοδο, ενώ ο δεύτερος εκτύπωσε πρώτος τον ‘Ύμνον εις την Ελευθερίαν’ του Σολωμού. Βλέπουμε τα κειμήλια της πόλης και το άγιο ποτήριο με το οποίο ο Επίσκοπος Ρωγών Ιωσήφ κοινώνησε όλους τους κατοίκους της πόλης (με χώμα και λασπόνερο!) πριν από την δραματική έξοδο. Συγκίνηση και δέος! Αναχωρούμε αναβαπτισμένοι στην ιστορία μας και ευχόμενοι να μπορούσαν όλοι οι Έλληνες να γεύονται τακτικά τέτοιες εμπειρίες. Διαβάζουμε εσπερινό στο πούλμαν, περνούμε τη μεγάλη γέφυρα ‘Χαρίλαος Τρικούπης’ από το Αντίρριο στο Ρίο και καταλήγουμε στο My Way Hotel στην παραλία της Πάτρας. Πολύ ωραίο και αναπαυτικό ξενοδοχείο μετά από μια τόσο γεμάτη και όμορφη μέρα. Δόξα τω Θεώ!

 

Τρίτη 3/10/2023:  Μετά τον απαραίτητο ύπνο παίρνουμε το πρόγευμα υπαίθρια στον έκτο όροφο του ξενοδοχείου: ωραία ατμόσφαιρα με θέα προς την πόλη και το λιμάνι. 

Η περιήγηση ξεκινάει από τον μεγαλόπρεπο ναό του Αγ. Ανδρέα όπου προσκυνούμε την κάρα του και κάνουμε την πρωινή προσευχή.

Αναχωρούμε για τα Καλάβρυτα, με ανάβαση μέσα σε ένα μαγευτικό και συγχρόνως άγριο τοπίο (στην παλαιότερη επίσκεψή μας είχαμε πάρει τον οδοντωτό σιδηρόδρομο και δεν το είχαμε δει). Πρώτη μας στάση η Μονή της Αγίας Λαύρας, όπου προσκυνούμε τους αγίους Αλέξιο και Φιλάρετο και βλέπουμε τα εκθέματα από την επανάσταση του 1821. Εθνικό και θρησκευτικό προσκύνημα. 

Ακολουθεί η επίσκεψη στον λόφο της θυσίας των Καλαβρυτινών, όπου εκατοντάδες άνθρωποι κάθε ηλικίας εκτελέσθηκαν από τους Ναζί, ενώ η πόλη ολόκληρη παραδόθηκε στη φωτιά. Ο νους αδυνατεί να συλλάβει πώς φθάνει ο άνθρωπος σε τέτοια εγκλήματα, που συχνά περνούν ατιμώρητα και σχεδόν δεν αναγνωρίζονται από μερίδα του κόσμου (και των ιδίων των ενόχων). 

Και δυστυχώς συνεχίζονται, όπως μας δείχνει η καθημερινή εμπειρία από όλο τον κόσμο. Σε μια από τις πολλές ψησταριές της πόλης δοκιμάζουμε κατσικάκι με λαδορίγανη, πολύ νόστιμο. Μετά από σύντομο περίπατο πηγαίνουμε προς το Μέγα Σπήλαιο. Η ανάβαση στη μονή αποτελεί ένα τεστ κόπωσης που δεν μας απογοητεύει. Παίρνουμε τον καφέ μας στο τοπικό αναψυκτήριο, με εξαίσια θέα στην κατάφυτη πλαγιά του βουνού. Το σκηνικό θυμίζει κάπως την Παναγία Σουμελά του Πόντου.

 Έχοντας ολοκληρώσει τα προσκυνήματα της ημέρας αναχωρούμε για την Κυλλήνη, μέσα από τα απέραντα θερμοκήπια του νομού Ηλείας (γνωστές οι φράουλες της Μανωλάδας). Στο λιμάνι έχουμε λίγη αναμονή, αλλά αποπλέουμε στις 8.30 μ.μ για τη Ζάκυνθο. Ωραίο ταξίδι, και η μουσική μας κομπανία αποσπά το χειροκρότημα των επιβατών. 

