Κωνσταντίνου Πόλεως επισκέψεως Χρονικόν (6)

 Πέμπτη 22 Αυγούστου 2024

Τελευταίο πρωινό στο ξενοδοχείο Green Park. Φορτώνουμε τις βαλίτσες μας στις 8.00 και παραδίνουμε τα δωμάτιά μας. Μοναδική σημερινή μας επίσκεψη, το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο και στόχος μας να ξεκινήσουμε το ταξίδι της επιστροφής μας, όσο γίνεται νωρίτερα για να μην πέσουμε σε βαριά κίνηση και μεγάλη ουρά στα σύνορα. Καταφέρνουμε να ξεκινήσουμε περίπου στις 8.30. Αποχαιρετούμε τη γειτονιά του Taksim και κατηφορίζουμε προς τον Κεράτιο. Περνάμε από την γέφυρα Ατατούρκ. Στο βάθος το Υδραγωγείο του Ουάλεντος και λίγο πιο μπροστά η Μονή Παντοκράτορος, σημερινό τζαμί Μολλά Ζεϊρέκ. Τα βλέπουμε από μακριά για πολύ λίγο γιατί στρίβουμε δεξιά στον παραλιακό του Κερατίου. Δεξιά μας όμορφο πάρκο, εδώ που πριν από είκοσι χρόνια ήταν μια βρωμερή περιοχή με παράγκες και άσχημη μυρωδιά από τον κλειστό κόλπο. Είμαστε στην περιοχή του Φαναρίου που έχει πολύ αναβαθμιστεί. Κατεβαίνουμε από το λεωφορείο και ανηφορίζουμε λίγο για να βγούμε μπροστά στο πατριαρχείο. Μαζί μας σήμερα ένας άλλος ξεναγός. Ο Τανέρ μας αποχαιρέτησε εκτάκτως χθες το βράδυ γιατί έπρεπε να παραλάβει σήμερα τον ασθενή πατέρα του που έρχεται στην Πόλη.* 

Στην είσοδο του Πατριαρχείου τρεις ξύλινες πόρτες. Η κεντρική πάντα κλειστή σε ανάμνηση του άγριου απαγχονισμού του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄ στις 10 Απριλίου του 1821 από τον όχλο εξαγριωμένων Τούρκων και Εβραίων.

Περνάμε από την αριστερή πύλη και τον έλεγχο. Στην αυλή μπροστά στον ιερό ναό και τα κτίρια των Γραφείων ακούμε τα σχετικά με την ιστορία του Πατριαρχείου, του ναού και των κειμηλίων  του. Ο Απόστολος Ανδρέας είναι ο ιδρυτής της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως γι' αυτό και η ημέρα της μνήμης του είναι η θρονική εορτή του Πατριαρχείου. Στην αρχή βέβαια ήταν μια μικρή επισκοπή που απέκτησε την οικουμενική της ισχύ μετά την βασιλεία του Μεγάλου Κωνσταντίνου και τις πρώτες οικουμενικές συνόδους και παράλληλα με την άνοδο της ισχύος της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει λόγω της θέσεώς του (μέσα στην καρδιά της τουρκικής ισχύος) αγωνίζεται με πολλή πίστη και "διπλωματία" (αναγκαία για την επιβίωσή του) να υπηρετήσει το χρέος και τον ιερό του σκοπό.

Η έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου μεταφέρθηκε εδώ γύρω στο 1600. Ο υπάρχων ναός ήταν ένας μικρός, αφιερωμένος στον Μεγαλομάρτυρα Άγιο Γεώργιο. Στην πορεία πολλές φορές υπέστη ανακατασκευές . Η σημερινή του εσωτερική μορφή οφείλεται κυρίως στον Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε΄. Καθιέρωσε τα δύο παρεκκλήσια, το βορεινό προς τιμήν των Τριών Ιεραρχών και το νότιο στην Αγία Ευφημία. Ενώ η εξωτερική της όψη πήρε τη σημερινή μορφή της τον 19ο αιώνα. Τελευταία συντήρηση του ναού και του κτιρίου των γραφείων έγινε το 1987 από τον ευεργέτη Παναγιώτη Αγγελόπουλο επί πατριαρχίας Δημητρίου.

Στο κτίριο αριστερά μπροστά από το ναό παρασκευάζεται το Άγιο Μύρο την Μεγάλη Πέμπτη και μοιράζεται σε όλες τις ορθόδοξες εκκλησίες. (Κάποιες έχουν πλέον αυτονομηθεί και ως προς το Άγιο Μύρο). Μπαίνουμε στο ναό να προσκυνήσουμε. Στο βόρειο κλίτος οι λάρνακες με τα λείψανα των Ιεραρχών Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Εδώ και η Παναγία Φανερωμένη, φερμένη από την Κύζικο.

Στο νότιο κλίτος, η Στήλη της φραγγελώσεως του Κυρίου μας, οι τρεις λάρνακες με τα λείψανα της Αγίας Ευφημίας, Αγίας Σολομονής και Αγίας Θεοφανούς. Σε ιδιαίτερο ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο Προσκυνητάρι, η ψηφιδωτή εικόνα της Παναγίας της Παμμακαρίστου, το παλλάδιο της βυζαντινής Μονής της Παναγίας της Παμμακαρίστου, που στέγασε το Πατριαρχείο από το 1456 ως το 1587, οπότε και μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος, γνωστό ως Φετιχέ τζαμί. H εικόνα διασώθηκε και αποτέλεσε ένα από τα «θησαυρίσματα» του Πατριαρχείου, τοποθετήθηκε δε σε ξεχωριστή θέση του τέμπλου αρχικά και αργότερα μεταφέρθηκε στο νότιο κλίτος.

Παναγία η Παμμακάριστος (συντηρήθηκε πολύ πρόσφατα και παραδόθηκε στο Πατριαρχείο το 2023)

Πρόσοψη του Ι.Ν του Αγίου Γεωργίου

Η στήλη της φριχτής φραγγελώσεως (μέρος της όλης στήλης)

Αγία Ευφημία

Αγία Σολομονή

Ψηλό, περίτεχνο και επιχρυσωμένο το τέμπλο, ο πατριαρχικός θρόνος και τα αναλόγια "κεντημένα" με συντέφι.

Ταπεινότητα! Αυτή χαρακτηρίζει τον πατριαρχικό ναό (Βάλε δίπλα τον Άγιο Πέτρο του Βατικανού!!). Αυτό ωστόσο δεν είναι το ζητούμενο της αληθινά χριστιανικής πορείας; Μαρτύριο και ταπεινότητα η πορεία του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου! Χρέος μας να το στηρίζουμε με κάθε τρόπο!

Βγαίνουμε αναμνηστική φωτογραφία μπροστά στο ναό και μπροστά στην κλειστή πόρτα.

Και αναχωρούμε!

Στο αυτοκίνητο ακούμε το ποίημα του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη το αφιερωμένο "Στον ανδριάντα του Γρηγορίου του Ε΄", όταν το σκήνωμά του μεταφέρθηκε στην Αθήνα.

Μια επιλογή στίχων:

"Πῶς μᾶς θωρεῖς ἀκίνητος;… Ποῦ τρέχει ὁ λογισμός σου,
τὰ φτερωτά σου ὄνειρα;… Γιατὶ στὸ μέτωπό σου
νὰ μὴ φυτρώνουν, γέροντα, τόσες χρυσές ἀχτίδες,
ὅσες μᾶς δίν’ ἡ ὄψη σου παρηγοριές κ’ ἐλπίδες; 

Ἡ θάλασσα η ἀγριεμένη ἐκεῖ… Θυμᾶται στὸ λαιμό σου
τὸ ματωμένο τὸ σχοινί, καὶ στ’ ἅγιο πρόσωπό σου
τὰ ραπίσματα τ’ άγρια… τὸ βόγγο… τὴ λαχτάρα…
τοῦ κόσμου τὴν ποδοβολή… Θυμᾶται τὴν ἀντάρα…
τὴν πέτρα, ποὺ σοῦ κρέμασαν, τὴ γύμνια τοῦ κορμιοῦ σου…
τὸ φοβερὸ τὸ ἀνάβρασμα τοῦ καταποντισμοῦ σου…

Καλόγερε, πῶς δὲν ξυπνᾶς νὰ δεῖς τὰ θαύματά σου;…
Ἀναστηλώνεται ὁ Μωριᾶς… Ἡ Ρούμελη μουγκρίζει…
Ἱδρώνουν αἷμα τὰ βουνά, τὸ δάκρυ πλημμυρίζει…
Στοῦ Γερμανοῦ τὸ μέτωπο κρυφὰ γλυκοχαράζει
τοῦ Γένους τὸ ξημέρωμα… Κάθε ματιά σου σφάζει…

Ἡ θάλασσα η ἀγριεμένη ἐκεῖ… Θυμᾶται στὸ λαιμό σου…

Μ’ αὐτά… μ’ αὐτὰ τὰ κόκκαλα, τὰ τρίμματα, τὴ στάχτη
ἐχτίσαμε, πατέρα μου, τὴ φτωχικὴ φωλιά μας.
Τί θέλεις, γέροντ’ ἀπὸ μᾶς;… Δὲ νιώθεις μιὰ ματιά σου
καρδιές πόσες θὰ φλόγιζε κι’ ἀπὸ τὰ σωθικά σου
ζωή πόση θα ἐβλάσταινε;… Πῶς δὲν ξυπνᾷς, πατέρα;…
Δὲ φέγγει μὲς στὸ μνῆμά σου οὔτε μιὰ τέτοια μέρα;…

Τὸ μάρμαρο μένει βουβό… Καὶ θὰ νὰ μείνει ἀκόμα
ποιός ξέρει ὡς πότ’ ἀμίλητο τὸ νεκρικό του στόμα…
Θά κοιμᾶται, θά ὀνειρεύεται… καὶ τότε θὰ ξυπνήσει,
ὅταν στὰ δάση, στὰ βουνά, στὰ πέλαγα, βροντήσει
τὸ φοβερό μας κήρυγμα… «Χτυπᾶτε, πολεμάρχοι!…
Μὴ λησμονεῖτε τὸ σχοινί, παιδιά, τοῦ Πατριάρχη!»..

