Μετά από δυο χρόνια περιορισμού και εσωστρέφειας λόγω covid τολμήσαμε μια προσκυνηματική έξοδο προς τα δυο κυκλαδονήσια, τηρώντας όλα τα υποδεδειγμένα -όχι απλά επιβεβλημένα- μέτρα προστασίας εαυτών και αλλήλων.
Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου
Επτά το πρωί ξεκινήσαμε από την Αριστοτέλους. Οι πιο πολλοί παλιοί γνώριμοι και φίλοι. Οι νέοι, καλοδεχούμενοι, γρήγορα θα γίνουν οικείοι. Με δυο ενδιάμεσες στάσεις, στον Πλαταμώνα και στον Άγιο Κωνσταντίνο, φτάνουμε στο πρώτο μας προσκύνημα, το Ιερό Ησυχαστήριο της Μεταμορφώσεως στο Μήλεσι της Αττικής. Πολύ εντυπωσιακό όλο το συγκρότημα στο οποίο βέβαια δεσπόζει ο παμμέγιστος κατάλευκος ναός. Επισκεπτόμαστε το κελλάκι του Αγίου Πορφυρίου, τον αγιασμένο από την παρουσία και τις προσευχές του τόπο.
Το κελλάκι του Αγίου
Οι εκδρομείς -ας μας συγχωρέσουν όσοι λείπουν.
Ο ναός της Μεταμορφώσεως
Ο επιβλητικός χρυσός θόλος του τρούλου
με τον Παντοκράτορα σε ψηφιδωτό
Έξω από τον Άγιο Στέφανο παραλαμβάνουμε ένα ακόμη φιλικό ζευγάρι που θα μας ακολουθήσουν στο προσκύνημα. Βλέπουμε την τεράστια έκταση των καμμένων της Αττικής. Πραγματικά αποκαρδιωτικό το θέαμα. Πόσο εφιαλτικό να ζει κανείς τη φοβερή πυρκαγιά!
Φθάνουμε στη Ραφήνα στην ώρα μας για να επιβιβαστούμε στο SuperFerry II. Το ταξίδι μας υπέροχο και σχεδόν "ακούνητο" με πολύ λίγα Μποφώρ. Ευχάριστες συζητήσεις, μεσημεριανό τσιμπολόγημα και ξεκούραση στα σαλόνια του.
Απέναντί μας η Εύβοια, λίγο περισσότερο κούνημα στο άνοιγμα του Κάβο-Ντόρο και αίσια είσοδος στο λιμάνι του Γαβρίου γύρω στις 6.30. Η διαδρομή από το Γάβριο στο Μπατσί πανέμορφη. Η θάλασσα στα δεξιά μας στραφτοκοπάει στους ήρεμους κολπίσκους. Στο Μπατσί τακτοποιούμαστε πολύ καλά και γρήγορα στο ξενοδοχείο "Χρυσή Ακτή", δίπλα ακριβώς στο κύμα! Κάποιοι τρέχουν να βουτήξουν. Φυσάει ωστόσο αρκετά, ήδη σουρουπώνει κι έτσι οι περισσότεροι δεν το επιχειρούν.
Δειλινό στο Μπατσί
Φωτισμένος ο ναός του Αγίου Φιλίππου!
Η βραδυνή έξοδος πολύ όμορφη και χαλαρωτική. Ο κόσμος δεν είναι πολύς κι έτσι χαιρόμαστε με ηρεμία τη βόλτα μας στην παραλία. Σκορπιζόμαστε στα γραφικά ταβερνάκια για ουζάκι ή μπύρα...
Ευπρόσδεκτη η κατάκλιση και καλοδεχούμενος ο ύπνος...
Σάββατο 12 Σεπτεμβρίου
Πολύ πλούσιος ο πρωινός μπουφές. Σερβιριζόμαστε "by our selves" με γάντια και μάσκες και καθόμαστε στο εξωτερικό σαλόνι του ξενοδοχείου.
Χρυσή Ακτή, το ξενοδοχείο μας στο Μπατσί
8.30 είμαστε όλοι έτοιμοι και συνεπέστατοι -παίρνουμε άριστα στη συνέπεια σ΄ όλη την εκδρομή, το πρώτο μυστικό της επιτυχίας!- ανεβαίνουμε στο λεωφορείο για να ξεκινήσουμε την περιήγηση στην Άνδρο. Όρθρος της ημέρας από τον π.Λουκά και τον Γιώργο, ξεναγήσεις, μουσική, συζητήσεις ντύνουν το χρόνο μας. Ο δρόμος μέχρι την Αγία Μαρίνα, που θα είναι η πρώτη μας επίσκεψη, είναι φυσικά πολύστροφος, όπως άλλωστε και όλοι οι δρόμοι του νησιού, κι αρκετά στενός σε πολλά σημεία, ιδίως μέσα στον οικισμό Αποίκια. Κάθε συναπάντημα με αμάξι είναι αγχωτικό. Διασταυρωνόμαστε με μπετονιέρα δυο-τρεις φορές, ευτυχώς πάντα σε σχετικά ανοιχτά σημεία. Κάποιος καλός φύλακας άγγελος προπορεύεται...
