της Σταυρούλας Σκέψεις και προβληματισμοί για να οδηγηθούμε σε μια ευχαριστιακή θεώρηση της ζωής μας
Τι είναι ο Σταυρός; Ένα μυστήριο!
Χαρά μαζί και πόνος,
μαρτύριο φριχτό και Λύτρωση!
Ω! πώς ο σταυρωμένος γίνεται Σωτήρας!
Ω! πώς ο τεθνηκώς γίνεται Ανάσταση, Ζωή!
Ω! πώς ο ρυπαρός γίνεται καθαρός κι ολόλαμπρος!
Ω! πώς το όνειδος γίνεται δόξα και τιμή!
Μυστήριο ο Σταυρός, μυστήριο η πίστη μας,
μυστήριο που το κατανοεί όποιος της λογικής σχίζει τα βρόχια
και καρδιακά βυθίζεται στην αγκαλιά του Εσταυρωμένου! (Σ.Κ.)
Κατηφορίζουμε προς τον Κεράτιο, περνάμε απέναντι στο Eminonu και παίρνουμε τον παραλιακό δρόμο που ακολουθεί την ακτογραμμή του Sarayburnu. Είμαστε ακριβώς κάτω από το Topkapi το μεγάλο παλάτι του Μωάμεθ, το πρώτο των Σουλτάνων. Αυτός ο δρόμος λέγεται Kenedy Avenue και περνάει μπροστά από τα υπολείμματα του Βυζαντινού Παλατιού του Βουκολέοντος, το οποίο θα ήταν κάπως έτσι:
«Κάποτε αλητήριοι και συρφετός επαναστάτησαν εναντίον του Ιουστινιανού στη λεγόμενη Στάση του Νίκα, την οποία με λεπτομέρειες διηγήθηκα στο έργο μου «υπέρ των πολέμων Ιουστινιανού». Αποδεικνύοντας δε ότι δεν εστράφησαν μόνο εναντίον του βασιλέα αλλά και εναντίον του Θεού αυτοί οι ακατονόμαστοι τόλμησαν να πυρπολήσουν την εκκλησία των Χριστιανών, αυτήν που οι Βυζαντινοί ονόμασαν Σοφία του Θεού. Και παραχώρησε ο Θεός να διαπράξουν αυτήν την ασέβεια προγνωρίζοντας πόσο περικαλλές επρόκειτο αυτό το ιερό να ξαναστηθεί. Η εκκλησία λοιπόν ολόκληρη κατακαμένη, απανθρακωμένη κείτονταν… (του Κωνσταντίνου ο πρώτος ναός). Ο Βασιλέας τότε χωρίς να υπολογίσει καθόλου τα έξοδα με βιάση άρχισε την ανοικοδόμηση του ναού κι έφερε τους καλύτερους τεχνίτες όλης της οικουμένης. Τον Τραλλιανό Ανθέμιο που ήταν πολύ καταρτισμένος μηχανικός, ανώτερος από τους συγχρόνους του και τους παλιότερούς του, που συμμερίστηκε το όραμα και την σπουδή του Βασιλέα κι έγινε ο διευθύνων του έργου, μαζί μ΄ έναν ακόμη μηχανικό τον Ισίδωρο με καταγωγή από την Μίλητο, που ήταν κι αυτός πολύ μυαλωμένος και κατάλληλος γι’ αυτό το εγχείρημα. Και ήταν κι αυτό ένα σπουδαίο προσόν του Βασιλέα, να ξέρει να διαλέγει τους κατάλληλους ανθρώπους. Κι έγινε αυτή η εκκλησία ένα πανέμορφο θέαμα γι’ αυτούς που την αντίκρυζαν πέρα από κάθε προσδοκία και γι’ αυτούς που άκουγαν γι’ αυτήν, κάτι απίστευτο. Χτίστηκε με ουράνιο ύψος και φαίνεται σαν να χαιρετάει από ψηλά όλη την Πόλη, η οποία σαν να της ανήκει, και