Φθάνουμε στην ώρα μας. Το Matilda Hotel βρίσκεται στο Βασιλικό, αρκετή ώρα από την πόλη της Ζακύνθου. 

Μας υποδέχονται εγκάρδια, και παίρνουμε το πλούσιο δείπνο μας κάτω από τ’ αστέρια. Όλα άψογα. Δεν απομένει παρά μόνο ο απαραίτητος ύπνος. Σημείωση: Στη διάρκεια της ημέρας μάθαμε ότι χθες αγιοκατατάχθηκε η γερόντισσα Γαβριηλία Παπαγιάννη, γνωστή από το βιβλίο της ‘Η ασκητική της αγάπης’. Να έχουμε την ευχή της.

 

Τετάρτη 4/10/2023:  Τα τοπικά δρομολόγια υπαγορεύουν μια αλλαγή στο πρόγραμμα, κι έτσι πριν δούμε τη Ζάκυνθο φεύγουμε για Κεφαλονιά (κανονικά θα πηγαίναμε αύριο, αλλά δεν έχει καράβι). Πρωινή αναχώρηση για το μικρό λιμάνι του Αγ. Νικολάου, στα βόρεια του νησιού, όπου φθάνουμε σε μιάμιση ώρα περίπου. Καθ’ οδόν ακούμε αφηγήσεις τόσο για τον Άγιο Γεράσιμο όσο και για τον σύγχρονο επίσκοπο Γεράσιμο Φωκά που εκοιμήθη πριν ενθρονισθεί στο νησί – συγκλονιστική η ζωή του. Επιβιβαζόμαστε στον ‘Ιάσονα’ και σαλπάρουμε για τα βόρεια, για να κατεβούμε στο λιμάνι της Πεσσάδας μετά από άλλη μιάμιση ώρα. Πηγαίνοντας για τη Μονή του Αγ. Γερασίμου ακούμε για τους καταστροφικούς σεισμούς του 1953 που πρακτικά ισοπέδωσαν τα νησιά που επισκεπτόμαστε τώρα – ελάχιστα κτίρια έμειναν όρθια. Στη Μονή προσκυνούμε το σκήνωμα του Αγίου Γερασίμου και τον τάφο του συγχρόνου συνωνύμου επισκόπου. 

Το υπόγειο σπήλαιο όπου εμόναζε ο άγιος προσεγγίζεται με μια απότομη σκάλα που δεν είναι για όλα τα… μεγέθη ανθρώπων. Επόμενος σταθμός είναι το σπήλαιο της Μελισσάνης, με την υπόγεια γαλάζια λίμνη που διαπλέουμε μέσα σε βάρκες. Ένα ιδιαίτερο γεωλογικό φαινόμενο και θέαμα, που συναντάται σε λίγα μόνο μέρη στον κόσμο. Προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες καθημερινά κατά την τουριστική περίοδο, και δικαιολογημένα. 

Καταλήγουμε στο Αργοστόλι, όπου παίρνουμε το γεύμα μας. Ένας σύντομος περίπατος στη μεγάλη κεντρική πλατεία μας δίνει μια γενική εικόνα του τόπου: όλα είναι πεντακάθαρα. Αξίζει να αναφερθεί το άγαλμα του Παναγή Βαλλιάνου, εφοπλιστή, που μαζί με τα αδέλφια του Μάρη και Ανδρέα χρηματοδότησαν την κατασκευή του κτιρίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης στην Αθήνα. Ο ίδιος το 1902 με την διαθήκη του «κατέλιπεν εις την γενέτειραν νήσον κληροδότημα εκ δώδεκα εκατομμυρίων δραχμών προς συντήρησιν ναών και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, προς περίθαλψιν νοσούντων και προς εκπαίδευσιν των τέκνων της Κεφαλληνίας», όπως γράφει η σχετική πλάκα στο πίσω μέρος του αγάλματος. Επιστρέφουμε στον ‘Ιάσονα’ που μας μεταφέρει πίσω στη Ζάκυνθο για δείπνο και ανάπαυση.