Ακούμε επίσης ένα ιστορικό ντοκουμέντο σχετικά με την στάση του Πατριάρχη απέναντι στους Επαναστάτες . Σε άρθρο που δημοσίευσε ο αείμνηστος καθηγητής της Νομικής Σχολής του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο Περικλής Βιζουκίδης με θέμα "Η Εκκλησία και ο ιερός αγών" αποκαλύπτεται ότι υπέγραφαν μεν ο πατριάρχης και οι συνοδικοί το αφοριστικό έγγραφο, «διότι ευρίσκοντο προ του φοβερού διλήμματος ή να αποδοκιμάσωσι και αφορίσωσι έργον άγιον και ιερόν εις ό και αυτοί ήσαν μεμυημένοι και συνεργάται ή να απολέσωσι όχι εαυτούς, άπαγε, περί αυτών ουδείς λόγος, ως το απέδειξαν ολίγον βραδύτερον, αλλά το ταλαίπωρον έθνος, εναντίον του οποίου θα εστρέφετο, ως ηπείλει, η σουλτανική οργή και λύσσα». 

 Στη συνέχεια δε κατά τον καθηγητή Βιζουκίδη, την ίδια νύκτα μετά την υπογραφή του αφορισμού, ο πατριάρχης μαζί με τους δώδεκα συνοδικούς αρχιερείς κατέβηκαν στον πατριαρχικό ναό και σε ειδική μυστική τελετή, εν μέσω λυγμών και δακρύων έλυσαν και ακύρωσαν τον αφορισμό «επευλογούντες νοερώς τα όπλα των υπέρ πίστεως και Πατρίδος αγωνιζομένων αδελφών»!

Και κάπως έτσι αφήνουμε πίσω μας την Βασιλεύουσα με διφορούμενα συναισθήματα! Θαυμασμός για τη σύγχρονη πορεία και εξέλιξή της σε μια πολύ καλά οργανωμένη και εντυπωσιακή  μεγαλούπολη. Αλλά και συγκίνηση και πόνος στην υπόμνηση τόσων συγκλονιστικών γεγονότων  στα οποία αναφερθήκαμε σ΄ αυτή μας την επίσκεψη.

Με μία ενδιάμεση στάση και ακούγοντας διάφορα παραδοσιακά τραγούδια και ανέκδοτα φθάνουμε στα σύνορα κάπως "φοβισμένοι"! Η εξέλιξη εκπληκτική! Μπαίνουμε στη σειρά των ΙΧ, αλλά πολύ γρήγορα έρχεται μία αστυνομικίνα και μας περνάει σε γκισέ όπου είμαστε εντελώς μόνοι μας. Μαζεύουμε διαβατήρια και ταυτότητες. Τα παίρνει ο οδηγός μας και πηγαίνει στον έλεγχο. Έρχεται πίσω τάχιστα και μας λέει: "Μα πόση προσευχή κάνατε! πέσαμε σε γνωστό μας υπάλληλο. Θα ξεμπερδέψουμε πολύ γρήγορα. Ο κύριος αυτός πουλάει πολύ καλό μέλι. Όποιος θέλει να αγοράσει (8ευρώ, πολύ καλή τιμή). Μ' αυτόν τον τρόπο καλλιεργούμε μια πολύ καλή φιλική σχέση και θα τη βρούμε μπροστά μας και σε άλλα μας ταξίδια!". Κάνουμε μια γερή αγορά. Περνάμε πολύ γρήγορα στα ελληνικά σύνορα. Αυτό που φοβόμασταν από την πρώτη μέρα του ταξιδιού μας ξεπεράστηκε εντελώς ανώδυνα. Περνάμε τον Έβρο χαιρετώντας τους φαντάρους μας! Στα ελληνικά σύνορα δεν καθυστερούμε ιδιαίτερα. Ωστόσο απογοητευόμαστε από την ασχήμια του χώρου και τη βρωμιά των τουαλετών. Είναι τεράστια η "απόσταση" ανάμεσα στις δύο εγκαταστάσεις, την τουρκική και την ελληνική!

Είναι περίπου 2 η ώρα. Τρέχουμε τώρα στην ελληνική επικράτεια. Ο Γρηγόρης που έχει πολύ καημό για την συμμετοχή του λαού στην λειτουργική ζωή μας λέει κάποια πρακτικά βήματα για να μπούμε στο νόημα της βυζαντινής μουσικής, ενώ η σύζυγός του Μαρία μάς διαβάζει πολύ ωραία και εκφραστικά ένα απόσπασμα από το βιβλίο "Ταξίδι στη σκιά του Βυζαντίου".  Ανεμπόδιστο το ταξίδι μας μέχρι την είσοδο της Κομοτηνής όπου αποχαιρετάμε το ζεύγος Μαρίας και Γρηγόρη, αφού ψάλουμε την φήμη του Γρηγόρη (ποίημα Παύλου Ντ.):

"Γρηγορίου ιεροψάλτου και αοιδού, σκωπτικών προσομοίων ποιητού τε και ανεκδότων εκφωνητού, πολλά τα έτη".

Στον Γρηγόρη οφείλουμε και τρία τροπάρια αφιερωμένα στον ξεναγό μας, στον οδηγό και στον Κώστα και τη Σταυρούλα. Τα παραθέτω:

ήχος α΄, Των ουρανίων ταγμάτων.

Των ξεναγών την ακρότητα και θεολόγων ομού * και χιουμορίστα πρώτον * και σοφόν κατά πάντα * τον πρώην πολιτικόν μηχανικόν * τον Τανέρ τον σοφώτατον * πάντες οι διδαχθέντες νυν υπ’ αυτού * ευγενώς ευχαριστήσωμεν.

ήχος β΄, Φήμη του οδηγού

Κωνσταντίνου, του ευελικτοτάτου και ικανωτάτου οιακοστρόφου * του υπερπολυτελούς λεωφορείου Μερτσέντες * υπερτίμου και εξάρχου του Τουριστικού Πρακτορείου Θεσσαλονίκης * τουπίκλην «Λιότσης», * ημών δε φιλτάτου τιμονάρχου, * πολλά τα έτη.

ήχος δ΄, Επεφάνης σήμερον.

Κωνσταντίνον σήμερον * συν τη συζύγω Σταυρούλα * δεύτε πάντες άσωμεν * την ξυνωρίδα, αδελφοί, * ότι αυτοί εχαρίσαντο * ημίν τοις πάσιν * την θαυμασίαν εκδρομήν αυτήν.

Συνεχίζουμε με μία στάση έξω από την Μεσορρόπη. Έχει αρχίσει η φωτιά στο Παγγαίο, αλλά δεν φαίνεται από τον δρόμο. Θα κρατήσει για δέκα μέρες, θα απειλήσει να κατεβεί προς τη Μεσορρόπη και τον Πλατανότοπο, αλλά ευτυχώς μια ευεργετική  και σωτήρια βροχή θα την σβήσει. 

Φτάνουμε στη Θεσσαλονίκη γύρω στις 6.30. Εξαιρετικά!!! Ευχαριστούμε τον Θεό γιατί μας χάρισε ένα υπέροχο ταξίδι χωρίς κανένα απρόοπτο (αναλογιζόμαστε πόσα άσχημα θα μπορούσαν να είχαν συμβεί και όμως όλα κύλησαν εύκολα κι ευχάριστα) με πάρα πολλές όμορφες στιγμές και πολύ καλή συνεργασία και εξαιρετική συνέπεια όλων, μικρών και μεγάλων. Την εκδρομή την φτιάχνουμε όλοι μαζί, όχι μόνο ο αρχηγός ή ο πράκτορας!!!! Ευχαριστούμε τον οδηγό και πράκτορά μας Κώστα για την άψογη οργάνωση και εκτέλεση του προγράμματος και την εξαιρετική οδήγηση - που μερικές φορές έκρυβε πολλές δυσκολίες. (Όποιος θέλει μπορεί να μπει στο site Liotsis Travel και να υποβάλει ένα θετικό σχόλιο. Είμαστε πάρα πολύ ευχαριστημένοι και ευγνώμονες από τη συνεργασία μας με το πρακτορείο εδώ και πολλά χρόνια, άλλωστε).

Ευχόμαστε ολόψυχα σε όλους τους φίλους να έχουν υγεία και ευλογία Θεού και αν Εκείνος το επιτρέψει να ξανανταμώσουμε σε κάποια άλλη εκδρομή!

 *Στον Τανέρ χαρίσαμε και ένα μικρό δωράκι καρδιάς, έναν μικρό πίνακα. Δεν είχαμε την ευκαιρία να τον αποχαιρετήσουμε επίσημα γι΄ αυτό το δείχνουμε τώρα στους συνεκδρομείς.

