Άφωνη!!!

Ο δυόσμος, το άνηθο και οι φανουρόπιτες

π. Δημητρίου Μπόκου

 Ὁ Χριστὸς κάποτε στιγμάτισε γιὰ πολλὰ πράγματα τὴ συμπεριφορὰ τῶν γραμματέων καὶ φαρισαίων. Ἀνάμεσα σὲ ἄλλα, ἀνέφερε καὶ ὅτι ἀσχολοῦνται πρόθυμα καὶ σχολαστικὰ μὲ ἐντελῶς δευτερεύοντα πράγματα, ἐνῶ ἀδιαφοροῦν τελείως γιὰ τὰ σπουδαιότερα καὶ βασικὰ ποὺ ζητάει ὁ Θεός.

«Ἀποδεκατοῦτε τὸ ἡδύοσμον καὶ τὸ ἄνηθον καὶ τὸ κύμινον, καὶ ἀφήκατε τὰ βαρύτερα τοῦ νόμου, τὴν κρίσιν καὶ τὸν ἔλεον καὶ τὴν πίστιν. Ταῦτα δὲ ἔδει ποιῆσαι κἀκεῖνα μὴ ἀφιέναι» (Ματθ. 23, 23). Ὅλη σας ἡ φροντίδα, λέει, εἶναι ἂν θὰ βγάλετε τὴ δεκάτη (τὴν προσφορὰ τοῦ 10%) ἀπὸ τὸν δυόσμο, τὸ ἄνηθο καὶ τὸ κύμινο γιὰ τὸν ναό. Γιὰ τὰ βαρύτερα τοῦ νόμου, τὴ δικαιοσύνη, τὴν ἀγάπη καὶ τὴν τιμιότητα ποὺ σᾶς κάνει ἀξιόπιστους, κανένα ἐνδιαφέρον! Ὅμως μὲ αὐτὰ θά ’πρεπε κυρίως νὰ ἀσχολεῖσθε, χωρὶς νὰ παραλείπετε βέβαια καὶ τὰ ἐλαφρότερα.

Τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ Χριστοῦ μᾶς θυμίζουν ἕνα φαινόμενο τῶν ἡμερῶν μας. Οἱ Χριστιανοὶ δείχνουν μεγάλη προθυμία στὸ νὰ φτιάχνουν φανουρόπιτες καὶ τὴν ἡμέρα τῆς γιορτῆς τοῦ ἁγίου Φανουρίου (ἀλλὰ καὶ ὁποιαδήποτε ἄλλη μέρα) τρέχουν στὴν Ἐκκλησία γιὰ νὰ τὶς «διαβάσουν». Δὲν εἶναι κατακριτέα ἡ εὐλάβεια πρὸς τὸν ἅγιο. Ἀπεναντίας. Τὸ ἐρώτημα ὅμως εἶναι: Ἀσχολοῦνται μὲ τὴν ἴδια προθυμία καὶ μὲ «τὰ βαρύτερα τοῦ νόμου»; Μὲ τὴ δικαιοσύνη, τὴν εὐσπλαχνία, τὴν τιμιότητα;

Μήπως μένουμε μόνο σὲ μιὰ ἐξωτερικὴ θρησκευτικότητα ποὺ δὲν κοστίζει τίποτε; Μήπως μιὰ ζωὴ κουβαλᾶμε στὸν Θεὸ λαμπάδες, τάματα, φανουρόπιτες, ἀλλὰ πέρα ἀπὸ αὐτὰ τίποτε; Τί λέει ὁ Θεὸς γι’ αὐτά; «Ἔλεον θέλω καὶ οὐ θυσίαν» (Ὡσ. 6, 6). Δὲν θέλω τὴν προσφορά σας, τὴ θυσία σας, ἀλλὰ τὴ φιλανθρωπία, τὴν εὐσπλαχνία σας. Θέλω τὴν καρδιά σας γεμάτη ἀγάπη γιὰ τὸν καθένα. Θέλω τὴν ἐπίπονη θυσία τῆς μεταμόρφωσης τῆς καρδιᾶς σας καὶ ὄχι τὴν ξεκούραστη προσφορὰ μιᾶς φτηνῆς, τυπικῆς, ἐπιφανειακῆς θρησκευτικότητας.

Γιατί ὅμως ὁ Κύριος ἀπεχθάνεται τὶς θυσίες καὶ προσφορές, ἀφοῦ, στὸ κάτω-κάτω, αὐτὸς ὁ ἴδιος ὁρίζει στὸν νόμο του νὰ τὶς προσφέρουν; Ἁπλούστατα, ἐπειδὴ οἱ ψυχὲς τῶν προσφερόντων εἶναι ἀκάθαρτες ἀπὸ τὴν ἁμαρτία. «Μὲ πλησιάζει ὁ λαὸς αὐτὸς μόνο μὲ τὰ λόγια. Μὲ τιμᾶ μὲ τὰ χείλη, ἐξωτερικά, ὑποκριτικά. Ἡ καρδιά του ὅμως ἀπέχει πολὺ ἀπὸ μένα. Εἶναι ἀνώφελη ἡ εὐσέβειά τους, ἀφοῦ ἀκολουθοῦν διδασκαλίες καὶ ἐντολὲς ἀνθρώπινες» (Ἡσ. 29, 13).