 

Πέμπτη 5/10/2023: Καινούργια μέρα, νέοι προορισμοί. Μετά το πρόγευμα κατευθυνόμαστε προς τη Μονή της Παναγίας Ελευθερώτριας. 

Την φερώνυμη εικόνα ζωγράφισε ένας στρατιώτης του ’40 που είδε την Παναγία στο μέτωπο της Πίνδου και την απεικόνισε μετά την απελευθέρωση, ενώ προηγουμένως δεν είχε καμία σχέση με τη ζωγραφική. Την εικόνα αυτή ήθελε να αγοράσει ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος για τη Μονή του Κύκκου, αλλά με θαυμαστό τρόπο απετράπη η αγορά εκείνη και η εικόνα έφθασε εδώ που την είχε υποσχεθεί ο αγιογράφος. 

Καθ’ οδόν προς την Αναφωνήτρια διαβάζουμε αποσπάσματα από το σχετικό ποίημα ‘Ο γούμενος της Αναφωνήτρας’ του Ανδρέα Μαρτζώκη, για το πώς ο άγιος Διονύσιος συγχώρησε και διέσωσε τον φονιά του αδελφού του. Στο δρόμο μας και μια αιωνόβια ελιά, μνημείο της φύσης.

Η τοποθεσία στην Αναφωνήτρια είναι πολύ ωραία, πίνουμε εκεί τον καφέ μας πριν κατηφορίσουμε για το Πόρτο Βρώμη (πού το βρήκαν άραγε τέτοιο όνομα;).

 Εκεί μας περιμένει ένα από τα πολλά καραβάκια που κάνουν τοπικές κρουαζιέρες στις περίφημες γαλάζιες σπηλιές και το Ναυάγιο. Ο καιρός εξακολουθεί να είναι άψογος, ό,τι πρέπει για τέτοιες εκδρομές. Στο τοπίο δεσπόζουν οι πανύψηλοι και απόκρημνοι ασβεστολιθικοί βράχοι που σχίζονται σε πολλούς στενούς κόλπους με ή χωρίς λίγη αμμουδιά και σχηματίζουν πολυάριθμες μικρές και μεγάλες σπηλιές. Στην κυριολεξία βλέπουμε τις συγκρούσεις των τριών στοιχείων, πέτρας, νερού και ανέμου, με τα θεαματικά αποτελέσματά τους. Μπαίνουμε σε μια-δυο σπηλιές με το καραβάκι μας για να θαυμάσουμε το ιδιαίτερο γαλάζιο της θάλασσας, και βέβαια περνούμε αρκετή ώρα χαζεύοντας το σκουριασμένο ναυάγιο στην ομώνυμη παραλία, από τα πιο φωτογραφημένα σημεία της Ελλάδας, όπως μαθαίνουμε. Πολλά σκάφη τριγυρνούν στην περιοχή, κάποιοι κάνουν και μπάνιο. Με τη σειρά μας απαθανατίζουμε το όλο σκηνικό με φωτογραφίες και βίντεο από κάθε γωνία και επιτέλους αναχωρούμε με το μυαλό γεμάτο πολύχρωμες εικόνες. 

Επιστρέφοντας στην πόλη της Ζακύνθου κάνουμε μια πρώτη προσκυνηματική επίσκεψη στον μεγαλόπρεπο ναό του Αγ. Διονυσίου. Λεπτομερέστερη επίσκεψη αφήνουμε για αύριο. Γυρίζουμε στο ξενοδοχείο και γευματίζουμε (ή δειπνούμε) στις 5 μ.μ. μετά από λίγη ανάπαυση. Επάνοδος στην πόλη, όπου μας περιμένει το τραινάκι για την Μπόχαλη. Η ανάβαση μέσα από τους στενούς δρόμους ενδιαφέρουσα, και η νυκτερινή θέα της πόλης και του λιμανιού εντυπωσιακή.

