Γάμος και στρατόπεδο ορειβατών

Ποια αναλογία μπορεί να υπάρχει μεταξύ γάμου και ενός στρατοπέδου ορειβατών;
Αν κάποιος θέλει να αναρριχηθεί στα βουνά, πρέπει να έχει μια καλή βάση στρατοπέδευσης, ένα μέρος όπου υπάρχουν καταφύγιο και προμήθειες, όπου μπορεί να βρει τροφή και ανάπαυση πριν τολμήσει να ξεκινήσει πάλι για την κατάκτηση μιας κορυφής. Οι επιτυχημένοι ορειβάτες ξέρουν ότι πρέπει να ξοδεύουν τουλάχιστον τόσο χρόνο, αν όχι περισσότερο, για να φροντίσουν τη βάση τους, όσο κάνουν για ν΄ανέβουν τα βουνά, γιατί η επιβίωσή τους εξαρτάται από τη φροντίδα τους να είναι το στρατόπεδό τους γερά φτιαγμένο και καλά εφοδιασμένο.
Αρσενικό πρόβλημα γάμου: Όταν ο σύζυγος παντρεύεται συχνά αφιερώνει όλη του την ενεργητικότητα για να ανεβαίνει στα βουνά (καριέρα, δουλειές κ.τ.λ.) και ξεχνά να φροντίσει τη βάση του. Όταν επιστρέφει τη βρίσκει αφρόντιστη και τη γυναίκα του ή στον ψυχίατρο ή στον εραστή.
Θηλυκό πρόβλημα γάμου: Για τη γυναίκα η βάση είναι αρκετή. Φτιάχνοντας τη βάση αισθάνεται ότι ο σκοπός της ζωής της ολοκληρώθηκε. Όχι μόνο οι προσωπικές εκτός γάμου αναζητήσεις της για πνευματική ή επαγγελματική πρόοδο σταματούν, αλλά ξεκινά και ζήλια και απαίτηση από το ταίρι της να αφιερώνει όλο και περισσότερη δραστηριότητα στο σπίτι. Η σχέση γίνεται πνιγηρή και οσύζυγος σε κάποια στιγμή κρίσης θα ζητήσει "φρέσκο αέρα".
Ο γάμος είναι ένας συνεργατικός θεσμός που απαιτεί μεγάλες αμοιβαίες συνεισφορές και φροντίδες, χρόνο και ενέργεια, αλλά και υπάρχει για τον πρωταρχικό σκοπό, να καλλιεργείται ο καθένας από τους μετόχους για το ατομικό ταξίδι του προς τις δικές του κορυφές πνευματικής ανάπτυξης.
Και οι δυο, αρσενικό και θηλυκό οφείλουν να φροντίζουν την κοινή εστία και οι δυο οφείλουν να προχωρούν με τόλμη εμπρός, γιατί ο γάμος δεν ειναι αυτοσκοπός αλλά μέσον τελείωσης.
(Διασκευή από το "Ο δρόμος ο λιγότερο ταξιδεμένος" του Σκοτ Πεκ).

Μια στιγμή

Μια στιγμή, μια σταγόνα,
το γεμάτο ποτήρι της ψυχής ξεχειλίζει.

Μια στιγμή, ένας πόνος
στα σπλάγχνα, το σταυρό σου θυμίζει.

Μια στιγμή, μνήμη άληστος,
τη συγνώμη ακριβή, δυσκολότατη βρίσκει.

Μια στιγμή που για πάντα μπορεί
να διαρκεί και σκληρά να μας κρίνει.

Η αγάπη είναι σεβασμός της ιδιαιτερότητας

Αλήθεια πόσο αποδεχόμαστε αυτή την αρχή απέναντι στον ή τη σύζυγο κυρίως, αλλά και στα παιδιά μας ή ακόμη και στον συνεργάτη ή φίλο μας; Πόσο όμορφα μας μιλάει ο Kahlil Gibran, αναφερόμενος στο γάμο:

Αγαπάτε ο ένας τον άλλον αλλά μη φτιάχνετε δεσμά αγάπης.
Αφήστε να υπάρχουν διαστήματα στην εγγύτητά σας.
Και αφήστε τους ανέμους του ουρανού να χορεύουν ανάμεσά σας.
Τραγουδάτε και χορεύετε μαζί και να΄στε χαρούμενοι, αλλά αφήστε ο ένας τον άλλον να είναι και μόνος.
Έτσι όπως οι χορδές του λαούτου είναι μόνες παρόλο που πάλλονται με την ίδια μουσική.
Να στέκεστε μαζί, όχι όμως πολύ κοντά.
Γιατί οι στύλοι του ναού στέκονται σε απόσταση ο ένας από τον άλλον.
Και η δρυς και το κυπαρίσσι δεν μεγαλώνουν το ένα στη σκιά του άλλου.