Ἀλλοῦ ἐπεξηγεῖ περισσότερο ὁ προφήτης Ἡσαΐας γιατὶ εἶναι ἀνώφελη ἡ ἐπίπλαστη εὐσέβεια. «Τί νὰ τὸ κάμω, λέγει ὁ Κύριος, τὸ πλῆθος τῶν θυσιῶν σας; Χόρτασα ἀπὸ τὶς θυσίες κριῶν, ἀρνιῶν, ταύρων καὶ τράγων. Δὲν θέλω νὰ ἔρχεσθε στὶς γιορτὲς γιὰ νὰ μοῦ φέρετε τὶς προσφορές σας. Ποιὸς τὰ ζήτησε αὐτὰ ἀπὸ τὰ χέρια σας; Μοῦ εἶναι ἄχρηστη καὶ σιχαμένη ἡ προσφορά σας σὲ σεμιγδάλι καὶ θυμίαμα. Ἡ ψυχή μου μισεῖ τὶς γιορτές σας καὶ τὴ νηστεία σας, γιατὶ δὲν ἀντέχω ἄλλο τὶς ἁμαρτίες σας.

Λουσθῆτε λοιπόν, γίνετε καθαροί! Ἀφαιρέστε τὶς πονηριὲς ἀπὸ τὶς ψυχές σας, σταματῆστε τὰ πονηρά σας ἔργα. Μάθετε νὰ κάνετε τὸ καλό, ἐπιδιῶξτε τὴ δικαιοσύνη, σῶστε τὸν ἀδικούμενο, δικαιῶστε τὸ ὀρφανὸ καὶ τὴ χήρα. Καὶ δεῦτε διαλεχθῶμεν, λέγει Κύριος. Ἐλᾶτε τότε νὰ τὰ ποῦμε. Καὶ ὅσο κι ἂν βάφτηκαν οἱ ψυχές σας ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες σας, ἐγὼ θὰ τὶς κάνω λευκὲς σὰν χιόνι, σὰν ἄσπρο μαλλὶ» (Ἡσ. 1, 11-18).

Μήπως αὐτὸ συμβαίνει καὶ σὲ μᾶς; Φροντίζουμε γιὰ τὴν ψυχική μας καθαρότητα ἀπὸ τὴν ἁμαρτία μὲ τὴν ἴδια τουλάχιστον προθυμία ποὺ δείχνουμε γιὰ τὴ φανουρόπιτα; Ὁ Κύριος δὲν μᾶς ζητάει τάματα. Ζητάει ὅμως νὰ διώξουμε κάθε κακία, κάθε ἁμαρτωλὸ πάθος ἀπ’ τὴν καρδιά μας. Νὰ τὴ γεμίσουμε ἔλεος, εὐσπλαχνία, ἀγάπη γιὰ τὸ κάθε πλάσμα του.

Τότε μόνο θὰ ἔχει ἀξία καὶ ἡ ὁποιαδήποτε προσφορά μας. Χωρὶς τὴν ψυχικὴ αὐτὴ προετοιμασία, ὅλα χάνουν τὸ νόημά τους. Θὰ βρεθοῦμε στὴ θέση τοῦ ἀνθρώπου ποὺ πῆγε στοὺς βασιλικοὺς γάμους χωρὶς ἀνάλογη ἐνδυμασία, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ καταλήξει στὴ χειρότερη καὶ σκοτεινότερη φυλακὴ (Ματθ. 22, 1-14). Στὴ θέση τῶν μωρῶν παρθένων, ποὺ ἀκολουθώντας μιὰ ρηχὴ θρησκευτικότητα, ἀποκλείστηκαν ἀπὸ τοὺς γάμους, ἐπειδὴ ξέμειναν χωρὶς λάδι τὰ λυχνάρια τους. Χωρὶς ἔλαιον τὰ ἀγγεῖα τους. Ἐπειδὴ εἶχε μείνει νωρίτερα χωρὶς ἔλεον (=εὐσπλαχνία) ἡ καρδιά τους (Ματθ. 25, 1-13).