την στολίζει με την ομορφιά της και την αγναντεύει από θέσεως υπεροχής και περιωπής. Το πλάτος και το μήκος της είναι τεράστια. Και κουβαλάει πάνω της με κάποια περηφάνεια αμύθητα κάλλη. Παρά τον όγκο της είναι κομψή και κρατάει την αρμονία του μέτρου. (προστέθηκαν προσκτίσματα που αλλοίωσαν την εξωτερική της όψη). Δεν έχει τίποτα υπερβολικό, αλλά και τίποτα λειψό, γιατί είναι πολύ ανώτερη από τα συνηθισμένα αλλά και πολύ κόσμια χωρίς να φθάνει στην υπερβολή. Και καταυγάζεται από αμέτρητες ηλιαχτίδες που νομίζεις πως δεν έρχονται στον χώρο από έξω, αλλά θαρρείς πως πηγάζουν μέσα από τον ιερό αυτό τόπο και περιχύνονται σ’ αυτόν. Το πρόσωπο του ναού κοιτάζει προς τα επάνω προς τον νοητό ήλιο για να ιερουργούνται μέσα σ’ αυτόν άρρητες λειτουργίες και προσφορές προς τον Θεό…Κάθε φορά που μπαίνει κάποιος σ΄ αυτόν τον ναό να προσευχηθεί αισθάνεται αμέσως πως αυτό το έργο δεν έχει κατορθωθεί με ανθρώπινη δύναμη και τέχνη αλλά με θεϊκό άγγιγμα. Ο νους του ανθρώπου ανεβαίνει προς τον Θεό και χάνεται στα ουράνια κι αισθάνεται πως δεν είναι μακριά του ο Θεός αλλά κάπου εκεί κοντά κινείται, όπου Αυτός θέλει. Κι αυτό δεν συμβαίνει μόνο μια φορά στο πρώτο αντίκρισμα, αλλά κάθε φορά που μπαίνει κανείς στον ναό και πάντα μένει εκστατικός σαν να είναι η πρώτη φορά. Αυτό το θέαμα δεν το χόρτασε ποτέ κανείς, αλλά όσο βρίσκονται οι άνθρωποι μέσα στο ναό απολαμβάνουν τα ορώμενα κι όταν απομακρύνονται δεν χορταίνουν να μιλούν και να χαίρονται γι΄ αυτά που είδαν. Είναι αδύνατον να απαριθμήσει και να περιγράψει κανείς με ακρίβεια τα κειμήλια του ναού, και τα διακοσμητικά και τα αναθήματα από χρυσό κι ασήμι και πολύτιμους λίθους, όσα ο Ιουστινιανός ο Βασιλέας προσέφερε. Ένα μόνο θα πω και νομίζω πως φτάνει για να τεκμηριώσει αυτό που μόλις έγραψα. Ο αβέβηλος χώρος του ιερού, ο μόνο στους ιερείς βατός και προσιτός, αυτός που καλείται ιερό θυσιαστήριο, είχε πάνω του τέσσαρες μυριάδες λίτρα ασημιού!..."
Μπορούμε να μπούμε μόνο στον γυναικωνίτη του ναού από πλαϊνή είσοδο. 25 ευρώ το εισιτήριο. Λίγοι θα μπουν. Αρκετοί την έχουμε επισκεφθεί στο παρελθόν και την έχουμε απολαύσει σε όλο της το μεγαλείο. Στον γυναικωνίτη μπορούμε να δούμε τα ψηφιδωτά, ιδίως εκείνη την υπέροχη Δέηση με τις γλυκύτατες μορφές.
Ο Ιουστινιανός λαμπροφορεμένος, με τη συνοδεία του, μπαίνει στο νεόκτιστο μεγαλειώδη ναό. Δεν υπάρχουν λόγια. "Νενίκηκά σε, Σολομών!" αναφωνεί.