Κωνσταντίνου Πόλεως επισκέψεως Χρονικόν (5)

 Τετάρτη 21 Αυγούστου 2024

Έχουμε πολλά κι ενδιαφέροντα και σήμερα να προφθάσουμε. Πρώτο και σημαντικότερο: η επίσκεψη μας στο ναό της Αγίας Σοφίας! (Τώρα είναι τέμενος, αλλά για μας παραμένει ο ναός-σύμβολο). Θέλουμε να είμαστε εκεί μόλις ανοίξει, να προλάβουμε τα πολλά γκρουπ των τουριστών για να μην καθυστερήσουμε. Πράγματι αναχωρούμε από το ξενοδοχείο στις 8.15. Κατηφορίζουμε προς τον Κεράτιο, περνάμε απέναντι στο Eminonu και παίρνουμε τον παραλιακό δρόμο που ακολουθεί την ακτογραμμή του Sarayburnu. Είμαστε ακριβώς κάτω από το Topkapi  το μεγάλο παλάτι του Μωάμεθ, το πρώτο των Σουλτάνων. Αυτός ο δρόμος λέγεται Kenedy Avenue και περνάει μπροστά από τα υπολείμματα του Βυζαντινού Παλατιού του Βουκολέοντος, το οποίο θα ήταν κάπως έτσι:

Σήμερα σώζεται το μαρμάρινο κομμάτι αριστερά στην εικόνα δίπλα στην τρίτη καμάρα!!!

Βγαίνουμε ακριβώς στην Πλατεία που εκτείνεται ανάμεσα στην Αγια-Σοφιά και το Μπλε Τζαμί. Το λεωφορείο μας αφήνει και θα μας παραλάβει πολύ αργότερα. Είμαστε στην καρδιά της βυζαντινής Πόλης, στο ιστορικό κέντρο. Κάθε σπιθαμή εδώ είναι μια ιστορική μαρτυρία! 

Μαζευόμαστε σε ένα σημείο απ' όπου φαίνεται η Αγία Σοφία. Κρύβουμε τους μιναρέδες της με τις παλάμες μας και τη φανταζόμαστε όπως χτίστηκε, χριστιανική!!! Ο Τανέρ μας λέει την ιστορία της.

Αντί οιασδήποτε άλλης περιγραφής θα παραθέσω εδώ ένα απόσπασμα της περιγραφής που κάνει ο σύγχρονος του Ιουστινιανού ιστορικός Προκόπιος: 

"Προκοπίου Καισαρέως «Περί κτισμάτων»

«Κάποτε αλητήριοι και συρφετός επαναστάτησαν εναντίον του Ιουστινιανού στη λεγόμενη Στάση του Νίκα, την οποία με λεπτομέρειες διηγήθηκα στο έργο μου «υπέρ των πολέμων Ιουστινιανού». Αποδεικνύοντας δε ότι δεν εστράφησαν μόνο εναντίον του βασιλέα αλλά και εναντίον του Θεού αυτοί οι ακατονόμαστοι τόλμησαν να πυρπολήσουν την εκκλησία των Χριστιανών, αυτήν που οι Βυζαντινοί ονόμασαν Σοφία του Θεού. Και παραχώρησε ο Θεός να διαπράξουν αυτήν την ασέβεια προγνωρίζοντας πόσο περικαλλές επρόκειτο αυτό το ιερό να ξαναστηθεί. Η εκκλησία λοιπόν ολόκληρη κατακαμένη, απανθρακωμένη κείτονταν… (του Κωνσταντίνου ο πρώτος ναός). Ο Βασιλέας τότε χωρίς να υπολογίσει καθόλου τα έξοδα με βιάση άρχισε την ανοικοδόμηση του ναού κι έφερε τους καλύτερους τεχνίτες όλης της οικουμένης. Τον Τραλλιανό Ανθέμιο που ήταν πολύ καταρτισμένος μηχανικός, ανώτερος από τους συγχρόνους του και τους παλιότερούς του, που συμμερίστηκε το όραμα και την σπουδή του Βασιλέα κι έγινε ο διευθύνων του έργου, μαζί μ΄ έναν ακόμη μηχανικό τον Ισίδωρο με καταγωγή από την Μίλητο, που ήταν κι αυτός πολύ μυαλωμένος και κατάλληλος γι’ αυτό το εγχείρημα.  Και ήταν κι αυτό ένα σπουδαίο προσόν του Βασιλέα, να ξέρει να διαλέγει τους κατάλληλους ανθρώπους. Κι έγινε αυτή η εκκλησία ένα πανέμορφο θέαμα γι’ αυτούς που την αντίκρυζαν πέρα από κάθε προσδοκία και γι’ αυτούς που άκουγαν γι’ αυτήν, κάτι απίστευτο. Χτίστηκε με ουράνιο ύψος και φαίνεται σαν να χαιρετάει από ψηλά όλη την Πόλη, η οποία σαν να της ανήκει, και την στολίζει με την ομορφιά της και την αγναντεύει  από θέσεως υπεροχής και περιωπής. Το πλάτος και το μήκος της είναι τεράστια. Και κουβαλάει πάνω της με κάποια περηφάνεια αμύθητα κάλλη.  Παρά τον όγκο της είναι κομψή και κρατάει την αρμονία του μέτρου. (προστέθηκαν προσκτίσματα που αλλοίωσαν την εξωτερική της όψη). Δεν έχει τίποτα υπερβολικό, αλλά και τίποτα λειψό, γιατί είναι πολύ ανώτερη από τα συνηθισμένα αλλά και πολύ κόσμια χωρίς να φθάνει στην υπερβολή. Και καταυγάζεται από αμέτρητες ηλιαχτίδες που νομίζεις πως δεν έρχονται στον χώρο από έξω, αλλά θαρρείς πως πηγάζουν μέσα από τον ιερό αυτό τόπο και περιχύνονται σ’ αυτόν. Το πρόσωπο του ναού κοιτάζει προς τα επάνω προς τον νοητό ήλιο για να ιερουργούνται μέσα σ’ αυτόν άρρητες λειτουργίες και προσφορές προς τον Θεό………………Κάθε φορά που μπαίνει κάποιος  σ΄ αυτόν τον ναό να προσευχηθεί αισθάνεται αμέσως πως αυτό το έργο δεν έχει κατορθωθεί με ανθρώπινη δύναμη και τέχνη αλλά με θεϊκό άγγιγμα. Ο νους του ανθρώπου ανεβαίνει προς τον Θεό και χάνεται στα ουράνια κι αισθάνεται πως δεν είναι μακριά του ο Θεός αλλά κάπου εκεί κοντά κινείται, όπου Αυτός θέλει. Κι αυτό δεν συμβαίνει μόνο μια φορά στο πρώτο αντίκρισμα, αλλά κάθε φορά που μπαίνει κανείς στον ναό και πάντα μένει εκστατικός σαν να είναι η πρώτη φορά. Αυτό το θέαμα δεν το χόρτασε ποτέ κανείς, αλλά όσο βρίσκονται οι άνθρωποι μέσα στο ναό απολαμβάνουν τα ορώμενα κι όταν απομακρύνονται δεν χορταίνουν να μιλούν και να χαίρονται γι΄ αυτά που είδαν. Είναι αδύνατον να απαριθμήσει και να περιγράψει κανείς με ακρίβεια τα κειμήλια του ναού, και τα διακοσμητικά και τα αναθήματα από χρυσό κι ασήμι και πολύτιμους λίθους, όσα ο Ιουστινιανός ο Βασιλέας προσέφερε. Ένα μόνο θα πω και νομίζω πως  φτάνει για να τεκμηριώσει αυτό που μόλις έγραψα. Ο αβέβηλος χώρος του ιερού, ο μόνο στους ιερείς βατός και προσιτός, αυτός που καλείται ιερό θυσιαστήριο, είχε πάνω του τέσσαρες μυριάδες λίτρα ασημιού!..."

Μπορούμε να μπούμε μόνο στον γυναικωνίτη του ναού από πλαϊνή είσοδο. 25 ευρώ το εισιτήριο. Δεν μπαίνουμε όλοι. Αρκετοί την έχουμε επισκεφθεί στο παρελθόν και την έχουμε απολαύσει σε όλο της το μεγαλείο. Στον γυναικωνίτη μπορούμε να δούμε τα ψηφιδωτά, ιδίως εκείνη την υπέροχη Δέηση με τις γλυκύτατες μορφές.

Όσες φορές την αντικρύζω, δοξάζω τον Θεό που σώθηκε το πρόσωπο της Παναγίας οριακά!

Μια χαρμολύπη, μια σοβαρότητα, μια γλύκα απίστευτα πετυχημένη!!!

Η Πλατυτέρα καλυμμένη πλέον και άφαντη για τις ανάγκες του μουσουλμανικού τυπικού

Οι δυο αυτοκράτορες προσφέρουν στην Παναγία τα πολύτιμα δώρα τους, ο Κωνσταντίνος την Πόλη και ο Ιουστινιανός την Αγία Σοφία.

