Προσκύνημα στην Άνδρο και Τήνο (3)

 Φθάνουμε μπροστά στο ναό της Παναγίας Ευαγγελίστριας στις 6 το απόγευμα. 

Ο ναός κατασκευάσθηκε στο σημείο που βρέθηκε η ιερή εικόνα της καθ΄υπόδειξη της ίδιας της Θεοτόκου στην Οσία Πελαγία το 1823. Η είδηση της εύρεσης της εικόνας στο δεύτερο χρόνο της Εθνεγερσίας θεωρήθηκε ως εκδήλωση εύνοιας της Παναγίας μας στον δίκαιο αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία. Με πολλή πίστη και ενθουσιασμό από πολλά μέρη της σκλαβωμένης ακόμα Ελλάδας κατέφθαναν προσκυνητές. Ανάμεσά τους ο Θοδωρής Κολοκοτρώνης, ο Ιωάννης Μακρυγιάννης, ο Ανδρέας Μιαούλης και πολλοί άλλοι. Η ανέγερση ενός ναού μεγαλοπρεπούς και επιβλητικού αντάξιου της οφειλόμενης στην Παναγία μας τιμής κι ευγνωμοσύνης έγινε τάμα του έθνους. Μέσα σε δέκα χρόνια είχε ολοκληρωθεί το μεγαλύτερο μέρος του συγκροτήματος με πολύ κόπο και πολλές προσφορές και συνδρομές από την Ελλάδα αλλά και από το εξωτερικό. Μεγάλες ποσότητες μαρμάρων μεταφέρθηκαν κυρίως από τον αρχαιολογικό χώρο της γειτονικής Δήλου. Κι έτσι υψώθηκε αυτό το επιβλητικό οικοδόμημα από λευκό μάρμαρο, το πρώτο αξιόλογο αρχιτεκτονικό μνημείο του ελεύθερου ελληνικού κράτους. Χτισμένος σ' ένα ύψωμα πάνω από τη Χώρα της Τήνου ο ναός της Παναγίας είναι το στεφάνι της! 

Αρχιτέκτονας ο Εμμανουήλ Καλονάρης από τη Σμύρνη, με καταγωγή ωστόσο από την Τήνο, σχεδίασε έτσι τον ναό ώστε να δέχεται προσκυνητές. Είναι μια τρίκλιτη βασιλική με μεγάλο εξώστη στη δυτική πλευρά της. Μπαίνοντας αριστερά από την κεντρική είσοδο είναι το εικονοστάσι της Παναγίας της Ευαγγελίστριας κατάφορτο από τάματα, όπως εξάλλου και  όλος ο ναός. 

Πολύ επιβλητικό είναι το καμπαναριό που αρχικά είχε ύψος 34 μ. Αργότερα για λόγους ασφαλείας λόγω των ισχυρότατων βοριάδων που πνέουν στο νησί ανακατασκευάσθηκε σε ύψος 29 μέτρων. Σχεδιαστής του ο Ιωάννης Φιλιππότης από τον Πύργο και επιβλέπων ο ακαδημαϊκός Αναστάσιος Ορλάνδος. Πρότυπο του σχεδιασμού του το περίφημο κωδωνοστάσιο της Αγίας Φωτεινής της Σμύρνης.

Λίγος ο κόσμος που είναι στη σειρά για να προσκυνήσει κι έτσι πολύ γρήγορα βρισκόμαστε μπροστά στην Παναγιά. Κατάφορτο το εικόνισμα από αναθήματα.

 Δέος και συγκίνηση και μυστικές δεήσεις και ευχαριστίες και ταξίματα και πόνος ακουμπισμένος στην "ποδιά" της και δάκρυα και καρδιακοί στεναγμοί...Πόσα δέχεται η Παναγιά μας! Πόσοι καταθέτουν στην αγάπη της τους καημούς και τα βάσανά τους ή την ευγνωμοσύνη τους για τις ευεργεσίες της!

Ψάλλεται ο Εσπερινός κι έχουμε το χρόνο να μείνουμε να τον παρακολουθήσουμε.

Βγαίνοντας επισκεπτόμαστε και τα πέριξ αξιοθέατα: Πρώτ' απ' όλα τους χώρους στο ισόγειο του ναού, δύο θολοσκέπαστα κλίτη που επικοινωνούν μεταξύ του με καμάρες. Στο κέντρο το παρεκκλήσι όπου τελούνται οι βαπτίσεις και αριστερά το Αγίασμα. 