 Καθόμαστε σε ένα αναψυκτήριο για καφέ και παγωτό σπέσιαλ. Μετά από σύντομη εσπερινή βόλτα στη μεγάλη πλατεία επιστρέφουμε για την τελευταία μας διανυκτέρευση στο Matilda Hotel. 

 

Παρασκευή 6/10/2023:  Τελευταία ημέρα της εκδρομής. Εγερτήριο, ετοιμασίες των αποσκευών, πρόγευμα, και ξεκινούμε για την πόλη. Πρώτος σταθμός μας και πάλι ο Άγιος Διονύσιος: οι ιερείς μας ανοίγουν την λάρνακα και προσκυνούμε το σκήνωμα του Αγίου.

 Μετά από μια σύντομη ανεπίσημη περιήγηση σε διπλανό εκκλησιαστικό μουσείο (με ενδιαφέροντα και ωραία εκθέματα) συνεχίζουμε με τον Άγιο Νικόλαο του Μώλου, παλαιά εκκλησία. Μας κάνει εντύπωση ότι στην είσοδο η νεωκόρος μας προσφέρει κεριά για να ανάψουμε (κάτι που βλέπουμε αργότερα και στον μητροπολιτικό ναό). Η μεγάλη πλατεία έχει τα αγάλματα του Δ. Σολωμού και του Ugo Foscolo, ενώ υπάρχει και το μουσείο Σολωμού και άλλων επιφανών Ζακυνθινών (Δ. Ρώμας, Γρ. Ξενόπουλος κτλ.), όπου στεγάζεται και το μαυσωλείο του Σολωμού και του Ανδρέα Κάλβου. Υπάρχουν τα οικόσημα όλων των ευγενών οικογενειών της Ζακύνθου, χειρόγραφα και κειμήλια του Σολωμού και άλλων.

 Τελειώνοντας από εκεί περιδιαβαίνουμε ελεύθερα το κέντρο, πηγαίνουμε και στον μητροπολιτικό ναό (επίσης του Αγ. Νικολάου), που έχει ένα ιδιαίτερα ασυνήθιστο και περίτεχνο τέμπλο. Μετά από τον σύντομο περίπατο καθόμαστε για γεύμα στα ‘Επτάνησα’. Τέλος επιβιβαζόμαστε στο Mare di Levante και αναχωρούμε στις 2.15 για την Κυλλήνη. Ο καιρός εξαιρετικός, η θάλασσα λάδι, και στις 3.30 μ.μ. αποβιβαζόμαστε στο λιμάνι. Στις 3.45 παίρνουμε τον μακρύ δρόμο του γυρισμού. Το ταξίδι δεν παρουσιάζει δυσκολίες, η κίνηση είναι γενικά περιορισμένη, περνούμε και πάλι τη γέφυρα ‘Χαρίλαος Τρικούπης’ και βρισκόμαστε στην Δυτική Στερεά.

 Κάνουμε δυο στάσεις (Αμφιλοχία και Γρεβενά). Κάπου ανάμεσα στα βουνά μας πετυχαίνει μια μπόρα με πολύ ισχυρό πλευρικό άνεμο που κλυδωνίζει ολόκληρο το λεωφορείο. Δόξα τω Θεώ, διαρκεί μόνο 10-15 λεπτά, αλλά μας κάνει να αναλογισθούμε τι θα γινόταν αν ο καιρός δεν ήταν τόσο ιδανικός σε όλη την εκδρομή. Λίγο μετά τις 11 μ.μ. φθάνουμε στη Θεσσαλονίκη, ευχαριστώντας όλους τους συντελεστές της εκδρομής για το άψογο πρόγραμμα, και προ πάντων τον Θεό για τις τόσες δωρεές Του. (Αντώνης Παπαγιάννης)