"Τούτου του θεάματος ουδείς έλαβε πώποτε κόρον, αλλά παρόντες μεν άνθρωποι τοις ορωμένοις γεγήθασι, απιόντες δε τοις υπέρ αυτού διαλόγοις αποσεμνύνονται. Εν αυτώ ο νους προς τον Θεόν επαιρόμενος αεροβατεί, ου μακράν που ηγούμενος αυτόν είναι..." γράφει ο Προκόπιος.
Η Αγιά Σοφιά για εννιά αιώνες είναι η καρδιά της αυτοκρατορίας, είναι το καμάρι των Βυζαντινών, είναι η λαμπρή τους δόξα.
Δεν είναι μόνο ένας ναός, ο πιο ξακουστός, ο πιο περίτεχνος, το άφθαστο κάλλος.
Είναι μια αγκαλιά και μια μάνα που χωράει όλη τη βυζαντινή αυτοκρατορία κι όλη την πολιτική και εκκλησιαστική ιστορία της...!
Τα τείχη τρέμουνε από τα φοβερά κανόνια κι όπου οι μπομπάρδες τα χτυπούν χάσκουνε τρύπες και γκρεμίδια.
Την πρόταση του Αμηρά για την παράδοση της πόλης την αντιγύρισε ο Κωνσταντίνος μ' εκείνο το περήφανο κι ηρωικό συνάμα: "Το την Πόλιν σοι δούναι ούτ' εμόν, ούτ΄άλλου τινός..."
Μα έκαμε και κάτι ακόμα ο Κωνσταντίνος. Μια τελευταία λειτουργία στην εκκλησιά του γένους την παραπονεμένη. Ζήτησε απ' όλους να ξεχάσουν έχθρες και φανατισμούς. Αυτή η ώρα η έσχατη, θέλει μια προσευχή κοινή, θέλει μία ψυχή και μια φωνή, θέλει ένα δάκρυ, ένα γονάτισμα και μια θερμή συγχώρηση.
Κι ανοίγει πάλι η πόρτα της Αγια Σοφιάς και δέχεται λαό και πατριάρχη, δέχεται μοναχούς που μέχρι χθες τον Πάπα καταριούνταν και τους ενωτικούς, δέχεται αυλικούς και κουρελήδες, δέχεται και τον Κωνσταντίνο τον Δραγάση πού ΄χει του μελλοθάνατου αποδεχτεί την κολασμένη μοίρα...
Η τελευταία λειτουργία. Δεν έχει την πρωτινή την έπαρση, το μεγαλείο, τη φαντασμαγορία...
Μόλις που ακούγονται οι ψαλμουδιές και οι δεήσεις. Περνούνε στις καρδιές, θαρρείς, όχι απ΄ τα αυτιά, αλλά απ΄τα δακρυσμένα μάτια. Τώρα, στην ώρα τη στερνή, αναλογίζονται τις αμαρτίες και τα πάθη, τώρα που όλοι γεύονται τον θάνατο...!
"Ελέησέ μας, Κύριε! κάμε το θαύμα Σου!"
Το 'καμε κιόλας, τους ένωσε, τους έδωσε το Σώμα και το Αίμα Του, τους ετοίμασε για το τέλος...!
Σε λίγες ώρες πάλι η Αγιά Σοφιά γίνεται το στερνό το καταφύγι! Χιλιάδες τρέχουνε σ' αυτήν, στην αγκαλιά, στη μάνα, όταν ακούγεται η φριχτή κραυγή "Η Πόλις μας εάλω"! Για νά βρουνε κι εδώ θάνατο και σφαγή...!
Κι έγινε η Μεγάλη Εκκλησιά, εννιά αιώνων σύμβολο και δόξα των Βυζαντινών, έγινε θρύλος πονεμένος και ...τζαμί, το πιο αγαπημένο των Αγαρηνών.