Βλέπουμε τον τεράστιο θόλο, ένα θαύμα μηχανικής στήριξης. Το φως κατακλύζει το οικοδόμημα διερχόμενο από τα σαράντα παράθυρα του θόλου και τα εξήντα από τα ημιθόλια και τα τόξα! Πώς να μην αναφωνήσει ο Ιουστινιανός "Νενίκηκά σε, Σολομών!!!" Βλέπουμε τους τεράστιους πεσσούς πάνω στους οποίους στηρίζονται τώρα οι  επιγραφές με τα ρητά του κορανίου, το Ομφάλιον, τον χώρο στέψης των αυτοκρατόρων, τώρα πια παραδομένο στους μουσουλμάνους, στον γυναικωνίτη την θέση της Αυγούστας και της συνοδείας της. Βλέπουμε και πονάμε! Ωστόσο υπάρχει ένα μυστήριο με την Αγια Σοφιά που ίσως... μόνο στην άλλη ζωή μας φανερωθεί. 

Αγία Σοφία 537μ.Χ.

Ο Ιουστινιανός λαμπροφορεμένος, με τη συνοδεία του, μπαίνει στο νεόκτιστο μεγαλειώδη ναό. Δεν υπάρχουν λόγια. "Νενίκηκά σε, Σολομών!" αναφωνεί.

"Τούτου του θεάματος ουδείς έλαβε πώποτε κόρον, αλλά παρόντες μεν άνθρωποι τοις ορωμένοις γεγήθασι, απιόντες δε τοις υπέρ αυτού διαλόγοις αποσεμνύνονται. Εν αυτώ ο νους προς τον Θεόν επαιρόμενος αεροβατεί, ου μακράν που ηγούμενος αυτόν είναι..." γράφει ο Προκόπιος.

Η Αγιά Σοφιά για εννιά αιώνες είναι η καρδιά της αυτοκρατορίας, είναι το καμάρι των Βυζαντινών, είναι η λαμπρή τους δόξα. 

Δεν είναι μόνο ένας ναός, ο πιο ξακουστός, ο πιο περίτεχνος, το άφθαστο κάλλος. 

Είναι  μια αγκαλιά και μια μάνα που χωράει όλη τη βυζαντινή αυτοκρατορία  κι όλη την πολιτική και εκκλησιαστική ιστορία της...!

Αγία Σοφία 1453 μ.Χ.

Κλειστή η Μεγάλη εκκλησιά! Την έχουν μολύνει οι ενωτικοί με τα συλλείτουργά τους με τους παπικούς. Κλειστές και οι καρδιές των πολιορκημένων! Ελπίδα δεν απόμεινε καμιά. 

Τα τείχη τρέμουνε από τα φοβερά κανόνια κι όπου οι μπομπάρδες τα χτυπούν χάσκουνε τρύπες και γκρεμίδια.

Την πρόταση του Αμηρά για την παράδοση της πόλης την αντιγύρισε ο Κωνσταντίνος μ' εκείνο το περήφανο κι ηρωικό συνάμα: "Το την Πόλιν σοι δούναι ούτ' εμόν, ούτ΄άλλου τινός..."

Μα έκαμε και κάτι ακόμα ο Κωνσταντίνος. Μια τελευταία λειτουργία στην εκκλησιά του γένους την παραπονεμένη. Ζήτησε απ' όλους να ξεχάσουν έχθρες και φανατισμούς. Αυτή η ώρα η έσχατη, θέλει μια προσευχή κοινή, θέλει μία ψυχή και μια φωνή, θέλει ένα δάκρυ, ένα γονάτισμα και μια θερμή συγχώρηση.

Κι ανοίγει πάλι η πόρτα της Αγια Σοφιάς και δέχεται λαό και πατριάρχη, δέχεται μοναχούς που μέχρι χθες τον Πάπα  καταριούνταν και τους ενωτικούς, δέχεται αυλικούς και κουρελήδες, δέχεται και τον Κωνσταντίνο τον Δραγάση πού ΄χει του μελλοθάνατου αποδεχτεί την κολασμένη μοίρα...

Η τελευταία λειτουργία. Δεν έχει την πρωτινή την έπαρση, το μεγαλείο, τη φαντασμαγορία...

Μόλις που ακούγονται οι ψαλμουδιές και οι δεήσεις. Περνούνε στις καρδιές, θαρρείς, όχι απ΄ τα αυτιά, αλλά απ΄τα δακρυσμένα μάτια. Τώρα, στην ώρα τη στερνή, αναλογίζονται τις αμαρτίες και τα πάθη, τώρα που όλοι γεύονται τον θάνατο...! 

"Ελέησέ μας, Κύριε! κάμε το θαύμα Σου!"

Το 'καμε κιόλας, τους ένωσε, τους έδωσε το Σώμα και το Αίμα Του, τους ετοίμασε για το τέλος...!

Σε λίγες ώρες πάλι η Αγιά Σοφιά γίνεται το στερνό το καταφύγι! Χιλιάδες τρέχουνε σ' αυτήν, στην αγκαλιά,  στη μάνα,  όταν ακούγεται η φριχτή κραυγή "Η Πόλις μας εάλω"!  Για νά βρουνε κι εδώ θάνατο και σφαγή...!

Κι έγινε η Μεγάλη Εκκλησιά, εννιά αιώνων σύμβολο και δόξα των Βυζαντινών,  έγινε θρύλος πονεμένος και ...τζαμί, το πιο αγαπημένο των Αγαρηνών.

Ayia Sofia 2023

Για πανηγύρι στην Ayia Sofia ετοιμάζονται  οι νικητές των εκλογών των τουρκικών.  Απ΄ όλα τα τεράστια τζαμιά και τα πολυτελή παλάτια αυτήν διαλέγουν. Αυτήν τιμούν και σέβονται. Δεν τους πειράζει να τη λεν Ayia Sofia!!!! Στη γλώσσα τους αυτές οι λέξεις δεν υπάρχουν! Είναι η απόδειξη η τρανή πως τούτοι εδώ είναι κατακτητές, αλλόθρησκοι και βάρβαροι εχθροί, πως με των οπλών την ισχύ και της σκληρής φυλής τους την ακμή εσάρωσαν τα πάντα...

Και γίνεται η Αγια Σοφιά πάλι και πάλι στους αιώνες,  είτε για τους Ρωμιούς -πού ΄χουν το πρώτο το δικαίωμα- είτε για τους κατακτητές -πού 'χουν τη δύναμη και την αλαζονία- γίνεται τόπος λατρείας, δέησης θερμής κι ευχαριστίας, θρύλος και μάνα κι αγκαλιά!

Βγαίνουμε από την Αγία Σοφία και μαζευόμαστε για να μετρηθούμε. Είμαστε όλοι! (Σήμερα όλο θα μετριόμαστε). Ανεβαίνουμε στο τραμ για να κατεβούμε μπροστά στην κεντρική είσοδο του Kapali carsi. Είναι αρκετά γεμάτο. Κατεβαίνουμε στη δεύτερη στάση. (μετριόμαστε). Μπαίνουμε στην αγορά από την πύλη Beyazit και απολαμβάνουμε αυτήν την αίσθηση του ανατολίτικου παζαριού! 3600 καταστήματα που πουλάνε ό,τι βάζει ο νους, κυρίως αναμνηστικά τουριστικά είδη, πιάτα διακοσμητικά σε άπειρα φανταστικά σχέδια κυρίως λουλουδιών, φαναράκια, χρυσά με τα κιλά (μπορεί και με τους τόνους), χαλιά, αληθινά αριστουργήματα, δερμάτινα, τσάια, μπαχαρικά, μαντήλες, πετσέτες! Ακούγονται ελληνικά, μόλις μας πάρουν χαμπάρι! Όλοι πρόθυμοι να μας κεράσουν ένα τσάι, να μας πιάσουν στην κουβέντα, ν' αρχίσουν τα παζάρια. Πόσο κάνει; 1000 λίρες αυτοί - 200 εμείς - 800 εκείνοι -πάμε να φύγουμε -Γιώργο, έλα 400 και κλείσαμε! Κάπως έτσι γίνεται το αλισβερίσι και είναι μια πραγματική εμπειρία ζωής πέρα από το τι θα αποφασίσει κανένας να αγοράσει!

Βγαίνουμε από την αγορά. Στο μεταξύ έχει βρέξει λίγο. Αλλά τώρα βγαίνει πάλι ο ήλιος. Ο καιρός μας προσέχει όλες τις μέρες της εκδρομής μας. Δεν κάνει πολλή ζέστη, δεν βρέχει, δεν φυσάει παρά μόνο ένα ελαφρό δροσιστικό αεράκι!!! Μετριόμαστε βέβαια και περνάμε απέναντι για να πάρουμε πάλι το τραμ προς την αντίθετη κατεύθυνση αυτή τη φορά. Έρχεται αρκετά γεμάτο. έχουμε το νου μας στα μικρά παιδιά και μετράμε τις στάσεις. Θα κατεβούμε στην πέμπτη στάση, στο Eminonu για να μπούμε και στο αιγυπτιακό παζάρι, το Misiri Carsi. (Κάποιοι εκμεταλλεύονται το χρόνο για επισκεφθούν το Αρχαιολογικό Μουσείο. Μπράβο τους!). Περνάμε το λεγόμενο Cemberlitas, την στήλη του μεγάλου Κωνσταντίνου. Είναι η βάση του Μεγάλου αγάλματος του Κωνσταντίνου ως Θεού Ηλίου (Απόλλωνος) που στήθηκε εδώ κατά την ίδρυση της Πόλης στη θέση του Βυζαντίου το 330 μ.Χ. περνάμε το Sultan Ahmet, δηλαδή το Μπλε Τζαμί, την Αγία Σοφία και απέναντί της την βασιλική Κινστέρνα, (το yerebatan Seray), κατηφορίζουμε μπροστά από τον Κήπο-Πάρκο Gulhane, το Sirceci, τον ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό  σταθμό και κατεβαίνουμε στο Eminonu. Μετριόμαστε. Μας λείπει ένας, μία! Ψιλοπανικός! Ευτυχώς δεν λείπει παιδί!  Γρήγορα εντοπίζεται ο απών-απούσα και τελειώνει η αγωνία μας.