Η αληθινή αγάπη όχι μόνο σέβεται την ιδιαιτερότητα του άλλου, αλλά πραγματικά επιδιώκει να την καλλιεργήσει ριψοκινδυνεύοντας ακόμα και τον χωρισμό ή την απώλεια.
Είμαστε πρόθυμοι για μια τέτοια αγάπη;

Η ακύρωση του δασκάλου

Περιγράφω ένα περιστατικό της σχολικής μας πραγματικότητας και καταθέτω τους φόβους μου.
Φοιτά στην Α΄τάξη ένας μαθητής με κάποια προβλήματα δυσλεξίας αλλά και κοινωνικής προσαρμογής. Η δασκάλα του με πολλή υπομονή το χειρίζεται εδώ και έξι μήνες. Κάποια στιγμή μετά από αλλεπάλληλα περιστατικά βίαιης και επικίνδυνης συμπεριφοράς του προς άλλους μαθητές το παίρνει από το χέρι και το πηγαίνει στο γραφείο μιας πολύ έμπειρης δασκάλας που της έχει ανατεθεί να βοηθάει στα δύσκολα περιστατικά και να συμπαρίσταται στο έργο των άλλων δασκάλων. Το συμβουλεύει και του μιλά κάπως αυστηρά για να το παιδαγωγήσει και να του καταστήσει ξεκάθαρο και σαφές ότι δεν μπορεί να συμπεριφέρεται χωρίς όρια και κανόνες. Το παιδί που παρά τα προβλήματά του είναι πανέξυπνο μεταφέρει το περιστατικό όπως θέλει στους γονείς του κι εκείνοι έρχονται την επομένη στο σχολείο μαινόμενοι και, χωρίς να ακούσουν την εκδοχή των δύο διδασκαλισσών, τις καταγγέλλουν για προσβολή της προσωπικότητας του παιδιού τους, απειλούν ότι θα κινήσουν πειθαρχικές και ποινικές διαδικασίες ότι θα πάνε στον προϊστάμενο, σε δικηγόρους κ.τ.λ. κι όλα αυτά ενώπιον και του παιδιού τους, το οποίο βέβαια την επομένη μπαίνει στην τάξη με ύφος στρατηγού-νικητή.
Ερωτήματα: Τι θα γίνει αυτό το παιδί που μεγαλώνει μ' αυτές τις παιδαγωγικές αντιλήψεις; Αν είναι προσβολή της προσωπικότητας να το πιάσεις από το χέρι και να το νουθετήσεις, τι άλλες προσβολές θα αντιμετωπίσει στη σκληρή κοινωνία μας και ποια μαμά θα το γλιτώσει;
Τι ρόλο παίζει ο δάσκαλος, αν δεν μπορεί ούτε να συμβουλέψει ένα παιδί; Είναι απλά ένας αναμεταδότης γνώσεων; (Ας βάλουμε έναν υπολογιστή μπροστά σε κάθε παιδί να γλιτώσουμε κι από τους μισθούς και το ΙΚΑ).
Αν ο γονιός δεν μπορεί να βάλει όρια στο παιδί του, αλλά και δεν επιτρέπει σε κανέναν άλλον να του βάλει όρια, πού θα οδηγηθεί αυτό το παιδί;
Ποιος θα συνετίσει αυτούς τους γονείς που δυστυχώς δεν είναι οι μόνοι;
Αυτό που μας πονάει ως εκπαιδευτικούς είναι η τραγική διαπίστωση ότι πια δεν μπορούμε να παιδαγωγούμε χωρίς το φόβο να βρεθούμε κατηγορούμενοι για απίθανα αδικήματα. Κι ότι η αγάπη και το ενδιαφέρον μας για τους μαθητές μας - τους οποίους θεωρούμε παιδιά μας - που μπορεί κάποια στιγμή να επιδειχθούν και με μια τιμωρία ή μια έντονη παρατήρηση, παρεξηγούνται από τους γονείς, οι οποίοι θέλουν μόνο χάδια και επαίνους για τα παιδιά τους.
Παλιά ο δάσκαλος ήταν για τους μαθητές, αλλά και για τους γονείς, πρόσωπο σεβαστό. Ήταν αδιανόητο να στραφεί ο γονιός κατά του δασκάλου και να ζητήσει το λόγο για κάποιο παιδαγωγικό του μέτρο. Όλοι έχουμε φάει και ξύλο και προσβολές από τους δασκάλους μας. Παρόλ' αυτά τους θυμόμαστε με σεβασμό κι ευγνωμοσύνη. Οι δε γονείς μας, αν τους λέγαμε ότι μας μπάτσισε ο δάσκαλος έλεγαν "Ν' αγιάσει το χέρι του!". Στις μέρες μας βέβαια το ξύλο δια νόμου απαγορεύεται. Αλλά και η παρατήρηση;
Εύχομαι ολόψυχα να μην κλάψουν πικρά οι γονείς του συγκεκριμένου παιδιού ή και κάποιων άλλων που μεγαλώνουν με παρόμοιες αρχές. Το σχολείο είναι μια πολύ γλυκιά μικρογραφία της κοινωνίας. Είναι σκληρότατη και αδυσώπητη η πραγματικότητα της μεγάλης κοινωνίας και θα επιβιώσει όποιος έμαθε ότι υπάρχουν όρια που δεν καταργούνται ούτε με τη μεσολάβηση της μαμάς του.

