Παρασκευή 17 Μαΐου 2024

Στη γη των Θεσσαλών

 Πολλά μυστικά κρύβει η Ελλάδα μας που δεν έχουμε ακόμα ανακαλύψει και γνωρίσει. Γι' αυτό κι αυτή η παρόρμηση για εκδρομές εσωτερικού -όσο ακόμα βαστούν οι δυνάμεις και τα πόδια μας- είναι αμείωτη. Εκδρομές που έχουν πολλαπλούς σκοπούς και οφέλη, όπως την μεταξύ μας επικοινωνία και σύσφιξη των φιλικών δεσμών, ωφέλιμα ακούσματα και συζητήσεις, ψυχαγωγικές ευκαιρίες, αλλά κυρίως την ανακάλυψη των θησαυρών  μας θρησκευτικών, εθνικών, ιστορικών, λαογραφικών. 

Μια ακόμη εκδρομή λοιπόν πραγματοποιήσαμε με την ευλογία του Θεού προς μέρη της Θεσσαλίας.

Πρώτος προορισμός μας η πόλη της Λάρισας. Ξεκινάμε την Παρασκευή της Ζωοδόχου Πηγής με βαρύ ουρανό και ισχυρή πιθανότητα δυνατής βροχής. Λίαν πρωινή η εκκίνησή μας για να προλάβουμε τη Θεία Λειτουργία. Μέσα στο λεωφορείο ψάλλουμε τον όρθρο τον πασχάλιο και εορταστικό -έχουμε μαζί μας τους καλύτερους ψάλτες εξάλλου, ισχυρό πλεονέκτημα. Εκκλησιαζόμαστε στην Αγία Τριάδα, τη Μητρόπολη της Κατερίνης. Θαυμάσια! Ψιλοβρέχει ευτυχώς, όχι τίποτα ενοχλητικό. Πίνουμε τον καφέ μας και κάνουμε τη βόλτα μας στο πολύ όμορφο πάρκο της Κατερίνης με τα τεχνητά "καταρρακτάκια". 

Στις 12.30 περίπου φθάνουμε στον Άγιο Αχίλλειο τη Μητρόπολη της Λάρισας, όπου μας περιμένει η εξαίρετη ξεναγός μας κ. Κώντσα.  Πολύ όμορφος ο περιβάλλων χώρος, πολύ φροντισμένος. Ο ναός δεσπόζει πάνω σε λόφο, στο λόφο του Φρουρίου. Η ανάβαση για πολλούς είναι δύσκολη, ευτυχώς εκτός από τις σκάλες υπάρχει κι ένας "περιφερειακός" δρόμος τον οποίο επιλέγουμε οι περισσότεροι.


 


Ο Άγιος Αχίλλειος (Αχίλλιος γράφεται, αλλά τον έχουμε συνηθίσει Αχίλλειο), ο Καππαδόκης, ένας από τους πατέρες της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου, έγινε αρχιεπίσκοπος Λαρίσης για 35 περίπου χρόνια με τεράστιο πνευματικό, φιλανθρωπικό και κοινωφελές έργο και αγαπήθηκε πάρα πολύ από τους Λαρισαίους.  Εκοιμήθη ειρηνικά το 355μ.Χ. Οι πιστοί θρήνησαν τον άγιο Ιεράρχη τους, τον κήδεψαν με μεγάλες τιμές και τοποθέτησαν το σεπτό του σκήνωμα σε λάρνακα που ο ίδιος είχε κατασκευάσει. Το τίμιο λείψανό του πραγματοποιούσε πολλά θαύματα. Το 985 εκλάπη από τον Τσάρο των Βουλγάρων Σαμουήλ ο οποίος το μετέφερε στα ανάκτορά του στις Πρέσπες. Έχτισε μεγαλοπρεπή ναό προς τιμήν του τα ερείπια του οποίου σώζονται μέχρι σήμερα στο νησάκι της Μικρής Πρέσπας.  Οι κάτοικοι της Λάρισας συνέχισαν να τιμούν τον Άγιο και μετά την αρπαγή των λειψάνων του. Του έκτισαν μεγαλοπρεπή ναό και τον έκαμαν προστάτη και πολιούχο της πόλεώς τους. Σ' αυτόν τον ναό συνάζονταν οι επίσκοποι της Θεσσαλίας για να εκλέξουν τους επισκόπους τους. Στα 1204, οι αιρετικοί Φράγκοι κατέστρεψαν τη Λάρισα και μετέβαλαν το ναό σε ορμητήριο ληστών. Ενώ το 1769 φανατισμένοι Τούρκοι τον πυρπόλησαν. Το 1965 έγινε ανασκαφή στην περιοχή, βρέθηκε ο τάφος του αγίου και κτίστηκε ο σημερινός ναός. Στις 14 Μαΐου του 1981 η Λάρισα υποδέχθηκε με λαμπρές τελετές τα λείψανα του Αγίου της τα οποία φυλάσσονται πλέον ως ακριβό και πολύτιμο θεόσταλτο δώρο στον ομώνυμο ναό του. Η μνήμη του τιμάται στις 15 Μαΐου.