Δεξιά εντυπωσιακό και φορτωμένο μνήμες το Μαυσωλείο της Έλλης με το οστεοφυλάκιο των θυμάτων του καταδρομικού Έλλη μια μινιατούρα του πλοίου και τα απομεινάρια μιας τορπίλης να μαρτυρούν σιωπηλά αλλά συγχρόνως ξεκάθαρα την ιταλική ατιμία και την "εμπλοκή" της Παναγίας της Τήνου και στο δεύτερο μεγαλειώδες κεφάλαιο της ιστορίας μας, στον πόλεμο του '40. Και στον αγώνα του '21 και στον πόλεμο του '40 η Παναγία η Ευαγγελίστρια ήταν παρούσα και υπέρμαχος  των Ελλήνων. Των Ελλήνων που την αγάπησαν και την τίμησαν και την παρακάλεσαν να είναι βοηθός τους σε αγώνες τίμιους και ιερούς.  Άραγε σήμερα θα ήταν...;

Πολύ ενδιαφέρουσα η Πινακοθήκη του ναού με έργα σπουδαίων Ελλήνων και ξένων ζωγράφων, κυρίως των Τηνίων Νικηφόρου Λύτρα και Νικολάου Γύζη, όπως και η Έκθεση εικόνων, όπου μεταξύ των εκθεμάτων μπορεί κανείς να δει και την Χάρτα του Ρήγα, μία από τις 51 αυθεντικές που σώζονται.

Μπροστά στο εξωτερικό περιτείχισμα είναι πολύ εντυπωσιακό το βοτσαλωτό δάπεδο σε μεγάλη έκταση.

Μας συγκινούν δυο γυναίκες που ανεβαίνουν γονατιστές εκπληρώνοντας.. ποιο άραγε πονεμένο τάμα τους. Η μία δεν έχει λάβει κανένα προστατευτικό μέτρο για τα γόνατα και τα χέρια της. Φαίνεται πως πονάει πολύ, αλλά συνεχίζει με μεγάλη δυσκολία. Ποιος εσωτερικός πόνος και ποια ελπίδα την κάνουν να ξεπερνά τον ολοφάνερο δριμύ σωματικό πόνο! Κι εκεί στην άκρη του ανήφορου και το άγαλμα της ανώνυμης γονατιστής γυναίκας. Δεν υπάρχει πρόσωπο, μόνο το ταπεινό σώμα. Στη θέση του προσώπου που ίσως το αφάνισε ο πόνος, ας μπει το πρόσωπο καθεμιάς ή και καθενός που προσέρχεται ταπεινός γονατιστός ικέτης στην Παναγία.

Η μαρμαρόστρωτη Λεωφόρος Μεγαλόχαρης από την προκυμαία ως το ναό.

Αριστερά "τω προσβλέποντι" ο διάδρομος για όσους την ανεβαίνουν γονατιστοί

Αναχωρούμε στις 8 περίπου για το ξενοδοχείο μας, το "Ωκεανίς" στην νότια άκρη της Χώρας. Πολύ καλή η τακτοποίησή μας στα δωμάτια. Παρά την κούραση της ημέρας μια βραδυνή βόλτα είναι ελκυστική. Φυσάει πολύ. Είναι όμορφη η θέα του φωτισμένου ναού της Παναγίας στο ύψωμα. Στα στενάκια λίγα ψώνια- κυρίως τα φημισμένα αμυγδαλωτά-και επιτέλους ξεκούραση.

Ο ναός και το καμπαναριό φωτισμένα 

Δευτέρα 13 Σεπτεμβρίου

Μέχρι τις 11 παρά τέταρτο που αναχωρεί το πλοίο μας έχουμε την ευκαιρία να καταφύγουμε πάλι στην Παναγία. Κάθε πρωί τελείται Θεία Λειτουργία. Οι περισσότεροι ανηφορίζουμε προς τον ναό. Είναι πολύ κατανυκτική η ακολουθία, ο Όρθρος και η Θεία Λειτουργία. Στην επιστροφή παίρνουμε το πρόγευμά μας σε χαρτοσακούλα -αυτή είναι η πολιτική του ξενοδοχείου εν μέσω κορωνοϊού-  και τρώμε στα δωμάτιά μας . Στις 10.15 φορτώνουμε βαλίτσες και αναχωρούμε για το λιμάνι. Στην ώρα του το πλοίο. Είναι πάλι το Super Ferry II. Επιστρέφουμε στη Ραφήνα αφού πιάσουμε Γάβριο και χαιρετήσουμε ακόμη μια φορά την Άνδρο.