Ayia Sofia 2023
Για πανηγύρι στην Ayia Sofia ετοιμάζονται οι νικητές των εκλογών των τουρκικών. Απ΄ όλα τα τεράστια τζαμιά και τα πολυτελή παλάτια αυτήν διαλέγουν. Αυτήν τιμούν και σέβονται. Δεν τους πειράζει να τη λεν Ayia Sofia!!!! Στη γλώσσα τους αυτές οι λέξεις δεν υπάρχουν! Είναι η απόδειξη η τρανή πως τούτοι εδώ είναι κατακτητές, αλλόθρησκοι και βάρβαροι εχθροί, πως με των οπλών την ισχύ και της σκληρής φυλής τους την ακμή εσάρωσαν τα πάντα...
Και γίνεται η Αγια Σοφιά πάλι και πάλι στους αιώνες, είτε για τους Ρωμιούς -πού ΄χουν το πρώτο το δικαίωμα- είτε για τους κατακτητές -πού 'χουν τη δύναμη και την αλαζονία- γίνεται τόπος λατρείας, δέησης θερμής κι ευχαριστίας, θρύλος και μάνα κι αγκαλιά!
Πίσω από την Αγία Σοφία του Θεού η Αγία Ειρήνη του Θεού, ο ναός μας που δεν έγινε ποτέ τζαμί. Φιλοξενεί καλλιτεχνικές εκδηλώσεις.
Κάποιοι άλλοι θα τρέξουν στην Κλειστή αγορά (Kapal Charsi) που δεν απέχει πολύ για λίγα ακόμη ψώνια. Θα την βρουν αρκετά ακριβή και όχι πολύ γεμάτη κόσμο.
Κάποιοι θα επισκεφθούν το Yerebatan Serai, την περίφημη Ιουστινιάνεια Κινστέρνα. Η Πόλη ανέκαθεν χρειαζόταν πολύ νερό το οποίο ερχόταν από την Ανατολική Θράκη και έπρεπε να αποθηκεύεται. Υπήρχαν πολλές Κινστέρνες, δηλαδή υπόγειες δεξαμενές. Η σπουδαιότερη και πιο αξιοποιημένη αυτή δίπλα στην Αγια Σοφιά. Πολύ αλμυρό το εισιτήριο: 32 ευρώ (παρεμπιπτόντως για το TopKapi 52 ευρώ!!!). Με μουσική υπόκρουση και κατάλληλο φωτισμό η επίσκεψη γίνεται πολύ ενδιαφέρουσα!
Πέμπτη 21 Αυγούστου
Αρχίζει σήμερα το μακρύ ταξίδι της επιστροφής! Έχουμε όμως μια πολύ σημαντική επίσκεψη ακόμη: το χώρο που έζησε και αγίασε ο Άγιος Ιωάννης ο Ρώσος!
Αποχαιρετούμε το Dinler Hotel με άριστες εντυπώσεις, αφού τιμήσουμε για ένα ακόμη πρωινό τον πλούσιο μπουφέ του. Φορτώνουμε αποσκευές και ξεκινάμε στις 8.30.