Η Αγία Μαρίνα της Άνδρου, το πιο γνωστό ίσως μοναστήρι του νησιού, είναι πρόσφατα ανακαινισμένο. Το εξωτερικό της είναι φρουριακό, τέλεια κατασκευασμένο. Αφιερωμένη στην Μεγαλομάρτυρα του 3ου μ.Χ. αιώνα η Μονή χρονολογείται από το 1325, όταν ή ίδια η Αγία παρουσιάστηκε σ' έναν γέροντα ασκητή με οδηγίες για την ακριβή θέση της κρυμμένης της εικόνας στη σχισμή ενός βράχου. Στη μακρά της ιστορία πέρασε φάσεις ακμής και παρακμής. Με το διάταγμα του Όθωνα το 1833 έκλεισε και ακολούθησαν χρόνια ερήμωσης και ερείπωσης. Το 1975 ο Μητροπολίτης Δωρόθεος ανέθεσε στον αγιορείτη μοναχό Κυπριανό την αναστήλωση της Μονής. Εκείνος δυσκολεύτηκε να αποδεχθεί την εντολή έως ότου του το ζήτησε η ίδια η Αγία. Η εξαιρετική αναστήλωση έχει πλέον ολοκληρωθεί. Η Δέσποινα θα μας διηγηθεί το ευρέως γνωστό πρόσφατο σχετικά θαύμα της θεραπείας του μικρού Ανδρέα Βασιλείου από την Κύπρο, ο οποίος υπεβλήθη σε βαριά και δυσοίωνη χειρουργική επέμβαση στο Λονδίνο, η οποία όμως είχε αίσια εξέλιξη χάρη σε μια "Ελληνίδα χειρουργό", η οποία μυστηριωδώς εμφανίστηκε την ώρα του χειρουργείου και η οποία όταν της ζητήθηκε να υπογράψει στο βιβλίο συμβάντων υπέγραψε ως "η Μαρίνα από την Άνδρο". Είχε βέβαια προηγηθεί η ικεσία των γονέων του μικρού Ανδρέα στην Αγία Μαρίνα και η θερμή προσευχή του π.Κυπριανού. Πόσο ζωντανοί και σπλαχνικοί είναι οι Άγιοί μας!
Η Μονή της Αγίας Μαρίνας
Μετά την Αγία Μαρίνα έχει σειρά ο Άγιος Νικόλαος. Δρόμος πολύστροφος με μια-δυο πολύ δύσκολες φουρκέτες. Κλείνουμε τα μάτια και ψελλίζουμε το "Κύριε ελέησον"! Αρκετή βλάστηση. Περνάμε από την γνωστή πηγή Σάριζα. Κυκλαδονήσι με πηγές και τόσο πράσινο είναι αξιοσημείωτο! Στα δεξιά μας βλέπουμε την Χώρα της Άνδρου χτισμένη πάνω στην χαρακτηριστική στενή χερσόνησο που καταλήγει στον βράχο του κάστρου και τον Τουρλίτη Φάρο πάνω στον σκόπελο που φαίνεται σαν συνέχεια-απόληξη της χερσονήσου. Η θέα συναρπαστική.
Άποψη της Χώρας Άνδρου καθώς κατηφορίζουμε μετά τον Άγιο Νικόλαο
Χαρακτηριστικό της Άνδρου και οι πεζούλες, οι σχιστολιθικές ξερολιθιές που ορίζουν και ξεχωρίζουν τις ιδιοκτησίες. Οι πλάκες βαλμένες με γούστο και καλλιτεχνία!
Η Μονή του Αγίου Νικολάου βρίσκεται σε πολύ κατηφορική πλαγιά.