Προσκυνούμε τη λάρνακα με το λείψανο του Αγίου και ψάλλουμε το απολυτίκιό του.

 Ο ναός και εσωτερικά είναι επιβλητικός. Χαρακτηριστικό του, έχει το μαρμάρινο τέμπλο, το μοναδικό  σε όλη την περιοχή της Λάρισας.

Στον προαύλιο χώρο με λίγη βροχούλα η ξεναγός μας εξιστορεί την πορεία της πόλης της Λάρισας μέσα στον χρόνο. Λίγα μέτρα πιο κάτω κυλάει ο Πηνειός που δίνει ζωή στην πόλη, αλλά ενίοτε την καταστρέφει κιόλας με τις πλημμύρες του. Οι όχθες του καταπράσινες,  4.000 χρόνια ζωής μετράει η πόλη. Δεν τα λες και λίγα! Η δε περιοχή έχει ζωή από την παλαιολιθική ακόμα εποχή. Αξιοσημείωτη η αντιπαλότητα των Θεσσαλών με τους Μακεδόνες εξ ης και η ονομασία της πόλης μας Θεσσαλονίκης (Νίκη κατά των Θεσσαλών). Οι Θεσσαλοί εμήδισαν κατά την εκστρατεία του Ξέρξη αλλά δεν το λένε δυνατά οι ξεναγοί... Πρόσφεραν στο στρατό του Μεγαλέξανδρου πολύ αξιόλογο ιππικό. Τα θεσσαλικά άλογα ήταν περίφημα και καλοζωισμένα στις πεδιάδες της θεσσαλικής γης. Γι' αυτό υπάρχει και το μνημείο με το θεσσαλικό άλογο και την εξής επιγραφή: ΙΠΠΟΥΣ ΘΟΑΣ ΛΑΡΙΣΗΣ ΕΘΡΕΨΕ ΠΕΔΟΝ ΠΑΡΕΧΟΝ ΑΕΙ ΟΛΒΟΝ ΤΟΙΣ ΛΑΡΙΣΑΙΟΙΣ. Η ξεναγός μας εξηγεί πως προέκυψε η ονομασία Αλκαζάρ του γηπέδου της ποδοσφαιρικής ομάδας ΑΕΛ αλλά και όλης της περιοχής και του πολύ όμορφου πάρκου. Αλκαζάρ ονομαζόταν ένα εξοχικό κέντρο που έφτιαξε εδώ κάποιος επιχειρηματίας. Η ξεναγός μας δείχνει φωτογραφία του κέντρου. Περπατάμε προς την πίσω μεριά το λόφου. Μια στάση στο Ηρώον και κατηφορίζουμε προς την παλιά  Βασιλική του Αγίου Αχιλλείου. 

Εδώ, ανάμεσα στο τούρκικο Μπεζεστένι και το Αρχαίο Θέατρο της Λάρισας βρέθηκαν σε ανασκαφές οι βάσεις του πρώτου ναού του αφιερωμένου στον Άγιο Αχίλλειο, μιας τρίκλιτης βασιλικής με πρόναο στον οποίο διασώζονται ψηφιδωτά. Το ναό κατέστρεψαν οι Οθωμανοί. Βρέθηκαν τάφοι κιβωτιόσχημοι και τρεις θολωτοί.

 Ίσως ο ένας από αυτούς να ήταν του Αγίου Αχιλλείου. 

Το Μπεζεστένι αρκετά μεγάλο κτίριο είναι σε φάση αποκατάστασης. Η ξεναγός μας μάς δείχνει στον τοίχο του δυο μεγάλους στρογγυλούς λίθους (αν θυμάμαι ήταν μάρμαρα) και παίρνει αφορμή να μας μιλήσει για τους "πλάνητες λίθους", δηλαδή αξιόλογα (ευμεγέθη, πελεκημένα) κομμάτια που χρησιμοποιήθηκαν ξανά και ξανά στην ανέγερση κτιρίων.