Στη Ραφήνα έχουμε περίπου τρία τέταρτα για μεσημεριανό φαγητό. Μοιραζόμαστε στα ταβερνάκια της προκυμαίας και όπως ορίσαμε στις τέσσερις παρά είκοσι αναχωρούμε για την τελευταία μας προσκυνηματική επίσκεψη, στον Άγιο Εφραίμ στη Νέα Μάκρη. Περνάμε από το Μάτι, από τη λεωφόρο Μαραθώνος. Βλέπουμε τα καμένα του '18. Κάπου μια πινακίδα λέει "Κόκκινο λιμανάκι". Ζωντανεύουν φριχτές μνήμες. Τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές μια ακόμη πυρκαγιά στη Νέα Μάκρη, αρκετά κοντά στη Μονή του Αγίου Εφραίμ προκάλεσε αρκετές υλικές ζημιές. Ατέλειωτος πύρινος εφιάλτης επισκέπτεται κάθε χρόνο την πατρίδα μας. 

Στο Μοναστήρι του Αγίου Εφραίμ συναντούμε άλλα δυο λεωφορεία, -τουλάχιστον το ένα με Κύπριους. Μεγάλη ουρά αναμονής. Πολύ γνωστός κι αγαπημένος Άγιος με πολλά θαυμάσια ευεργετήματα να του πιστώνονται. Μαρτύρησε στα χέρια των Οθωμανών το 1426 εδώ που και τότε ήταν τόπος άσκησης και μοναχικών αγώνων γνωστός ως "Όρος των αμώμων". Σώζεται μέχρι σήμερα το δέντρο, η μουριά, όπου τον κάρφωσαν.  Φανερώθηκε στη Μοναχή Μακαρία η οποία με θεϊκή έμπνευση και παρόρμηση ανακάλυψε το άφθαρτο σκήνωμά του το 1950. "«Γονάτισα με ευλάβεια και ασπάστηκα το σκήνωμα του Αγίου και αισθάνθηκα βαθιά την έκταση του μαρτυρίου του. Η ψυχή μου γέμισε από αγαλλίαση, απέκτησα μεγάλο θησαυρό, και παίρνοντας το χώμα με προσοχή έβλεπα την αρμονία του σκηνώματός του, που, αν και τόσους αιώνες μέσα στη γη, δεν είχε αλλοιωθεί», έγραψε η ηγουμένη Μακαρία περιγράφοντας τα όσα συνταρακτικά τής συνέβησαν. Η αγιοκατάταξή του έγινε το 2011. Πλήθος πιστών καθημερινά προσκυνά το άγιο λείψανό του.

Μετά την προσκύνηση βγαίνουμε στον περίβολο και συγκεντρωνόμαστε για μια αναμνηστική φωτογραφία. Το όμορφο ταξίδι μας ολοκληρώνεται. 

Στον Άγιο Στέφανο αποχαιρετούμε το ζεύγος Αντωνίου ευχόμενοι να αξιωθούμε ξανά να συνταξιδεύσουμε.

Η επιστροφή μας στη Θεσσαλονίκη χωρίς απρόοπτα, με ωφέλιμα ακούσματα και την Παράκληση στην Παναγία μας, με δυο στάσεις, στον Άγιο Κωνσταντίνο και στη Λεπτοκαρυά.  Λίγο πριν τη δωδεκάτη ευχαριστούντες Θεώ φθάνουμε αισίως στην Πλατεία Αριστοτέλους.

Εις το επανιδείν, αγαπητοί συνεκδρομείς! Ας είναι βοήθειά μας η Παναγία και οι Άγιοι που αξιωθήκαμε να προσκυνήσουμε!

Οι διαδρομές μας

Τήνος-Ραφήνα με στάση στο Γάβριο

Ραφήνα - Νέα Μάκρη

Νέα Μάκρη-Θεσσαλονίκη

*Πολλές ευχαριστίες οφείλουμε στον εξαιρετικό οδηγό και πράκτορά μας, ο οποίος μας έκανε και πολλές ξεναγήσεις. (Κώστας Mπουλογιώργος, Πρακτορείο Liotsis Travel)