Η Μονή του Αγίου Νικολάου
Φτάνοντας διαπιστώνει ο οδηγός πως συμβαίνει αυτό που φοβόταν: Υπάρχουν πολλά παρκαρισμένα αυτοκίνητα που δεν του επιτρέπουν την αναστροφή. Θα δούμε πώς θα εξελιχθεί η υπόθεση! Από το σημείο αυτό ξεκινάει ένα Μονοπάτι από τα πολλά της Άνδρου (300 χιλιόμετρα μονοπάτια είχε η Άνδρος!) που έχουν καθαρισθεί και σημανθεί και χρησιμοποιούνται από δεκάδες περιπατητές-τουρίστες. Αν τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα είναι αυτών, αλίμονό μας! Θα φύγουμε το βράδυ! Κατεβαίνουμε αρκετές δεκάδες σκαλιά για να βρεθούμε στον περίβολο της Μονής. Διαπιστώνουμε πως τελείται μία βάφτιση σε ένα παρεκκλήσι. Αρχίζουμε την έρευνα: σε ποιον ανήκουν τα αυτοκίνητα που εμποδίζουν το λεωφορείο μας. Εντοπίζεται ο ένας ιδιοκτήτης. Είναι ο φωτογράφος! πάλι καλά. Θα περιμένουμε βέβαια να τελειώσει το μυστήριο. Στο μεταξύ μπαίνουμε στο ναό να προσκυνήσουμε.
Η ίδρυση της Μονής ανάγεται στον 11ο αιώνα. 20 παρεκκλήσια υπάρχουν μέσα στη Μονή και 40 μετόχιά της σ' όλο το νησί. Στο τέμπλο του Καθολικού υπάρχει η μυροβλύζουσα εικόνα της Παναγίας "Ρίζης του Ιεσσαί" που προέρχεται από την Παναγία των Βλαχερνών της Πόλης και η αργυροκέντητη εικόνα του Αγίου Νικολάου. Πλήθος ιερών λειψάνων φυλάσσονται εδώ. Ανάμεσά τους η τίμια κάρα του Αγίου Νικολάου του εν Βουνένοις η οποία μεταφέρθηκε εδώ από την Λάρισα, και η γνάθος του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού. Επί Τουρκοκρατίας η Μονή ήταν καταφύγιο των Χριστιανών. Υπάρχουν ιστορικές μαρτυρίες πως στήριξε οικονομικά την Αγία Φιλοθέη την Αθηναία στο τεράστιο φιλανθρωπικό της έργο. Πολλές φορές κατέφυγαν εδώ οι Φιλικοί για τις συνάξεις τους. Λειτουργούσε επίσης τυπογραφείο και κρυφό σχολειό. Η Μονή συμμετέσχε στο κίνημα των Κολλυβάδων. Παραμένει μέχρι σήμερα ένα πνευματικό "θησαυροφυλάκιο" όπου φυλάσσονται θαυματουργές εικόνες, ιερά λείψανα και κειμηλία ανεκτίμητης αξίας και είναι έτοιμη να προσφέρει την πνευματική της αρωγή στην πατρίδα μας προς δόξαν του Τριαδικού Θεού.
Προσκυνούμε και βγαίνουμε στο μικρό προαύλιο. Στο μεταξύ έχει τελειώσει η Βάπτιση και φέρνουν το νεοφώτιστο στο Καθολικό. Αρχίζουν να χτυπούν οι καμπάνες για να υποδεχθούν το νεαρό Χριστιανό. Μέσα στην μικρή αυλή, την περιτειχισμένη, ο δυνατός ήχος πολλών καμπανών πολλαπλασιάζεται. Είναι κάτι απερίγραπτο, κυριολεκτικά εκκωφαντικό!
Με τον φωτογράφο ανεβαίνουμε στο πλάτωμα του parking για να δούμε πώς θα γίνει η αναστροφή. Μετακινείται μόνο ένα αμάξι. Γίνεται μια μανούβρα που κόβει την ανάσα, η ακρίβεια του οδηγού παίζει με τα εκατοστά. Όλοι παρακαλούμε τον Άγιο Νικόλαο να μας συνδράμει. Και το κάνει! Μας έχει κοπεί η ανάσα. Επιβραβεύουμε τον οδηγό μας, τον εξαίρετο πράγματι οδηγό και πράκτορά μας, Κώστα Μπουλογιώργο, με δυνατό εγκάρδιο χειροκρότημα. Επιβιβαζόμαστε και ξεκινάμε για τη Χώρα της Άνδρου με πολύ μικρή χρονική απόκλιση από το πρόγραμμά μας.