Το λεωφορείο μας αφήνει και περπατάμε λίγα λεπτά δίπλα στον τρύπιο βράχο που κάποτε φιλοξενούσε δεκάδες υπόσκαφα σπιτάκια. Τώρα πια δεν κατοικεί κανένας γιατί συνεχώς καταρρέουν διαβρωμένα βράχια. Ωστόσο το αρχοντικό του Πασά που είχε στη δούλεψή του τον Άγιο Ιωάννη παραμένει σε αρκετά καλή κατάσταση. Η πρόσοψη είναι χτισμένη. Το πίσω μέρος μπαίνει μέσα στον βράχο και τον "χρησιμοποιεί". Μπαίνουμε στο ισόγειό του και βγαίνουμε σε μεγάλο υπόσκαφο χώρο που ολοφάνερα αναγνωρίζεται ως στάβλος ζώων. Σώζονται τα παχνιά τους και στο έδαφος τα σημεία όπου δένονταν. Ρίγος συγκίνησης μας καταλαμβάνει. Προχωρούμε προς το βάθος. Μια εσοχή του βράχου που μοιάζει με κρεβάτι έχει γίνει τόπος λατρείας και προσευχής. Δεκάδες εικονίτσες έχουν τοποθετηθεί και πολλές φορές τελείται εδώ Θεία Λειτουργία από τους Χριστιανούς προσκυνητές. Ανάβουμε το κεράκι μας, θυμιάζουμε και ψάλλουμε ένα μέρος της Παράκλησης του Αγίου. Θα ακούσουμε αργότερα το θαυμαστό του βίο. Αναλογιζόμαστε τον ασκητικό του βίο, την καθημερινότητά του μέσα στην ταπεινότητα του χώρου, την δυσωδία, τους συνεχείς θορύβους των ζώων. Με προθυμία και παρά τις προτροπές του κυρίου του να εγκαταλείψει τον στάβλο, παρέμεινε εδώ μέχρι το τέλος της ζωής του ευτυχής που ζούσε σε χώρο παρόμοιο μ' αυτόν που φιλοξένησε το νεογέννητο αγαπημένο του Χριστό!
Το κρεβατάκι του Οσίου
Εξερχόμαστε, φωτογραφιζόμαστε και κατηφορίζουμε λίγο για να βρούμε την βραχοεκκλησιά του Αγίου Γεωργίου. Διασώζεται σε καλή κατάσταση. Στο εσωτερικό της υπάρχουν κρεμασμένες εικόνες. Εδώ εκκλησιαζόταν ο Άγιος Ιωάννης όποτε μπορούσε. Εδώ τελούνται και σήμερα Θείες Λειτουργίες και από τον Πατριάρχη και από Χριστιανούς προσκυνητές. Ψάλλουμε το απολυτίκιο του Αγίου Γεωργίου και της Κοιμήσεως και βγαίνουμε πάλι στο δυνατό φως του ήλιου. Αφού αγναντέψουμε για μια τελευταία φορά το Προκόπι από το σημείο που βρισκόμαστε - που είναι σαν ένα πολύ ωραίο μπαλκόνι θέας - βαδίζουμε προς το λεωφορείο μας.
Εσωτερικό του Αγίου Γεωργίου
Ο Μιχαήλ, ο οδηγός μας, είναι λίγο αγχωμένος! "Μην αργείτε! μας λέει. Έχουμε πάρα πολλά χιλιόμετρα μπροστά μας!" Πράγματι θέλουμε να φτάσουμε στην Κωνσταντινούπολη, τουτέστιν να διανύσουμε περίπου 750 χιλιόμετρα! Είναι η μακρύτερη διαδρομή του ταξιδιού μας.
Ξεκινάμε στις 10 παρά τέταρτο. Πρώτη μας έγνοια να ακούσουμε το βίο του αγαπημένου Αγίου Ιωάννη. Είναι πράγματι αγαπημένος και από τους Χριστιανούς και από τους μουσουλμάνους. Όταν έφευγαν οι ανταλλάξιμοι από το Προκόπι για την Ελλάδα και πήραν μαζί τους το σκήνωμά του, οι μουσουλμάνοι έκαναν επεισόδια διαμαρτυρόμενοι. Είχαν δει κι αυτοί πολλά θαύματα από τον Άγιο. Αναγκάστηκε να επέμβει η αστυνομία.
Λίγη μουσική και λίγος ύπνος! Κάποια στιγμή αναλαμβάνει η νεότερη γενιά με δικές της μουσικές επιλογές και αφιερώσεις. Η ώρα κυλάει πολύ ευχάριστα! Πριν από την Άγκυρα κάνουμε εικοσάλεπτη στάση και συνεχίζουμε. Περνάμε έξω από την Άγκυρα της οποίας βλέπουμε δεξιά μας τα προάστια. Πέφτουμε σε έργα και αρκετή καθυστέρηση που μακραίνει ακόμη περισσότερο το δρόμο μας.