Πατρός Παϊσίου λόγοι προφητικοί προς πάντας

Έπεσε στα χέρια μου και διάβασα μια επιστολή του πατρός Παϊσίου. Ίσως να είναι γνωστή. Έγώ δεν την είχα ξαναδιαβάσει. Μου προξένησε μεγάλη εντύπωση γιατί είναι και πάρα πολύ επίκαιρη, σχεδόν προφητική για όλα όσα ακούστηκαν πριν λίγους μήνες για το Βατοπέδι. Παραθέτω ένα τμήμα της.

"Θα πρέπει λοιπόν όλοι οι Μοναχοί να αποφεύγουμε, όσο μπορούμε, τα σύγχρονα μέσα για τη λειτουργία της Μονής και να σεβαστούμε την έρημο με το να προσαρμόζουμε τον εαυτό μας με αυτή, για να μας χαρίσει τότε και η έρημος την αγία της ηρεμία και να βοηθηθούμε στην ερήμωση της ψυχής μας από τα πάθη μας. Δεν είναι σωστό να θέλουμε να προσαρμόσουμε την έρημο στον κοσμικό μας εαυτό, διότι είναι αμαρτία να ατιμάζουμε την έρημο.
Όποιος θέλει από τους μοντέρνους Μοναχούς, μπορεί να κτίσει μια Μονή πάνω σε μια πολυκατοικία για να έχει όλες τις ευκολίες του κόσμου που θέλει και να απολαμβάνει τα φώτα ή να ανεβαίνει στον τρίτο ουρανό με το ασανσέρ κι ας αφήσει την έρημο ήσυχη.
Δυστυχώς μερικοί τέτοιοι μοναχοί με όλο αυτό το κοσμικό τους φρόνημα μεταφέρουν και όλο το κοσμικό τους πνεύμα στην έρημο, με όλα τα κοσμικά μέσα, και συνέχεια ασχολούνται με αλλαγές και μεταρρυθμίσεις, με εξωραϊσμούς εξωτερικούς, με τούβλα και γλάστρες ένα σωρό, και κομποσχοίνι τι θα πει δεν ξέρουν, παρά μέριμνα, καλό φαΐ και τούβλα. Όλο αυτό φανερώνει τους ανθρώπους τους σαρκικούς, που είναι τούβλα-πηλός και όχι πνεύμα Θεού.
(Δεν εννοώ τα νεόκτιστα Μοναστήρια που αγωνίζονται να στεγασθούν).
Όταν λοιπόν ο Μοναχός δεν βρει την πνευματική εργασία, δεν βοηθηθεί από τον Γέροντα και ασχολείται όλο με εξωτερικά, αγριεύει πνευματικά και στο κελί του ούτε δεμένος δεν μπορεί να καθίσει. Πάντοτε θα του αρέσουν οι επαφές με τους ανθρώπους, να κάνει ξεναγήσεις, να λέει για τους θόλους και τις αρχαιολογίες, να τους δείχνει τις γλάστρες με τα διάφορα λουλούδια, να τους κάνει ένα πλούσιο κοσμικό γεύμα και να αναπαύει εξωτερικούς μόνο ανθρώπους. Εάν εξετάσει κανείς τι είδους ανάπαυση είναι, θα ιδεί ότι δεν είναι αυτό ανάπαυση, αλλά απλώς με την απασχόληση αυτή ξεχνούν για λίγο οι άνθρωποι τις στεναχώριες τους και πάλι επανέρχονται στο άγχος, διότι το κοσμικό φρόνημα είναι σαν το σαράκι που δουλεύει.
Ο σκοπός επομένως των Μονών είναι πνευματικός και δεν θα πρέπει να υπάρχει το κοσμικό στοιχείο αλλά το ουράνιο για να πλημμυρίζουν στις ψυχές οι παραδεισένιες γλυκύτητες. Στα κοσμικά δεν μπορούμε να συναγωνιστούμε τους κοσμικούς, διότι όσο νάναι οι κοσμικοί έχουν περισσότερα μέσα. Επομένως; Οι καημένοι οι κοσμικοί θέλουν από μας τους Μοναχούς κάτι το ανώτερο και για να πέτύχουμε το ανώτερο θα πρέπει να αποφύγουμε κάθε ανθρώπινη παρηγοριά. Διότι είναι αδύνατο να νιώσουμε τη θεία παρηγοριά, εάν δεν αποφύγουμε την κοσμική και εάν δεν πεθάνει τελείως το κοσμικό μας φρόνημα... οι θείες ηδονές δεν γεννιούνται από τις σωματικές ηδονές αλλά από τις σωματικές ωδίνες..."