Η μυροβλύζουσα εικόνα της Παναγίας
Το εσωτερικό του Καθολικού της Μονής του Αγίου Νικολάου
Η Χώρα της Άνδρου είναι σχετικά νέος οικισμός. Δημιουργήθηκε γύρω από το ενετικό κάστρο του 13ου αιώνα του οποίου ερείπια σώζονται στην μύτη της χερσονήσου που φιλοξενεί τον οικισμό. Τη μεγάλη της ακμή γνώρισε τον 19ο αιώνα όταν η Άνδρος άνθισε οικονομικά χάρη στις ναυτιλιακές της επιδόσεις. Τότε χτίστηκαν τα αρχοντικά και νεοκλασικά σπίτια από τις οικογένειες των εφοπλιστών που μέχρι σήμερα είναι τα στολίδια και το χαρακτηριστικό της Χώρας. Εκτός από τη θέα των αρχοντικών η Χώρα προσφέρει στον επισκέπτη τα Μουσεία της, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Βασιλείου και Ελίζας Γουλανδρή, το Αρχαιολογικό, το Ναυτικό Μουσείο, το Λαογραφικό, το Ίδρυμα Κυδωνιέως και την Καΐρειο Βιβλιοθήκη.
Περπατούμε στον κεντρικό δρόμο που οδηγεί στην Πλατεία του Αφανούς Ναύτη όπου δεσπόζει το τεράστιο άγαλμα στη μνήμη των ανδριωτών ναυτικών. Νομίζω πως είναι το κυρίως αξιοθέατο. Μπροστά μας τα ερείπια του κάστρου και πιο πέρα ο Φάρος. Η Πλατεία δημιουργήθηκε το 1958 αφού είχε ισοπεδωθεί όλη αυτή η έκταση -στην οποία ήταν χτισμένα αρχοντόσπιτα- μετά από τον γερμανικό βομβαρδισμό το 1943.
Θέα της Πλατείας και της Χώρας από το Κάστρο
Ο ανδριώτης ναύτης αποχαιρετά τον τόπο του και μπαρκάρει...
Τα κτίσματα μαρτυρούν τον πλούτο του νησιού
Η Αγία Βαρβάρα
Στη σκιά της βοκαμβίλιας
Όμορφα στενά και μπαλκονάκια
Ίδρυμα Κυδωνιέως
Κάποιοι επισκέπτονται το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης που φιλοξενεί έργα του Γεωργίου Ρόρρη.
Είναι μεσημέρι και το στομάχι μας το θυμίζει. Είναι όμορφα στην Πλατεία του Πλάτανου. Τα ουζερί και μεζεδοπωλεία είναι αρκετά γεμάτα, αλλά έχουν λίγο χώρο και για μας.
Τηρώντας το χρονοδιάγραμμά μας ανηφορίζουμε τον γραφικό πεζόδρομο και επιστρέφουμε στην είσοδο της Χώρας όπου μας περιμένει ένα τοπικό λεωφορείο για να μας μεταφέρει στην Μονή Παναχράντου, την τελευταία μας για σήμερα επίσκεψη. Προτιμήθηκε αυτή η λύση γιατί η διαδρομή έχει κάποια πολύ δύσκολα σημεία που οι ντόπιοι οδηγοί τα "αντιμετωπίζουν" ευκολότερα. Βλέπουμε καθώς ανεβαίνουμε τη Χώρα και την εύφορη κοιλάδα της από τα νότια.
Το τοπίο γίνεται πιο άγριο και σκληρό. Ανεβαίνουμε το βουνό Γερακώνες. Οι πλαγιές όχι απλά ακαλλιέργητες, αλλά μή καλλιεργήσιμες, χαράσσονται από τις ξερολιθιές και μας δημιουργούν την απορία "προς τι τα όρια, ποιες ιδιοκτησίες να χωρίσουν και ποια οικονομική δραστηριότητα να οριοθετήσουν".
Φθάνουμε στη Μονή Παναχράντου. Η περιοχή έχει πολλές σπηλιές οι οποίες φιλοξένησαν ερημίτες ασκητές πριν ακόμα χτιστεί το Μοναστήρι γύρω στο 1000μ.Χ. Δύο ασκητές από την αντικρινή πλαγιά έβλεπαν ένα επίμονο φως που τους οδήγησε σε μιαν εικόνα της Παναγίας στο σημείο που σήμερα βρίσκεται το Καθολικό της Μονής. Εγκαταστάθηκαν εκεί και άρχισαν την οικοδόμηση ναΐσκου προς τιμήν της Παναγίας. Ο Αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς πέρασε από την Άνδρο κατά την εκστρατεία του εναντίον των Σαρακηνών πειρατών στην Κρήτη. Προσκύνησε την Παναγία και έταξε να ιδρύσει εδώ Μονή αν είχε αίσια έκβαση η εκστρατεία του. Όπερ και εγένετο. Έδωσε πολλά χρήματα με τα οποία ολοκληρώθηκε το Καθολικό και χτίστηκαν τα πρώτα οικήματα της Μονής.