Δεξιά μας ένα από τα πολλά χάνια του δρόμου του Μεταξιού. Είναι ενδιαφέρουσα η ιστορία των χανιών. Ήταν σταθμοί ανάπαυσης και ανεφοδιασμού των καραβανιών κάθε 30-40χιλιόμετρα στους καθιερωμένους δρόμους και τελούσαν υπό την προστασία του Σουλτάνου. Κάθε βράδυ γινόταν απογραφή των ζωντανών και των εμπορευμάτων και έκλειναν οι πύλες. Υπήρχαν δωμάτια για τους ταξιδιώτες και στάβλοι για τα ζώα, τροφή για όλους και δυνατότητα αντικατάστασης ταλαιπωρημένων ζώων. Το πρωί γινόταν πάλι καταμέτρηση και άνοιγαν οι πύλες για να συνεχίσουν τα καραβάνια το ταξίδι τους.
Τώρα αναλαμβάνει να ελαφρύνει τον χρόνο ο ξεναγός μας ο κ.Τανέρ. Με πολλή μαεστρία και χιούμορ μάς μιλάει για την κατάσταση στη σύγχρονη Τουρκία, τα καλά και τα στραβά της. Για πολλά είναι αξιοθαύμαστη, όπως για το εξαιρετικό σύστημα υγείας και τα τεράστια δημόσια έργα. Υστερεί σε δημοκρατία, όπως τουλάχιστον την καταλαβαίνουμε και τη θέλουμε εμείς...! Βγαίνουμε πια στα καταπράσινα υψώματα της Bolu. Το στεπώδες τοπίο διαδέχονται τα δάση των ελάτων και της οξιάς.
Άλλη μία στάση για τα χρειώδη. Μια πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση μας περιμένει στην επιστροφή. Ο Πέτρος Παπαγεωργίου με την αδελφή του Κασσιανή έχουν κάνει μια στατιστική έρευνα μεταξύ των μελών του γκρουπ. Ποια είναι η μέση ηλικία; Μαντεύουμε, γελάμε! 46 περίπου χρόνια, ο μέσος όρος! Υπάρχει τεράστια ηλικιακή ανανέωση! Σε άλλες εκδρομές -χωρίς επίσημη στατιστική- θα ήταν γύρω στα 60-65 με τις πιο ενθαρρυντικές εκτιμήσεις!
Παίζουμε και παιχνίδι ερωτήσεων, συνέχεια του χθεσινοβραδινού! Παρουσιάστρια η Κασσιανή Παπαγεωργίου και βοηθός η Μυρτώ Λέκκου που μοίραζε τα βραβεία, δηλαδή τις καραμέλες!!! Ανέκδοτα από μικρούς συνταξιδιώτες και μια πολύ ωραία παρουσίαση για τα ελληνικά μουσικά όργανα και την ελληνική μουσική από τον Παντελή Τερεζάκη!
"Καταπίνουμε" τον μακρύ δρόμο χωρίς πολλή κούραση! Σίγουρα ο Μιχαήλ τραβάει το ζόρι, αλλά παραμένει ψύχραιμος, υπομονετικός και προσεχτικός. Περνάμε βόρεια από τη Νικομήδεια. Ευτυχώς δεν βρίσκουμε πολλή κίνηση στην είσοδο της Πόλης. Ο ήλιος πάει προς τη δύση.