Μπαίνουμε και στο Misiri Carci. Εδώ επικρατούν τα τρόφιμα και μάλιστα τα μπαχαρικά σε μεγάλες ποσότητες, τα λουκούμια, οι παστουρμάδες, τα διάφορα τσάγια, τα αποξηραμένα λαχανικά σαν τεράστια περιδέραια,  κτλ, όλα σε μεγάλες ποσότητες και προκλητικά εκτεθειμένα. Κι αυτή είναι μια ωραία εμπειρία, ειδικά για τους μερακλήδες της μαγειρικής.

Μπροστά στην αγορά η μεγάλη πλατεία του Yeni Camii, γεμάτη κόσμο και περιστέρια, καλαμπόκια, κάστανα, σιμίτια! Καθόμαστε για λίγη ξεκούραση μέχρι να μαζευτούμε όλοι. Τελευταίο μέτρημα!!! Άπαντες παρόντες, ευτυχώς, και περιμένουμε να έρθει το λεωφορείο. Θα μας πάρει για λίγα μόνο μέτρα μέχρι το λιμάνι του Eminonu. Μια μικρή αγωνία για να προλάβουμε το γρήγορο καράβι της γραμμής για την Χάλκη των Πριγκηπονήσων. Αν δεν το προλάβουμε θα περιμένουμε δύο ώρες για το επόμενο... Το προλαβαίνουμε και επιβιβαζόμαστε, άλλοι στο κατάστρωμα και άλλοι μέσα στο σαλόνι. 

Ο κόσμος δεν είναι πολύς. Είμαστε άνετα. Το ταξίδι μας σε ήρεμα νερά. Απολαμβάνουμε τη θέα της Πόλης και από την πλευρά της Προποντίδας, Top kapi, Αγια-Σοφιά και Αγία Ειρήνη! Βλέπουμε και τα ασιατικά παράλια, το Kadikoy, την Χαλκηδόνα, την πόλη των τυφλών. Η ασιατική παραλία έχει πολλά και πολύ περιποιημένα πάρκα. (Εννοείται δεν τα βλέπουμε). 

Στη διαδρομή παρακολουθούμε και ένα πολύ ενδιαφέρον show, την πολύ ζωντανή παρουσίαση του "θαυματουργού" λεμονοστίφτη!!! Ο κονφερασιέ είναι συναρπαστικός και κάθε τόσο μας ξεσηκώνει να τον χειροκροτήσουμε και να επιφωνήσουμε ΩΩΩΩΩ!!! Μοναδικοί Τούρκοι, ευφάνταστοι, πάντα τρόπον  μετερχόμενοι παρουσίασης και προώθησης του υπ' αυτών πωλουμένου είδους!

Σε μια ώρα περίπου κι ένα τέταρτο Φτάνουμε στη Χάλκη. Είναι το τρίτο από τα Πριγκηπόνησα μετά την Πρώτη και την Αντιγόνη. Κάποτε όλα αυτά τα νησιά φιλοξενούσαν πολύ ρωμέικο στοιχείο. Τώρα φυσικά δεν βρίσκεις παρά ελάχιστους Έλληνες. Η Χάλκη έχει για τους Χριστιανούς ιδιαίτερη σημασία μια που φιλοξενεί στο κέντρο της, στον λόφο της Ελπίδας την Ιερά μονή της Αγίας Τριάδος στην οποία λειτούργησε και η Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης από το 1844 μέχρι το 1971 που την έκλεισε το τουρκικό κράτος. Από τότε έγιναν πολλές προσπάθειες και διαβουλεύσεις για να ξαναλειτουργήσει αλλά δεν ετελεσφόρησαν. Πολλοί Ορθόδοξοι θεολόγοι, ιερείς, επίσκοποι και πατριάρχες φοίτησαν στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, συμπεριλαμβανομένου και του Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Οι φοιτητές στη Χάλκη περιλάμβαναν όχι μόνο γηγενείς Έλληνες, αλλά και Ορθόδοξους Χριστιανούς από όλο τον κόσμο, προσδίδοντας στη σχολή έναν διεθνή χαρακτήρα. Επίσης, πολλοί πατριάρχες, επίσκοποι και πρώην δάσκαλοι έχουν ταφεί σε ειδική περιοχή του κήπου της. 

Όσοι θα ανεβούμε στην Μονή και στη σχολή, επιβιβαζόμαστε σε τρίκυκλα (έχει λίγη πλάκα!!!). Μέχρι πριν λίγα χρόνια ανεβαίναμε με άμαξες. Τώρα αυτές έχουν καταργηθεί και αντικατασταθεί μ' αυτά τα ιδιότυπα τροχοφόρα. Αρκετοί ανεβαίνουν με τα πόδια.

Στη Σχολή μας υποδέχονται ο π. Θωμάς που είναι εδώ με απόσπαση από την Όσσα του Λαγκαδά (γνώριμος κάποιων εκδρομέων) και ο π. Μελέτιος. Μας ξεναγούν στον ναό της Αγίας Τριάδας στη Σχολή και στη Βιβλιοθήκη της που είναι πολύ σπουδαία με πολλά χειρόγραφα (τὰ χειρόγραφά της προέρχονται ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τοῦ Θεόδωρου Στουδίτη, τοῦ ἱεροῦ Φωτίου καὶ τῆς Αἰκατερίνης τῆς Κομνηνῆς) και παλαίτυπες εκδόσεις. (Η Βιβλιοθήκη δεν ανοίγει για όλους τους επισκέπτες. Είμαστε κάπως...προνομιούχοι!) Στα έδρανα μιας αίθουσας βγαίνουμε φωτογραφίες.

Στο Καθολικό της Μονής είναι πολύ ιδιαίτερη και αξιοπρόσεχτη η αμφιπρόσωπη εικόνα. Από τη μια εικονίζεται η Παναγία πλαισιωμένη από το Δωδεκάορτο και από την άλλη η Σταύρωση του Χριστού.

.

Περιηγούμαστε και στο εξωτερικό της Μονής και απολαμβάνουμε από τον εξώστη της την υπέροχη θέα

και ...ξεκουραζόμαστε στα παγκάκια της.

Κατεβαίνουμε περπατώντας ή με τα τρίκυκλα. Επισκεπτόμαστε και το Ναό του Αγίου Νικολάου και ύστερα αναζητούμε δροσιά και φαγητό στα παραθαλάσσια μαγαζιά. Η επιστροφή μας στις 6.15.

Στο πλοίο αυτή τη φορά μας παρουσιάζεται ο μαγικός "ξεφλουδιστής" . Πάλι ενθουσιασμός από τον παρουσιαστή, πάλι ΩΩΩΩ! και οι πιο πολλοί αγοράζουμε!!!!

Φτάνουμε στην Πόλη στις 7.30 αφού έχουμε απολαύσει τη θέα του δειλινού και της Βασιλεύουσας.

Μας παραλαμβάνει το λεωφορείο από το Karakoy και ανηφορίζουμε προς το ξενοδοχείο μας. Τελευταίο βράδυ απόψε! Πότε κιόλας!!!!

(Συνεχίζεται για λίγο ακόμη)

Κωνσταντίνου Πόλεως επισκέψεως χρονικόν (4)

 Τρίτη 20 Αυγούστου 2024

Η σημερινή μέρα αφιερώνεται στο ταξίδι μας στην Προύσα και τη Νίκαια. Μετά το πρωινό μας στο ξενοδοχείο επιβιβαζόμαστε στο λεωφορείο και ξεκινάμε με το γνωστό δρομολόγιο. Περνάμε από Besiktas και Dolma Bahce και παίρνουμε την μεγάλη λεωφόρο Barbaros που θα μας βγάλει στην πρώτη κρεμαστή γέφυρα του Βοσπόρου. Δεξιά μας το Πολυτεχνείο του Yildiz. Βγαίνουμε στη Γέφυρα των Μαρτύρων της 15ης Ιουλίου (ημέρας του Πραξικοπήματος κατά του Erdogan). Πάλι ρουφάμε την ομορφιά του Βοσπόρου. Η ασιατική πλευρά της Πόλης είναι πάρα πολύ εντυπωσιακή. Πρώτα απ' όλα θαυμάζουμε τα "παρόδια" παρτέρια. Τόσο περιποιημένα και τόσο όμορφα "ζωγραφισμένα"!!! Θαυμάζουμε και ζηλεύουμε!! Για τα κτίρια τι να πω και τι να περιγράψω! Ουρανοξύστες που ανήκουν σε τράπεζες, ξενοδοχεία και εμπορικά κέντρα σε μεγάλο αριθμό και ποικίλα αρχιτεκτονικά σχέδια μαρτυρούν μεγάλο πλούτο και διεθνείς επενδύσεις. Στο Finanskent τρεις μεγάλες τουρκικές τράπεζες φτιάχνουν το  Istanbul New International Financial District που δημιουργήθηκε μόλις πριν λίγα χρόνια, μέσα στον κορωνοϊό. Τεράστια πάρκα, ανισόπεδοι κόμβοι, λίγη κίνηση σχετικά με το τερατώδες μέγεθος του πληθυσμού. Τρίβουμε τα μάτια μας, χωρίς υπερβολή! Στο μεταξύ ο Τανέρ μας κατατοπίζει σχετικά με τη μουσουλμανική θρησκεία, τα θρησκευτικά έθιμα των μουσουλμάνων και την εκπαίδευση που παρέχει το τουρκικό κράτος.