Η Μονή Παναχράντου σήμερα είναι ένα πολύ ζωντανό Μοναστήρι χάρη στον Γέροντά του, τον π.Ευδόκιμο, και πολύ περιποιημένο χάρη και σε χορηγία των Γουλανδρήδων. Ο Ηγούμενος, π.Ευδόκιμος λείπει. Συνοδεύει την κάρα του Αγίου Παντελεήμονος στην Θεσσαλονίκη!
Στην είσοδο της Μονής η τοιχογραφία μας θυμίζει τον αγώνα των μοναχών στην Επανάσταση
Η είσοδος στην περιποιημένη αυλή
Διπλή κρήνη
Ο Γολγοθάς
Μας υποδέχεται ο π.Παρθένιος και μας ξεναγεί με πολλή όρεξη και προθυμία στο Καθολικό. Η Μονή φιλοξενεί την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας που λέγεται ότι είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Τεράστιος θησαυρός της, η κάρα του Αγίου Παντελεήμονος, του ιαματικού. Γι'αυτό η Μονή είναι γνωστή και ως του Αγίου Παντελεήμονος και πανηγυρίζει μα πολλή λαμπρότητα και μεγάλη κοσμοσυρροή και στις 27 Ιουλίου. Προσκυνούμε ένα μικρό απότμημα των λειψάνων του Αγίου Παντελεήμονα και την χείρα της Αγίας Μαρίνας. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο και το θυρόφυλλο είναι πολύ ιδιαίτερα.
Κερνιόμαστε άρτο και λουκουμάκι στο μικρό αρχονταρίκι από το οποίο η θέα σου κόβει την ανάσα. Έχεις την αίσθηση ότι αιωρείσαι και στα πόδια σου ανοίγεται όλη η κεντρική Άνδρος, δεξιά η Χώρα και στο βάθος το απέραντο Αιγαίο. Αετοφωλιές τα μοναστήρια μας!
Επισκεπτόμαστε και το κελλί του Παπουλάκου ο οποίος έζησε εδώ εξόριστος από τον Όθωνα από το1854 ως το 1861. (Ο Παπουλάκος έγινεμοναχός στα 80 του. Περιόδευε τα χωριά της Πελοποννήσου κηρύσσοντας ένθερμα μετάνοια και ηθικό βίο. Είχε πολλούς ακολούθους, αλλά και πολλούς κατηγόρους. Σε μια περιοδεία του στη Μάνη προκλήθηκε στάση από τους οπαδούς του. Ο ίδιος κατηγορήθηκε ως στασιαστής και γι' αυτό φυλακίστηκε πρώτα και κατόπιν εξορίστηκε. Ο Κωστής Μπαστιάς μας έκανε γνωστό το βίο του με την μυθιστορηματική βιογραφία του).
Κατηφορίζουμε πάλι στη Χώρα. Μετεπιβιβαζόμαστε στο δικό μας λεωφορείο κι επιστρέφουμε στο Μπατσί. Μέσα στο λεωφορείο ψάλλουμε τον εσπερινό, αναστάσιμα του ιγ' ήχου και τα της αποδόσεως του Γενεσίου.
Απόψε θα έχουμε και μια όμορφη "σύναξη"...
Στις 8.30 μαζευόμαστε στην γειτονική πιτσαρία. Η συνεκδρομέας μας Ευανθία που σήμερα γιορτάζει μας κερνάει κι εμείς της αφιερώνουμε μια πολύ ζωντανή βραδιά. Ο Σάκης, ο μόνιμος κιθαρίστας μας, ο Νίκος, ο Γιώργος είναι οι μουσικοί μας, αλλά και όλη η ομήγυρη συμμετέχει με τραγούδια αγαπημένα. Ο Θεοδωράκης βέβαια έχει την τιμητική του. Πολύ κεφάτο βράδυ! Να είσαι καλά, Ευανθία! Να σε χαίρονται οι δικοί σου, να σε χαιρόμαστε κι εμείς οι φίλοι σου! Σ' ευχαριστούμε!
Στον σύνδεσμο βραδιά της Ευανθίας θα πάρουμε μια ιδέα του γλεντιού μας.
(Συνεχίζεται)
Οι διαδρομές μας
Θεσσαλονίκη-Μίλεσι
Ραφήνα-Άνδρος (Γάβριο)
Γάβριο-Μπατσί
Μπατσί-Ι.Μ. Αγίας Μαρίνας
Ι.Μ.Αγίας Μαρίνας-Ι.Μ.Αγίου Νικολάου