Περνάμε την πρώτη γέφυρα του Βοσπόρου, που ονομάζεται "Γέφυρα μαρτύρων του 2016". Ο ξεναγός μας θυμίζει το "πραξικόπημα" κατά του Ερντογάν τον Ιούλιο του 2016. Ένα ίσως αμφισβητούμενο κίνημα των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων που κόστισε τη ζωή 265 ανθρώπων και τον τραυματισμό πολλών. Βγαίνουμε στην Ευρώπη, περνάμε από την περιοχή Besiktas και ανηφορίζουμε προς το Taksim. Πάλι στο Green Park κι ένα ακόμη βράδυ στη Βασιλεύουσα!
*Φαγητό στην περιοχή Ταξίμ... πανάκριβο!!!!
Τετάρτη 20 Αυγούστου
Έχει ενσκήψει μια ίωση (;) με εντερικές διαταραχές αλλά και πυρετό. Κάποιοι ταλαιπωρούνται, αλλά κάνουν κουράγιο και συμμετέχουν και στο σημερινό ταξίδι μας.
Ξεκινάμε στις 8.30 μετά από γενναίο πρόγευμα. Μπαίνοντας στην τραπεζαρία διαπιστώνουμε αρκετά ευχαριστημένοι πως η χθεσινή σπατάλη τροφίμων ήταν αρκετά μειωμένη, αλλά δυστυχώς όχι αμελητέα.
Πηγαίνουμε νοτιοανατολικά για να βρούμε το χωριό Φάρασα, πατρίδα των πολύ αγαπημένων Αγίων Αρσενίου του Καππαδόκου και Παϊσίου του Αγιορείτου. Στο αριστερό μας χέρι αφήνουμε τον Αργαίο και κατευθυνόμαστε προς τον Αντίταυρο. Αμπέλια που ευδοκιμούν σίγουρα στα ηφαιστειογενή εδάφη και κολοκυθοχώραφα και μποστάνια πρασινίζουν το τοπίο που αλλιώς θα είχε αυτό το ασπρουδερό χρώμα που επικρατεί και χαρακτηρίζει όλη την Καππαδοκία. Το νερό είναι λιγοστό γι΄αυτό και η παραγωγή δυσκολεμένη. Ακούμε αποσπάσματα από βιβλίο με συμβουλές του Αγίου Παϊσίου και τον βίο και τα θαύματα του Αγίου Αρσενίου. Τρέχουμε σε πολύ καλό δρόμο μέχρι την πόλη Yahyali. Σε βενζινάδικο αφήνουμε το λεωφορείο μας και επισκεπτόμαστε WC γιατί δεν θα ξαναβρούμε για λίγες ώρες. Στο market του βενζινάδικου κάνουμε και ουκ ολίγα ψώνια, από πατατάκια μέχρι κάλτσες!. Έχουμε συνεννοηθεί με τρία μικρότερα λεωφορειάκια στα οποία επιβιβαζόμαστε γιατί ο δρόμος πλέον θα είναι πολύ πιο στενός και πολύστροφος. (Πριν από οχτώ χρόνια, όταν ξαναήρθαμε ο δρόμος ήταν χωματόδρομος. Τώρα είναι ασφαλτοστρωμένος. Μεγάλη ανακούφιση!). Το τοπίο γύρω μας αλλάζει δραματικά. Δεν συναντάμε κανένα κατοικημένο μέρος για 50 λεπτά περίπου που διαρκεί η διαδρομή. Ανηφορίζουμε και στριφογυρίζουμε σε πλαγιές άλλοτε πιο απότομες, άλλοτε πιο ομαλές. Το κόκκινο χρώμα του εδάφους επιβεβαιώνει την ύπαρξη σιδηρομεταλλευμάτων. Τα μεταλλεία σιδήρου ήταν η μόνη αιτία κατοίκησης αυτού του απαρηγόρητου τόπου. Χώρος και έδαφος για καλλιέργειες δεν υπάρχουν. Σε μια στροφή βλέπουμε επιτέλους στην απέναντι κοιλάδα βυθισμένο το χωριό Φάρασα. Βγαίνουμε για φωτογραφίες.
.jpg)