Φθάνουμε στον στενό και επιμήκη Κόλπο της Νικομήδειας. Μέχρι πριν λίγα χρόνια ή έπρεπε να τον περιτρέξουμε γύρω-γύρω με μεγάλη χρονική επιβάρυνση ή να περάσουμε απέναντι με ferryboat. Τώρα απλά περνάμε μια γέφυρα, την OsmanGazi. Ο ξεναγός μας θυμίζει ότι εδώ έγινε το 1999 ο φοβερός σεισμός των 7,6 ρίχτερ που στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 17.000 ανθρώπους και καταβύθισε τον τουρκικό ναύσταθμο του Golzuk.

Αφήνουμε δεξιά μας τη Yalova περνάμε από το Orhangazi. Είμαστε  ανάμεσα στην Προποντίδα και τη λίμνη της Νίκαιας. Αν πηγαίναμε λίγο δυτικά θα βγαίναμε στα Μουδανιά. Φτάνουμε στην Προύσα, την τέταρτη μεγάλη πόλη της Τουρκίας και πρώτη πρωτεύουσα των Οθωμανών από το 1326 έως το 1363. Έχει περίπου 3.000.000 κατοίκους, είναι μεγάλο βιομηχανικό κέντρο κι έχει μια ιδιαίτερη ομορφιά χάρη στο πολύ πράσινο που την κατακλύζει (yesil Bursa τη λένε, δηλαδή Πράσινη Προύσα) και τον Όλυμπο (Uludag), το βουνό που την προστατεύει, θαρρείς, προς το νότο. Κάνουμε έναν γύρο της πόλης με το λεωφορείο. Αργότερα θα περπατήσουμε λίγο στο κέντρο της. Ανεβαίνουμε στον τερματικό σταθμό του τελεφερίκ που θα μας ανεβάσει στον Όλυμπο. Η αρχική μας πληροφορία για τα εισιτήρια ήταν 300 λίρες. Ακούγεται καλή τιμή! Τελικά αυτή ισχύει για τους ντόπιους. Για τους τουρίστες θέλουν 850 λίρες, άντε 750 το άτομο, για το γκρουπ. Τα δίνουμε και ανεβαίνουμε στην αποβάθρα. Μπαίνουμε 6-6 στους θαλαμίσκους. Σιγά-σιγά η Προύσα απλώνεται πίσω μας καθώς υψωνόμαστε. 

Μπροστά μας και κάτω από εμάς το πολύ πυκνό δάσος, πρώτα από οξιές κι ύστερα από έλατα. Ο Όλυμπος ήταν ιερό βουνό στα χρόνια των Βυζαντινών, γεμάτο ασκηταριά και μοναστήρια. Τώρα δεν σώζονται παρά ελάχιστα ερείπια δύο μονών που βρέθηκαν πρόσφατα σε αρχαιολογικές ανασκαφές. Το δάσος θα είναι πανέμορφο το φθινόπωρο που οι οξιές κιτρινοπορτοκαλοκοκκινίζουν και το χειμώνα βέβαια χιονισμένο! και τώρα βέβαια το απολαμβάνουμε. Κατεβαίνουμε στον δεύτερο σταθμό. Εδώ υπάρχουν πολύ όμορφα μαγαζάκια, διατεταγμένα σαν να φτιάχνουν ένα μικρό ορεινό χωριό. Δίνουμε οδηγίες για την ώρα της επιστροφής μας, επισκεπτόμαστε τουαλέτα και βγαίνουμε στο ξέφωτο. Κι εδώ μαγαζάκια διάφορα με τουριστικά είδη και  με το περίφημο Kendin ye kendin pisir, δηλαδή "ψήσ' το μόνος σου , φάτο μόνος σου". Αγοράζεις τα κρεατικά, παίρνεις και το μαγκάλι με τα κάρβουνα αναμμένα έτοιμα και ψήνεις και απολαμβάνεις το φαγητό σου. Είναι μια ενδιαφέρουσα εμπειρία, αλλά δεν την προτιμούμε γιατί έχουμε στο νου μας κάτι άλλο, το Bursa Iskender. Περπατάμε στο ελατοδάσος, γεμίζουμε τα πνευμόνια μας με πεντακάθαρο αέρα, πίνουμε και το κρύο νερό του Ολύμπου (μοναδική φορά κατευθείαν από βρύση, όχι εμφιαλωμένο). Καθόμαστε σε μια καφετέρια, στη σκιά των δέντρων. Τα πιτσιρίκια βρίσκουν βράχια να σκαρφαλώσουν κι οι μεγάλοι ευκαιρία για λίγη κουβεντούλα. 

Ο χρόνος αμείλικτος, μας κυνηγάει. Μαζευόμαστε στην είσοδο του τελεφερίκ και κατεβαίνουμε. (Υπάρχει κι άλλος σταθμός ψηλότερα στο χιονοδρομικό κέντρο). Πίσω στο λεωφορείο για να μας αφήσει στο τουριστικό κέντρο της Πόλης, μπροστά  στο ιστορικό Ulu Camii. Δίνουμε ώρα συνάντησης στις 4μμ. και ακολουθεί καθένας την επιθυμία του. Άλλοι στο τζαμί για ξενάγηση με τον Tανέρ, άλλοι στην σκεπαστή αγορά για ψώνια -φημίζονται οι πετσέτες της Προύσας και τα μπουρνούζια της-  κι άλλοι πεινασμένοι για το Iskenter.

Το Ulu Camii το έχτισε ο Βαγιαζίτ ο Α΄ ως ευχαριστία στον Αλλάχ για τις νίκες του που τον έφθασαν ως την Ευρώπη. Μέχρι την Άλωση και την αντιγραφή του θόλου της Αγια-Σοφιάς από τους αρχιτέκτονες των τζαμιών προτιμώντο οι πολλοί μικροί τρούλλοι (ήταν και θέμα στήριξης). Στο εσωτερικό μεγάλες καλλιγραφημένες ρήσεις του κορανίου πάνω στους πεσσούς. Αυτό το τζαμί ήταν κέντρο καλλιγραφίας. Κατά την παράδοση εδώ δούλευε και ο Καραγκιόζης, ο ήρωας των οθωμανικών παραδόσεων και παραμυθιών. Με τα αστεία του δεν άφηνε τους εργάτες να δουλέψουν και η κατασκευή του τζαμιού δεν προχωρούσε. Ο Σουλτάνος ερεύνησε την αιτία της καθυστέρησης και έδωσε εντολή να θανατωθεί ο Καραγκιόζης. Η αγάπη του κόσμου όμως τον ανάγκασε να του φτιάξει έναν πολύ ωραίο τάφο. Σε ανάμνηση αυτής της παράδοσης υπάρχει ένα σύγχρονο μνημείο, ο περίφημος τάφος του Καραγκιόζη εδώ στην Προύσα. (Αυτή τη φορά δεν τον επισκεπτόμαστε).

Ulu Camii

Στις 4μμ αναχωρούμε για την Νίκαια. Κάνουμε έναν γύρο είναι η αλήθεια, μακραίνει η επιστροφή μας, περνάμε νότια της λίμνης της Νίκαιας για να βγούμε στην πόλη των Οικουμενικών Συνόδων, της Α΄και της Ζ΄. Μαλακά υψώματα, λαδοπράσινα από τους άπειρους ελαιώνες. Ακούμε την ιστορία της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου, όπως την περιγράφει η Μοναχή Ολυμπιάς στο βιβλίο της ο Πατήρ της Ρωμηοσύνης (σε διασκευή). Είναι πολύ συγκινητική η στάση του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου και καθοριστική η συμβολή του στη σύγκληση και την εξέλιξή της. (Όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να τα βρει ΕΔΩ). Εδώ επίσης στο ναό που θα επισκεφθούμε, της Αγίας Σοφίας, που σήμερα είναι κι αυτός τζαμί, έγινε η έναρξη της Ζ΄ Οικουμενικής Συνόδου η οποία κατεδίκασε την Εικονομαχία (στην πρώτη φάση της). 

Φθάνουμε στη Νίκαια. Σήμερα είναι μια μικρή επαρχιακή πόλη. Περνάμε από τα τείχη της, τα οποία φαίνονται αρκούντως ισχυρά.

Βρίσκουμε το ναό της Αγίας Σοφίας. Περιποιημένος ο αύλειος χώρος, σαν ένα μικρό πάρκο. Αξιοθέατα, το ψηφιδωτό δάπεδο που σώζεται σε μερικά σημεία και το σύνθρονο μέσα στο ιερό.

Ο οδηγός μας δεν βρίσκει να παρκάρει. Δημιουργείται ένα μικρό κυκλοφοριακό κομφούζιο και μας καλεί να επιστρέψουμε εσπευσμένα. Δεν πειράζει. Πήραμε μια εικόνα του Ναού, τιμήσαμε την εκκλησιαστική μας ιστορία και τους Πατέρες μας και αναρωτηθήκαμε για μια ακόμη φορά γιατί όλοι ναοί οι αφιερωμένοι στην Σοφία του Θεού, δηλαδή στον Χριστό, έχουν γίνει τζαμιά; (στην Κωνσταντινούπολη, στην Τραπεζούντα, στη Νίκαια, στη Βιζύη, ίσως και αλλού και να μου διαφεύγει).