 Μπαίνουμε στους πεζόδρομους της περιοχής με τα  "φαγάδικα"  και στρίβουμε δεξιά για να βγούμε στο Α΄ Αρχαίο Θέατρο. (Υπάρχει και δεύτερο). Τo μεγαλειώδες αυτό Αρχαίο Θέατρο της Λάρισας, κατασκευάστηκε στο πρώτο μισό του 3ου αιώνα π.Χ. στις νότιες υπώρειες του λόφου του Φρουρίου, όπου βρισκόταν η οχυρωμένη Ακρόπολη της αρχαίας πόλης. Λειτούργησε μέχρι το τέλος του 3ου αιώνα ή τις αρχές του 4ου αι. μ.Χ., οπότε και διακόπηκε απότομα η ζωή του. Σεισμοί κατέστρεψαν τον δεύτερο όροφο της σκηνής και  τον δωρικό θριγκό. Στη ρωμαιοκρατία το θέατρο λειτούργησε και ως χώρος μονομαχιών και θηριομαχιών. Στην γύρω περιοχή υπήρχαν πάρα πολλοί ναοί και ιερά θεοτήτων, όπως ο ναός της Πολλιάδος Αθηνάς, του Διός και της Αρτέμιδας.  

Πάρα πολύ ενδιαφέροντα όσα είδαμε και ακούσαμε  από την εξαιρετική ξεναγό μας. Αλλά το στομάχι μάς θυμίζει ότι είναι ώρα φαγητού. Δίνουμε ραντεβού για το απόγευμα στις 4.30 στο Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας και σκορπίζουμε στα δρομάκια για ό,τι προαιρείται ο καθένας... κοντοσούβλι, κοκορέτσι, παϊδάκι, σουβλάκια... πιστεύω δεν έμεινε κανένας πεινασμένος ή παραπονεμένος.

Στις 4.10 συγκεντρωνόμαστε κάτω από τον Άγιο Αχίλλειο και μας παραλαμβάνει το λεωφορείο μας. Εδώ πρέπει οπωσδήποτε να σημειωθεί η ακρίβεια και η συνέπεια όλων των συνταξιδιωτών στον χρόνο. Παίρνουν όλοι ΑΡΙΣΤΑ!!!! Μπαίνουμε δύο-δύο στη σειρά σαν μαθητούδια για να μετρηθούμε... Επίσης να σημειώσουμε ότι βρήκαμε το κέντρο της Λάρισας πολύ φροντισμένο και καθαρό με όμορφα παρτέρια. 

4.30 ακριβείς στο ραντεβού μας στο Μουσείο. Το Διαχρονικό είναι σχετικά νέο μουσείο, όχι και πολύ γνωστό, αλλά πάρα πολύ ενδιαφέρον. Οι άνω των 65 πληρώνουν 3 ευρώ, οι νεώτεροι 6. Χωριζόμαστε σε δύο ομάδες. έχει έρθει και δεύτερη ξεναγός για πρακτικούς λόγους. 


Ξεκινάμε από τα ευρήματα της Παλαιολιθικής Εποχής. Εργαλεία από πυριτόλιθο και χαλαζία που βρέθηκαν στις όχθες του Πηνειού και κάποια απολιθωμένα οστά ζώων που φανερώνουν την πανίδα της περιόδου που χρονολογούνται 30-40 χιλιάδες χρόνια πριν. Στην Παλαιολιθική εποχή ο άνθρωπος είναι κυνηγός και τροφοσυλλέκτης. Δεν υπάρχει ακόμη μόνιμη εγκατάσταση. Στη Νεολιθική εποχή έχουμε τη βασική αλλαγή: Υπάρχει μόνιμη εγκατάσταση, γεωργία και κτηνοτροφία. Τα ευρήματα είναι κυρίως πήλινα αγγεία διαφόρων χρήσεων, σχημάτων, διακόσμησης, σύνεργα υφαντικής, εργαλεία οστέινα και λίθινα, πλούσιες συλλογές ειδωλίων, κοσμήματα και ταφές που παρέχουν μια εικόνα των ταφικών εθίμων εκείνης της εποχής. Παρατήρηση της ξεναγού: Στο μουσείο υπάρχουν σε κάθε πτέρυγα αμμοδόχοι με διάφορα αντικείμενα σαν αυτά που εκτίθενται στις προθήκες για να μπορούν και άνθρωποι με προβλήματα όρασης διά της αφής να ξεναγούνται. Από την εποχή του Χαλκού είναι πολύ ενδιαφέρον το μεγαλιθικό μνημείο (μενχίρ) από τη Σουφλί Μαγούλα.