Κατά πάντα καίριος. Μόνο που αυτή τη φορά οι Μοναχοί ξεπέρασαν στα κοσμικά και τους κοσμικούς.
Πάντως για να μη βλέπουμε μόνο των άλλων τα σφάλματα και περνάμε τους εαυτούς μας για καλούς, όλοι είμαστε στο ίδιο κρίμα. Κι εμείς οι κοσμικοί Χριστιανοί έχουμε στόχο τη Βασιλεία του Θεού, επομένως πρέπει να περάσουμε από ωδίνες και όχι από ηδονές.

Κόσμος και Εκκλησία

Ίσως καμιά άλλη ημέρα σ' όλη τη χρονιά δεν είναι τόσο φανερή η διάσταση Εκκλησίας και κόσμου, όσο την Κυριακή της Τυρινής και την Καθαρή Δευτέρα.
Απ' τη μια το φρόνημα του κόσμου με τα γλέντια τα ασύδοτα και υπερβολικά σπάταλα, με λόγια και δρώμενα γεμάτα υπονοούμενα, προσβλητικά για την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, με ένα γενικό και απόλυτο "χύσιμο" του ανθρώπου.
Από την άλλη η Εκκλησία που μας καλεί σε περισυλλογή και μετάνοια με ακολουθίες κατανυκτικές που μιλούν βαθιά στην ψυχή, την κατανύσσουν, την καταπραΰνουν, την προβληματίζουν, την ηρεμούν, τη συμμαζεύουν και με νηστεία που φαίνεται πως ζορίζει λίγο το σώμα, αλλά πόσο μας βοηθάει να νικήσουμε τα πάθη και τις ορμές, να ξεκολλήσουμε από τις ηδονές και τη θεραπεία τους και να στρέψουμε το νου στο Θεό και στα πνευματικά αγαθά Του!
Το πώς βιώνουμε αυτές τις δυο ημέρες είναι, νομίζω, κριτήριο και απόδειξη του πού θέλουμε στ' αλήθεια να ανήκουμε. Μ' όλες τις αδυναμίες και τα σφάλματα και τις αβλεψίες και τα ξεστρατίσματα που μπορεί ως άνθρωποι να κάνουμε, δίνουμε ένα δείγμα πίστεως και ζωής αυτές τις ημέρες.
Ας μας ελεήσει ο Θεός όλους, πρώτα εμάς που λέμε ότι Τον αγαπούμε και Τον πιστεύουμε, αλλά και τους ανθρώπους που φαίνεται πως προτιμούν τον κόσμο. Για όλους ετοιμάστηκε πλούσιο δείπνο και αληθινή, πνευματική ευωχία. Μακάρι κάποτε να μας προφθάσουν και να μας ξεπεράσουν στη μετάνοια και να δικαιωθεί ο ποιητής του Μεγάλου Κανόνος: "Χριστός ενηνθρώπησε καλέσας εις μετάνοιαν ληστάς και πόρνας. Ψυχή μετανόησον, η θύρα ηνέωκται της βασιλείας ήδη και προαρπάζουσιν αυτήν φαρισαίοι και τελώναι και μοιχοί μεταποιούμενοι".
Καλή Σαρακοστή!