Επιστρέφουμε κάνοντας τον κύκλο της λίμνης, τώρα είμαστε βόρειά της. Ο στρατιωτικός της παρέας, Παύλος Ντ., μας μιλάει για τον βυζαντινό στρατό. Με πολύ ενδιαφέροντα διαδραστικό τρόπο κρατάει την προσοχή μας αδιάπτωτη. (Βυζαντινός στρατός: 1.Αποτελούνταν από ακρίτες, στρατιώτες των θεμάτων και μισθοφόρους του αυτοκράτορα 2.Πολεμούσαν μόνο όταν ήταν απαραίτητο 3.Υπήρχε η ορθόδοξη χριστιανική πίστη ως στήριγμα, αλλά και ως αποστολή υπεράσπισης 4.Ήταν πολύ επιτυχημένος για αιώνες με ρωμαϊκή παράδοση, ελληνικά εγχειρίδια των αξιωματικών και χριστιανική πίστη. Ακολούθησε στο τέλος την παρακμή της αυτοκρατορίας).

Παίρνουμε τον αυτοκινητόδρομο 07. Περνάμε βόρεια της Νικομήδειας. Η κίνηση είναι αρκετή. Σε μερικά σημεία είμαστε σχεδόν ακινητοποιημένοι. Είναι μάλλον ώρα επιστροφής από τις εργασίες τους. Ψάλλουμε την Παράκληση  και γαληνεύουμε. Ξαναπερνάμε από τα τεράστια συγκροτήματα του Financial Center και βγαίνουμε ανατολικά του Uskudar (Σκούταρι) για να μπούμε στην πρώτη γέφυρα η οποία ευτυχώς έχει καλή ροή. Παίρνουμε τις απαραίτητες κατευθυντήριες οδηγίες για την επόμενη ημέρα και καληνυχτιζόμαστε με τη γνωστή πλέον συνέχεια για τους περισσότερους στην Istiklal και στα πέριξ.

* Αξίζει να αναφέρω το έθιμό μας στα ταξίδια μας στην Πόλη και στην Ανατολή, να "κερνάμε" κολόνια τούρκικη, limon çiçeği. Μοσχοβολάει το λεωφορείο!!!

(Συνεχίζεται)

Κωνσταντίνου Πόλεως επισκέψεως χρονικόν (3)

 Δευτέρα 19 Αυγούστου 2024

Λίγο πιο άνετο το πρωινό ξύπνημα. Πρωινό πολύ καλό στο ξενοδοχείο σ' ένα πολύ γεμάτο εστιατόριο. Φιλοξενούνται πολλοί τουρίστες και ένα ακόμη ελληνικό γκρουπ.

Αναχωρούμε στις 8.30 με πρώτο προορισμό το Miniaturk Park. Κατηφορίζουμε προς τον Κεράτιο και τον ανεβαίνουμε σχεδόν παραλιακά μέχρι τον μυχό του, στην περιοχή Beyoglou. Η είσοδος στο Πάρκο αρκετά τσουχτερή για τους τουρίστες (20 ευρώ). Μπαίνουμε ωστόσο σχεδόν όλοι γιατί αξίζει πραγματικά. Θα δούμε σε μακέτες 1/25 τα σπουδαιότερα μνημεία της επικράτειας (τουρκικής και οθωμανικής) χετταϊκά, αρχαιοελληνικά, ελληνιστικά, ρωμαϊκά, βυζαντινά, οθωμανικά, νεοτουρκικά. Η αναπαράστασή τους είναι πολύ λεπτομερής και ο όλος χώρος όμορφα διαμορφωμένος. (Ζηλεύουμε, γιατί στην πατρίδα μας με τόσα αξιόλογα μνημεία δεν έχουμε κάνει κάτι παρόμοιο). Ανεβάζω μερικές φωτογραφίες διά του λόγου το αληθές!

Το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού

Κοιλάδα Goreme στην Καππαδοκία με τα αερόστατα σε πτήση

Ελληνιστικό θέατρο στην Άσπενδο

Αγία Σοφία

Χετταϊκά ευρήματα

Παναγία Σουμελά

Ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο

Τζαμί (δεν θυμάμαι ποιο)

Θεοδοσιανά τείχη

Πύργος του Γαλατά

Το εσωτερικό του ναού της Αρτέμιδος με το άγαλμά της

Βωμός του Διός στην Πέργαμο (Τώρα βρίσκεται στο Βερολίνο)

Οι εκδρομείς μπροστά στο Miniaturk

Η περιήγηση στο πάρκο θα ήταν δύσκολη, αν δεν είχαμε πού και πού κάποια ευεργετικά συννεφάκια να απαλύνουν την κάψα του ήλιου. Περάσαμε και πάνω από τη Γέφυρα του Βοσπόρου και καταλήξαμε σ' έναν κλειστό χώρο όπου εκτός από κατατοπιστικά video είδαμε και μια εξαιρετική μακέτα όλου του ιστορικού κέντρου της Πόλης (Ανάκτορα Top Kapi, Αγια Σοφιά, Αγία Ειρήνη, Μπλε Τζαμί, Ιππόδρομο κτλ. με ανθρώπινες φιγούρες). 

Μετά το Miniaturk, εντυπωσιασμένοι οπωσδήποτε, επιβιβαζόμαστε στο λεωφορείο και κατευθυνόμαστε προς το Μπαλουκλί. Περνάμε από την μεγάλη γέφυρα Golden Horn Bridge με τέσσερις λωρίδες ανά κατεύθυνση κι ύστερα παίρνουμε τον δρόμο παράλληλα προς τα τείχη της Πόλης, τα Θεοδοσιανά. Ευκαιρία να τα δούμε. Σε κάποια σημεία η αναστήλωση είναι πολύ "πλαστική", "ψεύτικη". 

Χτίστηκαν από τον Θεοδόσιο τον Β΄ το πρώτο μισό του 5ου αιώνα και η μόνη φορά που παραβιάσθηκαν ήταν την ημέρα της Αλώσεως 29 Μαΐου 1453. Είχαν μήκος περίπου 6.000 μέτρα και περιέτρεχαν την Πόλη από τον Κεράτιο μέχρι την Προποντίδα. 

Το σχεδιάγραμμα απεικονίζει την τομή τους. Τριπλή σειρά τειχών και τάφρος πάντα γεμάτη με νερό και 96 συνολικά πύργοι. Το μεγαλύτερο οχυρωματικό έργο μετά το Σινικό τείχος. 

Η Χρυσή Πύλη στην είσοδο του Επταπυργίου, από όπου εισήρχοντο στην Πόλη οι αυτοκράτορες, όταν επέστρεφαν νικητές από τους πολέμους.

Περνάμε και την Πύλη του Βελιγραδίου και στρίβουμε δεξιά για να βρούμε το Balikli Rum Hastanesi. Είναι το ρωμέικο νοσοκομείο στο οποίο φιλοξενούνται οι τρόφιμοι του ρωμέικου Γηροκομείου το οποίο κάηκε πριν δυο χρόνια κι ακόμα δεν έχει αποκατασταθεί. Θέλουμε να τους επισκεφθούμε, να τους προσφέρουμε λίγα δωράκια και την αγάπη μας ...τραγουδιστή. Μας υποδέχεται η υπεύθυνη, η κ.Τίνα.  Μαζεύονται περίπου είκοσι ηλικιωμένοι. Οι υπόλοιποι είναι σε άλλες πτέρυγες ή είναι κλινήρεις. Ζούμε πολύ συγκινητικές στιγμές. Οι άνθρωποι έχουν φροντίδα, ιατρική περίθαλψη και καθαριότητα, αλλά βιώνουν τη μοναξιά των γηρατειών και της έλλειψης Ρωμιών. Ποιος ξέρει πού βρίσκονται οι δικοί τους, αν έχουν και αν ζουν. Τραγουδάμε παλιά ελληνικά τραγούδια, ρίχνουμε κι έναν χορό. Τα ματάκια τους δακρύζουν και τα δικά μας. Μας κερνούν χυμό. Τους αποχαιρετούμε μ' ένα σφίξιμο των χεριών και της καρδιάς.

Στο λεωφορείο και πάλι, για την Παναγία την Μπαλουκλιώτισσα, τη Μονή της Ζωοδόχου Πηγής. 

Αγαπημένο Αγίασμα από τα χρόνια των Βυζαντινών απέναντι από την Πύλη της Σηλυβρίας. Υπάρχει η εξής παράδοση για την ίδρυσή της: Ο μετέπειτα Αυτοκράτορας Λέων ο Θράξ ή Λέων ο Μέγας (457-474 μ.Χ.), όταν επέστρεφε από εκστρατεία ως απλός στρατιώτης στην Κωνσταντινούπολη, συνάντησε στη Χρυσή Πύλη έναν τυφλό που του ζήτησε νερό. Ψάχνοντας για νερό, μια φωνή του υπέδειξε την Πηγή προσφωνώντας τον αυτοκράτορα. Πίνοντας ο τυφλός και ερχόμενο το λασπώδες νερό στα μάτια του θεραπεύτηκε. Όταν αργότερα έγινε Αυτοκράτορας, του είπε η προφητική φωνή, πως θα έπρεπε να χτίσει δίπλα στην Πηγή μια Εκκλησία. Πράγματι ο Λέων έκτισε μια μεγαλοπρεπή Εκκλησία προς τιμήν της Θεοτόκου στο χώρο εκείνο, τον οποίο και ονόμασε "Πηγή". Ο σημερινός ναός είναι ο πέμπτος στη σειρά- οι προηγούμενοι καταστράφηκαν από διάφορες αιτίες- και οικοδομήθηκε το 1830 με άδεια του Σουλτάνου. Πάμπολλα θαύματα της Παναγίας και του αγιάσματός της αναφέρονται σ΄ όλα τα χρόνια της εδώ παρουσίας τους. Κατεβαίνουμε στο Αγίασμα και θυμόμαστε την παράδοση του καλόγερου με τα μισοτηγανισμένα ψάρια*

Ανεβαίνουμε να προσκυνήσουμε στο ναό, αφού πρώτα περνάμε από το Κοιμητήριο με τους τάφους των τελευταίων Πατριαρχών και των Μεγάλων Ευεργετών.

Οι τάφοι των Πατριαρχών και των Ευεργετών. Το 1955 στα Σεπτεμβριανά είχαν βανδαλισθεί.

Και η μπροστινή αυλή η μαρμαρόστρωτη με τις ταφόπλακες με την καραμανλήδικη γραφή.

Αναχωρούμε περνώντας ανάμεσα από Κοιμητήρια, αρμένικα, ρωμέικα, μουσουλμανικά και βγαίνουμε πάλι στο δρόμο των τειχών. Ακούμε από το Βιβλίο της Τατιάνας Σταύρου "Εάλω η Πόλις" τις τελευταίες ώρες της πολιορκίας και της αλώσεως της Πόλης. Όσες φορές κι αν θυμηθούμε εκείνα τα τραγικά γεγονότα, η συγκίνηση και ο πόνος είναι πάντα εκεί... στην καρδιά μας!

Τρέχουμε τώρα στην ακτή της Προποντίδας σε γειτονιές πλούσιες με νεόδμητα κτίρια που μαρτυρούν δύναμη και πλούτο. Τα πάρκα στην παραλία πολύ περιποιημένα, μαρίνες στη θάλασσα γεμάτες γιωτ και θαλαμηγούς, πολυτελή ξενοδοχεία, εμπορικά κέντρα. Από τις καλύτερες περιοχές της Πόλης. 

Φθάνουμε στο Μεγάλο Ενυδρείο της Πόλης (Istambul Aquarium) που βρίσκεται δίπλα σε μεγάλο εμπορικό κέντρο. Όσοι θέλουν, θα επισκεφθούν το Ενυδρείο και όσοι θέλουν, το εμπορικό κέντρο όπου θα βρουν και φαγητό και καφέ με θέα τη θάλασσα της Προποντίδας. Είναι ένα ζεστό μεσημέρι και πολλοί θα προτιμήσουν το δεύτερο.

Το ενυδρείο είναι πάρα πολύ εντυπωσιακό, όχι τόσο για τα ψάρια του , όσο για τον τρόπο παρουσίασης των θαλάσσιων περιοχών. Μαύρη Θάλασσα, Βόσπορος, Προποντίδα, Αιγαίο, Μεσόγειος, Γιβραλτάρ, Ατλαντικός,  Ανταρκτική, Ζούγκλα του Αμαζονίου. Είναι πολύ ευφάνταστο το όλο στήσιμο.

Ο Ποσειδώνας

Πιγκουΐνοι στην Ανταρκτική

Στο τροπικό δάσος είχε πολλή υγρασία και ζέστη, κροκόδειλο και πιράνχας.

Πιράνχας

Κατά τις 5μ.μ. αναχωρούμε. Μας χρειάζεται λίγη ξεκούραση γιατί έχουμε βραδινή έξοδο.

Στις 7.15 μας παραλαμβάνει το λεωφορείο για την κρουαζιέρα στο Βόσπορο. Ξεκινάμε από το Eminonu με δικό μας καραβάκι. Βλέπουμε το σούρουπο στην Πόλη. Ο ήλιος δύει πίσω από την Αγια-Σοφιά... Περνάμε κάτω από την πρώτη γέφυρα του Γαλατά και βγαίνουμε στον Βόσπορο. Στο  Καράκιοι, δυο μεγάλα κρουαζιερόπλοια. Βλέπουμε το Ντολμά Μπαξέ τα τελευταία παλάτια των Σουλτάνων που χρεοκόπησαν τα οθωμανικά ταμεία - είναι πολύ εντυπωσιακά ωστόσο. Το ανάκτορο Ciragan που λειτουργεί ως πολυτελές και πανάκριβο ξενοδοχείο. Το Πανεπιστήμιο  της Galatasaray. Περνάμε κάτω από την φωτισμένη πρώτη κρεμαστή γέφυρα που έχει αφιερωθεί στους νεκρούς του πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου. Ο Τανέρ μας ξεναγεί. Από ένα σημείο κι ύστερα παίρνει ο Γρηγόρης το μικρόφωνο και αρχίζει να τραγουδά. "Μεσ΄ στου Βοσπόρου τα στενά, ο Γιάννης κλαίει τα δειλινά...". Ακολουθούν τραγούδια πολίτικα και παραδοσιακά. 

Όμορφο βράδυ, φωτισμένος ο Βόσπορος που μόλις χθες τον είδαμε και τον απολαύσαμε  στο φως της ημέρας. Μέγα Ρεύμα (Arnautkoy), Bebek, Rumeli Xisari, φθάνουμε στη δεύτερη γέφυρα και στρίβουμε για την επιστροφή. Στο μεταξύ ανατέλλει η πανσέληνος του Αυγούστου, το φεγγάρι του Οξύρυγχου πίσω από τα υψώματα της Τσάμλιτζα. Μαγικό βράδυ!!!! Μας τραγουδάει και ο Τανέρ ένα τούρκικο τραγούδι που έχει και ελληνικά λόγια.

Η κρουαζιέρα θα ολοκληρωθεί με την αποβίβασή μας στο Ortakoy, το οποίο είναι κατάμεστο από κόσμο. Εδώ θα δοκιμάσουμε το kumpir, ψητή πατάτα που την γεμίζει ο καθένας με ό,τι προαιρείται, λουκάνικα, τυριά, καλαμπόκι, αλοιφές κτλ. Το δοκιμάσαμε κι αυτό και μαζευόμαστε για να μας παραλάβει το λεωφορείο. Είναι θαύμα το ότι βρισκόμαστε όλοι, χωρίς απουσίες. Ανεβαίνουμε προς το ξενοδοχείο και η βραδιά συνεχίζεται βέβαια στην Istiklal και στα πέριξ του Taksim. Κάποιοι κατηφορίζουν μέχρι τον Πύργο του Γαλατά, κάποιοι ανεβαίνουν στο Marmara Hotel, στο Roof Garden και απολαμβάνουν την εξαιρετική θέα, άλλοι ψωνίζουν, άλλοι βολτάρουν, άλλοι γεύονται τα πολίτικα γλυκά και άλλοι έχουν προτιμήσει το κρεβατάκι τους.

Ortakoy, παντού kumpir

Άγιος Φωκάς στο Ortakoy

Θέα από το Marmara Hotel

* Τα ψάρια της Ζωοδόχου Πηγής

    

Σαράντα μέρες πολεμά ο Μωχαμέτ να πάρει

την Πόλη την μεγάλη.

Σαράντα μέρες έκαμεν ο 'γούμενος το ψάρι

στα χείλη του να βάλει.

   

Απ' τες σαράντα κι ύστερα, πεθύμησε να φάγει

τηγανισμένο ψάρι.

–Αν μας φυλάγ' η Παναγιά καθώς μας εφυλάγει,

την Πόλη ποιος θα πάρει;

Ρίχτει τα δίχτυα στον γιαλό, τρία ψαράκια πιάνει,

–Θεός να τα βλογήσει!

Το λάδι βάλλει στην φωτιά μες στ' αργυρό τηγάνι,

για να τα τηγανίσει.

Τα τηγανίζ' από την μια, και πά' να τα γυρίσει

κι από το άλλο μέρος.

Ο παραγιός του βιαστικά πετά να του μιλήσει,

και τάχασεν ο γέρος!

–Μην τηγανίζης, γέροντα, και μόσχισε το ψάρι

στην Πόλη την μεγάλη!

Την Πόλη την εξακουστή οι Τούρκοι έχουν πάρει,

μας κόβουν το κεφάλι!

–Στην Πόλη Τούρκου δεν πατούν κι Αγαρηνού ποδάρια!

Με φαίνεται σαν ψεύμα!

Μ' αν είν' αλήθεια το κακό, να σηκωθούν τα ψάρια

να πέσουν μες στο ρεύμα!

Ακόμ' ο λόγος βάσταγε, τα ψάρι' απ' το τηγάνι,

την μια μεριά ψημένα,

πηδήξανε κι επέσανε στης λίμνης την λεκάνη,

γερά, ζωντανεμένα.

Ακόμ' ως τώρα πλέουνε, κόκκιν' από το μέρος,

όπου τα είχε ψήσει.

Φυλάγουν το Βυζάντιο ν' αναστηθεί κι ο γέρος

να τ' αποτηγανίσει.

(Συνεχίζεται)