Στα αρχαϊκά και κλασσικά χρόνια εδραιώνονται οι Θεσσαλοί στην περιοχή και αναπτύσσουν οργανωμένες πόλεις. Έχουμε πολλά επιτύμβια ανάγλυφα με σαφείς ιωνικές επιρροές. Έχουμε επίσης πληροφορίες για ιππικούς αγώνες από επιγραφές και νομίσματα. Περίφημοι ήταν οι αγώνες ιππικής δεξιοτεχνίας, τα ταυροθήρια. Έχουμε επίσης πάρα πολλά ταφικά ευρήματα, τεφροδόχα αγγεία και κτερίσματα, που προδίδουν την ευμάρεια και την καλαισθησία των γυναικών (κάτοπτρα, μυροδοχεία, κοσμήματα).

Στα χρόνια της Μακεδονικής επικράτησης η Θεσσαλία γίνεται πεδίο στρατιωτικών αντιπαραθέσεων. Επίσης στα χρόνια της ρωμαϊκής εξάπλωσης οι Θεσσαλοί μεταβάλλουν στάση πότε υπέρ των Μακεδόνων και πότε υπέρ των Ρωμαίων. Ωστόσο η ζωή συνεχίζεται με εμφανή τα ίχνη του πλούτου και της ευμάρειας. Από την εποχή αυτή έχουμε αντικείμενα κατασκευασμένα από τον περίφημο "πράσινο θεσσαλικό λίθο". Ο πράσινος λίθος εξάγεται σε όλες τις πόλεις γύρω από το Αιγαίο και πιο μακριά. Επίσης εξαπλώνεται η λατρεία ανατολικών θεοτήτων όπως της Κυβέλης, της Ίσιδας και του Σάραπη. Σ' αυτή την περίοδο εξέχουσα θέση κατέχουν τα δύο θέατρα της Λάρισας, των οποίων η ανασκαφή έδωσε πάρα πολλά ενδιαφέροντα ευρήματα και ιστορικές πληροφορίες.  Υπήρξαν τόποι θεατρικών δρώμενων, μουσικών αγώνων, θηριομαχιών και μονομαχιών, αλλά πιθανότατα και χώροι συνέλευσης του Κοινού των Θεσσαλών, σηματοδοτώντας τη δημόσια ζωή της πόλης.

Από τα πρώτα χριστιανικά χρόνια εκτίθενται ευρήματα της πρώτης βασιλικής του Αγίου Αχιλλείου και εξαιρετικά ψηφιδωτά δάπεδα από πολυτελείς ιδιωτικές οικίες και πολλά χρηστικά αντικείμενα. 

Ενώ η βυζαντινή τέχνη παρουσιάζεται μέσα από έργα γλυπτικής (κιονόκρανα εκκλησιών και θωράκια), επιτοίχιας ζωγραφικής, κοσμήματα και αντικείμενα εφυαλωμένης κεραμικής. Αλλά και η οθωμανική περίοδος στη Θεσσαλία έχει να δείξει έργα αξιομνημόνευτα Οθωμανών και Εβραίων, αλλά και Χριστιανών που διαφύλαξαν την πολιτισμική τους κληρονομιά. Επιτύμβιες οθωμανικές και εβραϊκές στήλες και δύο κιονόκρανα από το περίφημο τζαμί του Χασάν Μπεη και όλη η ιστορία της οικονομικής ευρωστίας της κοινότητας των Αμπελακίων λόγω του εμπορίου των κόκκινων νημάτων εκτίθενται στο εξαιρετικό αυτό Μουσείο.

Πολύ ενδιαφέρουσα η ξενάγηση, αλλά πολλή και ολοφάνερη πλέον η κόπωσή μας. παρακαλούμε να τελειώσει. Ευχαριστούμε θερμά τις δύο ξεναγούς μας και αναχωρούμε για τον Βόλο. Στο λεωφορείο η Κατερίνα μας διηγείται την πολύ συγκινητική και διδακτική ιστορία μιας φίλης που αν και πάσχει από νόσο του κινητικού νευρώνα στο τελευταίο πλέον στάδιο είναι πηγή χαράς και παρηγορίας για όποιον έρχεται σε επικοινωνία μαζί της.

Στο Βόλο φτάνουμε γύρω στις 7μ.μ.. Το ξενοδοχείο μας είναι το "Νεφέλη". Τακτοποιούμαστε στα δωμάτια και καταφεύγουμε σε λίγη ξεκούραση. Η συνέχεια είναι διαφορετική για τον καθένα. Άλλοι βολτάρουν στην όμορφη παραλία του Βόλου, άλλοι δοκιμάζουν μεζέδες σε κάποιο τσιπουράδικο, άλλοι συναντούν συγγενείς και φίλους. Κατά τις 11 ρίχνει πολύ δυνατή βροχή που βρίσκει τους περισσότερους να κοιμούνται μακάριοι!



(Συνεχίζεται)




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου