Όσιος Νικηφόρος ο λεπρός

Στο σημερινό συναξάρι μνημονεύεται ως σχετικά πρόσφατα αγιοκαταταχθείς ο Όσιος Νικηφόρος ο λεπρός.

Συνώνυμη της σωματικής εξαθλίωσης και της απόλυτης κοινωνικής απόρριψης η ασθένεια της λέπρας έγινε για εκατομμύρια ανά τους αιώνες ανθρώπους ένας ασήκωτος σταυρός. Για τον  Άγιο Νικηφόρο έγινε αφορμή μετανοίας και αγιότητος.

Γεννήθηκε στην Κρήτη, στο Σηρικάρι των Χανίων το 1890 και μέχρι τα δεκατρία του ορφάνεψε κι από τους δυο γονείς. Το νεαρό αγόρι ανέλαβε κάποιος συγγενής του ο οποίος του έμαθε την τέχνη του κουρέα. Σε πολύ μικρή ηλικία, στα δεκαπέντε του, εμφανίστηκαν πάνω στο σώμα του τα πρώτα σημάδια, οι κοκκινίλες της λέπρας*. Απελπισμένος και αποφασισμένος να μην φανερώσει την ασθένεια σε κανέναν φοβούμενος τον κοινωνικό αποκλεισμό ο Νικόλαος Τζανακάκης -αυτό ήταν το βαπτιστικό του όνομα- έφυγε για την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου όπου μπόρεσε να επιβιώσει εξασκώντας την τέχνη του στα μέλη της ελληνικής ομογένειας. Έγινε μάλιστα πολύ αγαπητός λόγω της ευγένειας και του ανοιχτόκαρδου χαρακτήρα του. Αλλά ο φόβος της εξέλιξης της ασθένειάς του και της αποκάλυψής της ήταν για τον νέο ένας θανάσιμος βρόχος.

Στην Αλεξάνδρεια

Από την Αλεξάνδρεια του δόθηκε η ευκαιρία να πάει για προσκύνημα στους Αγίους Τόπους. Εκεί έγινε για τον Νικόλαο η συγκλονιστική αρχή στην εν Χριστώ ζωή. Προσκυνώντας στον Πανάγιο Τάφο και τον Γολγοθά ακουμπάει τον πόνο της αρρώστιας του στον Σταυρό του Κυρίου, εκκλησιάζει τον πόνο του -όπως λέει ο Μόρφου Νεόφυτος- και με θεία επίπνοια καταφεύγει και εξομολογείται σε κάποιον φωτισμένο αρχιερέα εκεί στα Ιεροσόλυμα. Εκείνος τον συμβουλεύει να αποδεχθεί την ασθένειά του και να καταφύγει σε κάποιο λεπροκομείο για να τύχει μιας στοιχειώδους έστω ιατρικής φροντίδας. Του συνιστά μάλιστα το λωβοκομείο Χίου. Οι Χιώτες είχαν το πιο πολιτισμένο και ιατρικά προηγμένο λεπροκομείο σε όλη την ανατολική Μεσόγειο, φτιαγμένο από τους Σταυροφόρους από τον 13ο αιώνα -γιατί είχαν κι αυτοί πολλούς ασθενείς από λέπρα. Το λωβοκομείο ενίσχυαν με δωρεές οι εφοπλιστές του νησιού. Στέλνεται λοιπόν ο Νικόλαος εκεί με συστατική επιστολή όχι απλά για να τύχει μιας νοσηλευτικής φροντίδας, αλλά παραδίδεται στην αγάπη και την πνευματική κηδεμονία του πατρός Ανθίμου Βαγιάνου, ενός Αγίου ανδρός ο οποίος είχε στην φροντίδα του το ίδρυμα. Μάλιστα επειδή μόνο Χιώτες εγίνοντο δεκτοί ο π.Άνθιμος έδωσε στους υπεύθυνους ένα πολύ μεγάλο χρηματικό ποσό, το οποίο προόριζε για την ίδρυση ιεράς μονής, για να τον δεχθούν. 

Με πολλή αγάπη ο π. Άνθιμος εδίδαξε στον Νικόλαο την προσευχή και την πνευματική ζωή. Εγέμισεν η ψυχή του Άγιον Πνεύμα, χαρά, ειρήνη, δύναμη, υπομονή. Είδε την ασθένειά του ως δώρον Θεού, την αγάπησε, την υπέμεινε με θαυμαστή καρτερία. "Μεγάλος σταυρός! μεγάλη Ανάσταση!" "Πονεί το σώμα, αναγεννάται η ψυχή! Φθάνει τόν πόνο μου να τον κάνω προσευχή! Ο σταυρός του σώματος να γίνει ένα με τον Σταυρό του Κυρίου μας!" Αυτή ηταν πλέον η στάση ζωής του Νικολάου, ο οποίος κήρεται μοναχός και παίρει το όνομα Νικηφόρος. Στο μεταξύ η ασθένεια καλπάζει. Τα άκρα του σώματός του κατατρώγονται, χάνεται και η όρασή του. Ο Νικηφόρος όμως αν και ζει στο υλικό σκοτάδι με την ακοίμητη προσευχή του ανεβαίνει σε φωτεινούς ουρανούς. Η ταλαιπωρία, οι πόνοι, η κακοσμία των πληγών του γίνονται αφορμές ευχαριστίας. 

Ο π.Άνθιμος με τον π.Νικηφόρο

Το 1957 ανακαλύπτεται το φάρμακο της λέπρας. Τα λεπροκομεία κλείνουν. Όσοι λεπροί θεραπεύονται επιστρέφουν στις οικογένειές τους, άλλοι καλοδεχούμενοι κι άλλοι μπροστά σε νέες δοκιμασίες. Πολλοί δεν έχουν πού να επιστρέψουν ή είναι εντελώς παραμορφωμένοι και ανίκανοι να επιβιώσουν. Αυτοί συγκεντρώνονται στα Νοσοκομεία Λοιμωδών νόσων. Από την Χίο ο π.Νικηφόρος μεταφέρεται στο Νοσοκομείο Λοιμωδών στην Αγία Βαρβάρα στο  Αιγάλεω. Η έλευσή του εδώ είναι η απάντηση του Θεού στην προσευχή ενός άλλου Αγίου, του Αγίου Ευμενίου, ενός αποθεραπευθέντος λεπρού, ό οποίος όμως παρέμεινε στο Νοσοκομείο για να διακονεί τους αδελφούς του. Είχε όμως διακαή ζήλο και επιθυμία να του στείλει ο Θεός έναν οδηγό, έναν πνευματικό πατέρα που να τον συμπαρίσταται και να τον οδηγεί και να τον διαφυλάττει. Και ο Θεός του στέλνει τον τυφλό και σχεδόν παράλυτο π.Νικηφόρο, την περιποίηση του οποίου μέχρι τον θάνατό του με χαρά ανεκλάλητη ανέλαβε ο π.Ευμένιος. Πόσο θαυμαστό είναι το σχέδιο του Θεού! Ο σωματικά ασθενής Νικηφόρος παραδίδεται με θεϊκή φροντίδα στον υγιή πλέον Ευμένιο και ο πνευματικά αδύναμος Ευμένιος στον πνευματικό τιτάνα π.Νικηφόρο! 

Ο π. Ευμένιος με τον π.Νικηφόρο

Άπειρα είναι τα περιστατικά που διηγείτο ο π.Ευμένιος για την αγιότητα του π.Νικηφόρου. Ένα μόνο θα καταγράψω. Ένα βράδυ ο π.Ευμένιος αφού τακτοποίησε τον γέροντα έφυγε για το κελλάκι του κι άρχισε τον κανόνα του. Είχε όμως έναν λογισμό, μήπως δεν έσβησε την σόμπα και μια ανησυχία μην ξεκινήσει καμιά φωτιά. Πολύ διστακτικά ξαναγύρισε στο δωματιάκι του π. Νικηφόρου και πολύ σιγά για να μην τον ξυπνήσει άνοιξε την πόρτα.  Ο μισοπαράλυτος π.Νικηφόρος ήταν γονατιστός αιωρούμενος ένα μέτρο πάνω από το κρεβάτι του!!!!

Επτά χρόνια κράτησε αυτή η ευλογημένη σχέση. Ο π.Ευμένιος έμαθε την καλογερική κοντά στον π.Νικηφόρο, ο οποίος μάλιστα ήταν πολύ καλλίφωνος ψάλτης και ήξερε απ' έξω τροπάρια και ψαλμούς και τους αποστόλους των εορτών και των Κυριακών. Ο π.Νικηφόρος γλυκύτατος, μειλίχιος, υπομονετικός, ήταν η παρηγοριά και το στήριγμα των άλλων ασθενών, των νοσηλευτών, των ιατρών, των επισκεπτών. Το φαγωμένο από την λέπρα πρόσωπό του φωτιζόταν κι ομόρφαινε από την αγιότητα της ψυχής του. Το 1964 ο π.Νικηφόρος εκοιμήθη. Κατά την εκταφή το λείψανό του ευωδίαζε. Τα οστά του τα κράτησε σ' ένα κασελάκι στο λεπροκομείο ο π. Ευμένιος κι έγιναν πηγή ιάσεων και παρηγορίας για τους πιστούς.

Πάρα πολύ ωφέλιμη η ομιλία του Επισκόπου Μόρφου Νικηφόρου. Μπορείτε να την ακούσετε εδώ.

Το απολυτίκιό του χαρίζει πνευματική παρηγορία στους ασθενείς: 

"Νικηφόρου Ὁσίου, τοῦ λεπροῦ τὰ παλαίσματα, καὶ τὴν ἐν ἀσκήσει ἀνδρείαν, κατεπλάγησαν Ἄγγελοι, ὡς ἄλλος γὰρ Ἰὼβ τὰ ἀλγεινά, ὑπέμεινε δοξάζων τὸν Θεόν, νῦν δὲ δόξῃ ἐστεφάνωται παρ᾽ Αὐτοῦ, θαυμάτων διακρίσεσιν. Χαίροις τῶν Μοναστῶν χειραγωγέ, χαίροις φωτὸς ὁ πρόβολος· χαίροις ὁ εὐωδίας χαρμονήν, προχέων ἐκ λειψάνων σου".

*Στην Κρήτη ήταν πολύ διαδεδομένη, πολύ περισσότερο από άλλα σημεία της χώρας μας και εξηγείται ίσως από την εγκατάσταση εδώ των Σαρακηνών Αράβων οι οποίοι την μετέφεραν μαζί με την κυριαρχία τους. Γι' αυτό και ιδρύθηκε εδώ το λεπροκομείο στο νησί Σπιναλόγκα κατά προτροπή του βασιλέως Γεωργίου μετά την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Μέχρι να γίνει το λεπροκομείο οι διεγνωσμένοι λεπροί, ως απορρίμματα των κοινωνιών τους, ζούσαν σε όρη και σπηλιές και τις οπές της γης υστερούμενοι και αφόρητα κακουχούμενοι.