Τί φριχτὴ ἀπογοήτευση νὰ τρέχουμε μιὰ ὁλόκληρη ζωὴ στὶς ἐκκλησιὲς μὲ λαμπάδες, μὲ κεριά, μὲ φανουρόπιτες καὶ ν’ ἀκούσουμε στὸ τέλος ἀπὸ τὸν Χριστό: «Οὐδέποτε ἔγνων ὑμᾶς» (Ματθ. 7, 23)! Μπρὸς στὸν ὁλόφωτο νυμφώνα του νὰ διαπιστώσουμε τὴν τελευταία στιγμή, ὅτι «ἔνδυμα οὐκ ἔχομεν, ἵνα εἰσέλθωμεν εἰς αὐτόν». Δὲν θά ’ναι κρίμα, λίγα φυλλαράκια δυόσμου ἢ ἄνηθου (Ματθ. 23, 23) νὰ μονοπωλήσουν ἀποκλειστικὰ τὴν προσοχή μας καὶ τελικὰ νὰ «μείνωμεν ἔξω τοῦ νυμφῶνος Χριστοῦ»;

Ἂς κάνουμε λοιπὸν μιὰ «φανουρόπιτα» γιὰ νὰ μᾶς δείχνει ὁ ἅγιος Φανούριος τὸν δρόμο. Τὸν δρόμο πρὸς τὴ σωτηρία ποὺ περνάει μές ἀπ’ «τὰ βαρύτερα τοῦ νόμου, τὴν κρίσιν καὶ τὸν ἔλεον καὶ τὴν πίστιν».

Ἑορτὴ ἁγ. Φανουρίου

27^η Αὐγούστου 2015

Οι λέξεις φταίνε!

      Στις προηγούμενες εκλογές ακούγαμε  σε κατά κόρον χρήση από τους διάφορους ομιλητές τη λέξη "διακύβευμα": αυτό το πράγμα που διακυβεύεται, που πιθανόν να τεθεί σε κίνδυνο αν παρθούν λανθασμένες αποφάσεις ή έλθουν άσχημες εξελίξεις.

     Πράγματι αυτό που ακολούθησε ήταν λανθασμένες αποφάσεις και άσχημες εξελίξεις. Επομένως το διακύβευμα (αλλιώς,  παίξαμε στα ζάρια) κατέληξε συνώνυμο της πανωλεθρίας.

    Στη ρητορική ενόψει των επικείμενων εκλογών παίζει πολύ η λέξη "αφήγημα". Αφηγούμαι μια ιστορία, γεγονότα που έχουν μια αλληλουχία. Αφήγημα είναι το περιεχόμενο της αφήγησης, δηλαδή αυτή η ιστορία.

    Πράγματι αυτό που έχουν να κάνουν τα κόμματα είναι να μας αφηγηθούν και να ερμηνεύσουν με τον δικό του τρόπο το καθένα την πανωλεθρία που έχει υποστεί η χώρα και να μοιράσουν τις ευθύνες -εννοείται των άλλων, όχι ο καθένας τις δικές του- γι' αυτήν κατά πώς τις μετρά ο καθένας.

    Στις επόμενες εκλογές -αν υπάρχει πλέον χώρα και ξαναγίνουν εκλογές- αναρωτιέμαι ποια λέξη θα επιλεγεί: ίσως η λέξη κηδεία: ονομάζεται το σύνολο εκείνο των φροντίδων και τελετών που γίνονται μετά το θάνατο κάποιου από την οικογένεια και την κοινότητά του. Ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από το ρήμα «κήδομαι» που σημαίνει στη νεοελληνική φροντίζω, επιμελούμαι. 

   Ίσως να μαλώνουν τότε τα κόμματα και οι πολιτικοί για το ποιος θα αναλάβει την κηδεία του νεκρού- της Ελλάδας, σε ποιο γραφείο θα την αναθέσουν, πώς θα τον νεκροστολίσουν, ποιες μοιρολογίστρες θα καλέσουν και τα τοιαύτα.

    Καημένη πατρίδα, σε τίνος χέρια έχεις ξεπέσει!

Πρόταση λιτότητας

    Με πολλή χαρά πήρα ένα e-mail πριν λίγες ημέρες από κάποιο νεαρό, φίλο των παιδιών μου, που επεδίωξε - και μπράβο του - να βρεθεί με ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα στην Αιθιοπία και να ζήσει στις εκεί συνθήκες ως μέλος μιας οικογένειας ντόπιων - όχι δηλαδή αφ' υψηλού και μακρόθεν ως επισκέπτης, σε κάποιο ξενοδοχείο με αρκετές ανέσεις. Συγκλονισμένος από όσα είδε και έμαθε, κάθισε κι έγραψε τις εντυπώσεις του και κάποιες βαθύτερες κρίσεις και παρατηρήσεις και πολύ ωφέλιμα συμπεράσματα για όλους μας. Παίρνοντας αφορμή από την καταγεγραμμένη εμπειρία του νεαρού Α. ας πούμε τα εξής:
    Έχουμε όλοι βέβαια ακούσει για την ασύλληπτη ένδεια την οποία βιώνει τουλάχιστον ο μισός πληθυσμός αυτής της χώρας, για εμφυλίους πολέμους και τυραννικά καθεστώτα που μεγιστοποιούν τα προβλήματα, για τις συνέπειες της κλιματολογικής αλλαγής που επιβαρύνουν κυρίως τις τριτοκοσμικές χώρες, (αυξημένη ξηρασία ή το εντελώς αντίθετο, φονικές πλημμύρες, καταστροφές), για την εξάπλωση του Aids και πολλών άλλων νόσων λόγω άγνοιας, για το ότι οι ανθρωπιστικές βοήθειες συχνά εξαφανίζονται πριν φτάσουν στους αναγκεμένους αποδέκτες τους κι ότι κάποιοι καθεστωτικοί πλουτίζουν από αυτές και για άλλα πολλά δεινά.
    Το ζητούμενο είναι, τι μπορούμε εμείς να κάνουμε για όλα αυτά; Πώς μπορούμε έστω και ελάχιστα να συμβάλουμε ώστε να μετριαστεί αυτή η αθλιότητα;
    Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, υπάρχει κάτι που περνάει από το χέρι μας και μάλιστα πολύ σημαντικό και αποτελεσματικό. Κι αυτό το κάτι πρέπει να το περάσουμε στη συνείδησή μας και στην αγωγή των παιδιών μας. Είναι η λιτή ζωή.
    Αν εγώ, ο κακομαθημένος Ευρωπαίος κι ο ακόμα πιο κακομαθημένος Αμερικανός, συνεχίσω να ζω με τον τρόπο που μου έμαθαν - μόνιμη κατοικία και εξοχικό, δυο τρία αυτοκίνητα, αλλαγή πολλών ρούχων και υποδημάτων κάθε σεζόν, άπειρο φαγητό που μου προκαλεί και νοσηρότητα, ταξίδια, τεράστια σπατάλη νερού και ενέργειας κτλ. - δεν θα φθάνουν πέντε πλανήτες σαν τη Γη για να με συντηρήσουν. Και φυσικά δεν θα περισσεύει τίποτα για τους άλλους. Δεν πειράζει, ας εξαφανιστούν μερικά εκατομμύρια, να αραιώνουμε. Εμείς οι πιο έξυπνοι και πιο δυνατοί να καλοπερνάμε. Για τους άλλους, δεν μας νοιάζει. Δεν τους βλέπουμε, δεν τους γνωρίζουμε. Είναι ευτυχώς πολύ μακριά μας. Δεν έχει σημασία που δεν εκφραζόμαστε με αυτά ακριβώς τα λόγια. Ο τρόπος μας, η βιοτή μας διαλαλούν τον τεράστιο εγωκεντρισμό μας.
    Ας συνειδητοποιήσουμε ότι τα αγαθά πρέπει να μοιραστούν πιο δίκαια, ότι δεν μπορεί αυτός που βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση να τραβά συνεχώς τη μερίδα του λέοντος, ότι ζούμε καλά εις βάρος εκατομμυρίων που πεθαίνουν, ότι με μερικά πολύ απλά πράγματα θα ξαλαφρώσουμε κάπως τους αδύναμους του πλανήτη μας.
    Μερικές απλές προτάσεις: Ας ξοδέψουμε λιγότερη ενέργεια και λιγότερο νερό. Ας μετακινηθούμε λιγότερο με τα ΙΧ μας. Ας φάμε λιγότερο και πιο ταπεινά, θα κάνει καλό και στην υγεία μας. Ας μειώσουμε τις άσκοπες αγορές και επιδείξεις του πλούτου μας. Κάθε κόμπος νερού και ενέργειας που εξοικονομείται από εμάς περισσεύει για τα φτωχά μέρη της γης. Κάθε αγαθό λιγότερο που καταναλώνουμε σημαίνει λιγότερη ενέργεια για την παραγωγή του.
   Ας περιοριστούμε στα αναγκαία λοιπόν κι ας θυμηθούμε δυο όμορφες ρήσεις που δυστυχώς τις ξεχνούμε ακόμα κι οι Χριστιανοί που έχουμε πλήρως εκκοσμικευθεί και αλωθεί από την ασύστολη κατανάλωση.
   "Ο έχων δύο χιτώνας δότω τω μη έχοντι" μας είπε ο Κύριος ο οποίος γνωρίζει καλύτερα από κάθε παγκόσμιο οργανισμό τις τεράτιες ανισότητες, την άθλια φτώχεια από τη μια και την προκλητική χλιδή από την άλλη.
   Κι ο Μέγας Βασίλειος που έθρεψε και προστάτεψε χιλιάδες φτωχούς και έλεγξε αυστηρά τους απερίσκεπτους πλούσιους, έλεγε (περίπου): "Όποιος τα πλούτη του σκορπά, απ' τους φτωχούς τα κλέβει".
   Μήπως η οικονομική κρίση που έπληξε τις δυτικές κοινωνίες, αλλά και η κρίση της ελληνικής οικονομίας είναι μικρά μαθήματα που μας δίνει ο Θεός για να καταλάβουμε το διαρκές έγκλημά μας;

    *Αυτά γράφονταν το φθινόπωρο του 2009. Μόλις είχε αρχίσει να αχνοφαίνεται η κρίση.
Τώρα και στην Ελλάδα τα πράγματα είναι πολύ σκληρά. Λίγο-πολύ όλοι έχουμε περάσει σε άλλη οικονομική ισχύ (ελάττονα). Ζούμε και τον παραλογισμό των πολέμων στις γειτονικές χώρες με τα εκατομμύρια των προσφύγων που προκαλούν τη συμπάθειά μας.
   Ο λιτός βίος παραμένει μια πάντοτε επίκαιρη πρόταση, ένα modus vivendi διαχρονικό και επιβεβλημένο και για τους πολλά έχοντας και για τους ολίγα κατέχοντας, τα πλείονα όμως επιθυμούντας.

Αποτυπώματα

Έτσι ήμασταν μέχρι να 'ρθει η κρίση.

Κι ούτε που το υποψιαζόμασταν.

Τουλάχιστον ας περάσει σαν υποψία από το μυαλό μας. 

Θα είναι μεγάλο το όφελος.

   Χώρες με τα μεγαλύτερα αποτυπώματα

•9,5 εκτάρια (5 πλανήτες): Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (Ντουμπάι), Κουβέιτ, Κατάρ, Μπαχρέιν, Η.Π.Α.

•7,5 εκτάρια (4 πλανήτες): Αυστραλία, Καναδάς

•6 εκτάρια (3 πλανήτες): Ελλάδα, Ισπανία

  Χώρες με τα μικρότερα αποτυπώματα

•0,5 εκτάρια (1/4 του πλανήτη): Μαλάουι, Αφγανιστάν, Μπαγκλαντές, Σομαλία

 

Είναι προφανές ότι, επειδή η Γη μας είναι ένας πλανήτης, 

για να μπορούν οι πλούσιες χώρες να έχουν τόσο μεγάλα οικολογικά

αποτυπώματα, θα πρέπει οι φτωχές χώρες να έχουν πολύ μικρά.

Την στιγμή που ο κάθε Έλληνας καθημερινά καταναλώνει 

και μολύνει για 3ανθρώπους,

1δις άνθρωποι πηγαίνουν στο κρεβάτι τους πεινασμένοι.

 

Ουσιαστικά, κλέβουμε το μερίδιο κατανάλωσης 

και ρύπανσης των φτωχών χωρών.

  
Κάνω κι εγώ την αυτοκριτική μου υπό το φως των 

προβολέων της κρίσης. 

Δεν συγκρίνω τον εαυτό μου με τους εν Ελλάδι 

κλέφτες, παχυλόμισθους ή τους φοροφυγάδες. 

Τον συγκρίνω με τους Σομαλούς και τους Αφγανούς 

που έχουν οικολογικό  αποτύπωμα 0,25 

για να έχω εγώ 2,5, ο μέσος Ευρωπαίος 2,8-3 

και ο Αμερικανός 5. 

(Αυτό σημαίνει ότι αν όλοι ζούσαν σαν  εμένα πάνω στη Γη 

θα χρειαζόντουσαν 2,5 πλανήτες σαν τη Γη, 

αν ζούσαν σαν τον μέσο Αμερικανό 

θα χρειαζόντουσαν 5 πλανήτες 

κι αν ζούσαν σαν τον Σομαλό 

θα μας αρκούσε το ένα τέταρτο της Γης).

Ομολογώ πως δεν βρίσκω πολλά ελαφρυντικά. 

*Αυτά τα έγραφα το 2011. Από τότε πιστεύω πως μίκρυνε λίγο 

το αποτύπωμα των Ελλήνων εξαιτίας της κρίσης 

και των μνημονίων.

Αλλά πάλι είμαστε σε καλύτερη κατάσταση από πολλούς 

πάμφτωχους λαούς. Αυτό να μην το ξεχνάμε ούτε στιγμή! 

Ας είμαστε ευγνώμονες και για τα λιγότερα και για τα λίγα 

και για τα ελάχιστα. Όλα είναι δώρα!!!

Προυσιώτισσα

     Μέρες τώρα ο Γεώργιος Καραϊσκάκης ψήνεται στον πυρετό. Παραμιλάει και χάνεται σ' έναν δικό του κόσμο. Τα παλικάρια του τον έχουν ξεγραμμένο. Του έχουν κάνει ό,τι γιατροσόφια ήξεραν. Έφεραν και πρακτικούς γιατρούς. Αλλά καμιά βελτίωση δεν είδαν.
    Απόψε μέσα στο παραμιλητό του φωνάζει την Κυρά. Τα παλικάρια του μπαίνουν στο νόημα και μαζεύονται τριγύρω του. Βγάζουν τα φέσια τους και σταυροκοπιούνται. Γιατί η Κυρά είναι η Παναγιά του Πυρσού ή Προυσού, η Κυρά της Ρούμελης. Κι όπως είναι μαζεμένοι όλοι μαζί την παρακαλούν για τον αρχηγό τους μ' όλη τη δύναμη της ψυχής τους. "Της Ελλάδος απάσης συ προΐστασαι πρόμαχος και τερατουργός εξαισίων τη εκ Προύσσης εικόνι Σου, Πανάχραντε Παρθένε Μαριάμ..." ψάλλει ο Κίτσος που ήταν και ψάλτης στο χωριό του. Ύστερα όλοι ηρεμούν κι ο Καραϊσκάκης βυθίζεται σε ύπνο βαρύ αλλά ήσυχο.
     Την επόμενη μέρα ξυπνά απύρετος και κεφάτος. Με τη βοήθεια του ψυχογιού του, του Δυσσέα, αλλάζει τα ρούχα του, νίβει το πρόσωπό του και στέκεται επιτέλους ορθός μετά από δέκα μέρες πυρετού κι αδυναμίας. Τα παλικάρια του συνάζονται κοντά του έκπληκτα.
     "Είμαι καλά, ωρέ!" τους λέει. "Κι αν θέλετε να μάθετε ήρθε η Κυρά στον ύπνο μου και με δρόσισε και μου πήρε τον πυρετό. Και τώρα θα πάμε να την ευχαριστήσουμε!"
    Με τα παρακάλια των κλεφτών του περιμένει δυο-τρεις ημέρες να πάρει τ' απάνω του κι ύστερα ξεκινούν για τη Μονή της Παναγιάς. Είναι δρόμος δύσκολος σε τραχιά βουνά που μπλέκουν το ένα πάνω στο άλλο και φτιάχνουν τον ορεινό όγκο του Καρπενησιού. Ανάμεσα στην Καλιακούδα και τη Χελιδόνα σε μια χαράδρα αβυσσαλέα στέκει φρουρός ακοίμητος η Παναγιά.

 
     Εξασκημένοι όλοι τους στην πεζοπορία και τη σκληράδα της κλέφτικης ζωής περπατούν με σβελτοσύνη. Απόγευμα, την ώρα του Εσπερινού φθάνουν στο Καθολικό της Μονής. Ακουμπούν τ' άρματα και τις ζώνες τους δίπλα στην είσοδο ξεσκουφώνονται και μπαίνουν και σταυροκοπιώντας γονατίζουν μπροστά στην Κυρά.
     Ο αρχηγός τους τάζει να ντύσει την εικόνα της με χρυσό πουκάμισο και τα παράσημά του να τα "κεντήσει" πάνω του...

Παναγία η Οδηγήτρια είναι ο τύπος της ιερής εικόνας 

Η Παναγία κρατά τον Υιό της και μας Τον δείχνει με το χέρι της,

δηλαδή μας οδηγεί προς Αυτόν.

      Στις 23 Αυγούστου στα Εννιάμερα της Παναγίας πανηγυρίζει το Μοναστήρι του Προυσού. Είναι ένα από τα πιο διάσημα Μοναστήρια της Παναγιάς, το μεγάλο προσκύνημα των Ευρυτάνων αλλά και των Αιτωλών και των Ακαρνάνων.
      Χτισμένο σε πολύ απόκρημνη πλαγιά της Καλιακούδας, στο Χαλίκι, φιλοξενεί έναν μοναδικό θησαυρό που βρέθηκε εδώ με τρόπο θαυμαστό: την εικόνα της Παναγίας, την οποία κατά την παράδοση ιστόρησε, ζωγράφισε, ο Ευαγγελιστής Λουκάς ο οποίος ήταν ζωγράφος και μας διέσωσε απεικονισμένες τις μορφές της Παναγίας και του Χριστού.
      Αυτή η εικόνα βρισκόταν στην Προύσα της Μικράς Ασίας κι η Παναγιά είχε δώσει τη χάρη της και πολλά θαύματα μαρτυρούνταν από πιστούς προσκυνητές της. Το 829 η Βυζαντινή Αυτοκρατορία σπαράσσεται από τη δεύτερη φάση της Εικονομαχίας. Με απρόσμενα και ανεξήγητα σκληρή διαταγή του Αυτοκράτορα Θεόφιλου καταστρέφονται όσες εικόνες είχαν σωθεί από την πρώτη εικονομαχική επίθεση των Ισαύρων. Χιλιάδες εικονίσματα που είχαν τιμηθεί από τους πιστούς, που είχαν με μεγάλη ευλάβεια προσκυνηθεί, που είχαν αγαπηθεί από τους Χριστιανούς καίγονται, θρυμματίζονται, ποδοπατιούνται. Κινδυνεύει και η Παναγία των Προυσαέων. Αλλά όταν θέλει ο Κύριος και η Παναγία οικονομούνται τα πράγματα με τρόπο θαυμαστό.
      Ένα παλικάρι, γόνος πλούσιας και αριστοκρατικής οικογένειας, ευλαβής και πιστός νέος, παίρνει νύχτα την εικόνα και με κίνδυνο της ζωής του την μεταφέρει με τη βοήθεια πιστών υπηρετών του στην Ελλάδα, μακριά από την Πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας, μακριά από την μανία του Θεόφιλου. Αλλά καθ' οδόν, κάπου εκεί στην Καλλίπολη, στα Δαρδανέλια, κατά τρόπο μυστηριώδη η εικόνα εξαφανίζεται.
      Ο νέος απαρηγόρητος συνεχίζει το ταξίδι του και φθάνει στην Υπάτη της Φθιώτιδας όπου και χτίζει ναό αφιερωμένο στην Σοφία του Θεού. Αυτή η εκκλησιά θα γίνει η παρηγοριά του.
      Στο μεταξύ αρκετά πιο νότια, κάτω από το Καρπενήσι, εκεί που τα βουνά πατούν το ένα πάνω στο άλλο,  κι όπου οι γκρεμοί δυσχεραίνουν την πρόσβαση στους ανθρώπους, εκεί όπου τ' αγριοκάτσικα βασιλεύουν, στο βουνό Χαλίκι, ένα τσομπανόπουλο φυλάγει το κοπάδι του. Σουρουπώνει κι είναι ακόμα έξω. Καθώς σαλαγάει τα ζώα του για να γυρίσουν στο χωριό, ανήσυχο γιατί έχει περάσει η ώρα, βλέπει στην απέναντι πλαγιά που είναι όρθια, θαρρείς, κι απροσπέλαστη μια φωτεινή στήλη. Τρίβει τα μάτια του και ξανακοιτά. Η φωτεινή στήλη λάμπει όλο και περισσότερο κι ουράνιες μελωδίες γλυκαίνουν την ψυχή του. Σταυροκοπιέται και τρέχει να βρει τον πατέρα του. Γίνεται κι εκείνος μάρτυρας του θαυμάσιου θεάματος. Το άλλο βράδυ έρχονται κι άλλοι τσομπαναραίοι. Φανερώνεται πάλι η φωτεινή στήλη. Την επόμενη ημέρα αποφασίζουν να σκαρφαλώσουν στον απότομο βράχο να ανακαλύψουν τι προκαλεί αυτή τη φωταψία. Ο κόπος και η ευλαβική τους περιέργεια επιβραβεύονται. Οι ταπεινοί βοσκοί της Καλιακούδας, όπως άλλοτε εκείνοι οι ταπεινοί βοσκοί της Βηθλεέμ, αξιώνονται να βρουν μέσα σε μια κόγχη του απότομου βράχου "κουρνιασμένη", λες, μιαν εικόνα της Παναγίας που φεγγοβολάει. Την προσκυνούν βαθιά συγκινημένοι. Την άλλη κιόλας ημέρα αρχίζουν να σκάβουν το βράχο για να δημιουργήσουν ένα πλάτωμα όπου θα φτιάξουν ένα μικρό εκκλησάκι για την Παναγιά, η οποία διάλεξε αυτό το μέρος. Ήρθε στον τόπο τους ποιος ξέρει από πού....
    Στο μεταξύ τα νέα για τη θαυμαστή εύρεση της εικόνας ταξιδεύουν. Από στόμα σε στόμα, από χωριό σε χωριό φθάνουν στην Υπάτη. Ο νέος που είχε φέρει την εικόνα από την Προύσα μαθαίνει για την εύρεση της εικόνας. Αμέσως ξεκινάει για το Χαλίκι. Αναγνωρίζει την εικόνα της Παναγιάς. Είναι αυτή που με τόσο κόπο και κινδύνους είχε διασώσει. Ζητεί να την πάρει στην Υπάτη. Οι τσομπάνηδες αναγκάζονται να συμφωνήσουν μπροστά στην επιμονή του. Ο νέος με τους υπηρέτες του περπατούν βόρεια προς την Υπάτη. Κάποια στιγμή κουρασμένοι από την οδοιπορία βρίσκουν σ΄ένα ύψωμα του δρόμου ένα ερειπωμένο εκκλησάκι. Τοποθετούν μέσα την εικόνα και κάθονται να ξαποστάσουν. Αποκοιμούνται κι όταν ξυπνούν η εικόνα είναι άφαντη!!  Ο νεαρός άρχοντας πιστεύει πως οι τσομπάνηδες τους ακολούθησαν και μόλις βρήκαν την ευκαιρία έκλεψαν την εικόνα. Πολύ αναστατωμένος σηκώνει τους υπηρέτες του κι επιστρέφουν πίσω προς το Χαλίκι για να ζητήσει το λόγο και την εικόνα. Τότε όμως ακούστηκε μια γλυκιά γυναικεία φωνή να του λέει: « Ω νέε μου, πήγαινε στο καλό, διότι εγώ αναπαύομαι καλύτερα σ' αυτούς τους άγριους και ορεινούς τόπους με απλοϊκούς βοσκούς παρά σε μεγαλουπόλεις με πλούσιους άρχοντες. Αν θέλεις να μείνεις μαζί μου έλα και θα 'ναι και για καλό σου! » και ξαφνικά πάνω στο βουνό δημιουργήθηκε το τύπωμα της Παναγίας μια τρύπα στην κορυφή του βουνού σε μέγεθος ίση με την εικόνα και πάνω στους βράχους μέχρι το ύψος της πλαγιάς εμφανίστηκαν αποτυπώματα ανθρωπίνου πέλματος. Περπάτησε δηλαδή η Παναγία προς την κορυφή του βουνού διαπερνώντας το για να φτάσει και πάλι στην θέση όπου αυτή διάλεξε να γίνει το μόνιμο κατοικητήριό της εδώ και χίλια περίπου έτη. 

    
    Περνούν λίγες ημέρες. Η εικόνα είναι άφαντη. Το βράδυ της 22ας προς 23η Αυγούστου, ξημερώνοντας τα Εννιάμερα της Παναγιάς, ο βράχος όπου είχε πρωτοβρεθεί το εικόνισμα φωτίζεται λαμπρά. Όλοι οι κάτοικοι της γύρω περιοχής οι οποίοι με αγωνία περίμεναν την εμφάνιση της Παναγίας δοξάζουν το Θεό και τη χάρη Της κι αποφασίζουν να κρατήσουν για πάντα την Παναγία εδώ, στον απόκρημνο τόπο που αυτή διάλεξε χτίζοντάς της εκκλησιά και Μοναστήρι. Ο νέος που την είχε σώσει από την μανία του Θεόφιλου πληροφορείται τα νέα, εγκαταλείπει τα εγκόσμια και κείρεται μοναχός με το όνομα Διονύσιος. Μένει μέχρι το θάνατό του εκεί στο Μοναστήρι, δίπλα στην Παναγιά.

   Εκατοντάδες μοναχοί στο πέρασμα των χρόνων και των αιώνων μόνασαν και κοπίασαν για την αγιότητα στον ευλογημένο αυτόν τόπο. Εκτός από το εκκλησάκι της Παναγίας χτίστηκαν κελλιά και ξενώνες και τράπεζα και αποθήκες. Ένα μεγάλο συγκρότημα δημιουργήθηκε κι έγινε κέντρο πνευματικό, μια φωτεινή άσβεστη λαμπάδα.

    Στα χρόνια του Αγώνα του '21 εδώ ήταν το στρατηγείο των οπλαρχηγών της Ρούμελης.

    Ο Λάμπρος Κατσώνης, ο Μάρκος Μπότσαρης, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης κατέφευγαν εδώ με τα παλικάρια τους. Όπως είδαμε ο Καραϊσκάκης ευγνώμων προς την Παναγία που τον εθεράπευσε από τις θέρμες της δώρισε το χρυσασημένιο της πουκάμισο. Μάλιστα τα παράσημά του έγιναν στολίδια πάνω σ' αυτό το πουκάμισο.  Ήταν η Κυρά του, η αγαπημένη του. Στο Σκευοφυλάκιο της Μονής φυλάσσεται μέχρι σήμερα όλος ο οπλισμός του. Έχτισε μάλιστα και δυο πύργους για να προστατεύει τη Μονή από ληστρικές επιδρομές.

   Στο ιστορικό της μονής αναφέρεται ότι επί τουρκοκρατίας καταστράφηκε πολλές φορές. 
   Η τελευταία όμως καταστροφή, που μετέβαλε τα κτίρια σε σωρούς ερειπίων, έγινε το 1944 μ.Χ. από τους Γερμανούς. Μετά την καταστροφή των κτισμάτων, ένας αξιωματικός θέλησε να κάψει και την εκκλησία. Προσπάθησε πολλές φορές, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Ενώ λοιπόν στεκόταν απ'  έξω κι έδινε διαταγές, τιμωρήθηκε παραδειγματικά από το χέρι της Παναγίας. Μια αόρατη δύναμη τον έριξε με ορμή πάνω στο πλακόστρωτο. Το χτύπημα ήταν δυνατό, και ο Γερμανός ανίκανος να σηκωθεί. Τον σήκωσαν οι στρατιώτες του και τον έβαλαν πάνω σε ζώο για να τον μεταφέρουν στο Αγρίνιο. Ο ναός παρέμεινε αβλαβής, όπως είχε διασωθεί ακέραιος δια μέσου των αιώνων.

   Πέρασαν άλλα τέσσερα χρόνια. Ο εμφύλιος πόλεμος μαίνεται τώρα στην ελληνική ύπαιθρο. Οι κάτοικοι της Ευρυτανίας και ορεινής Ναυπακτίας εγκαταλείπουν τα χωριά τους και καταφεύγουν για ασφάλεια σε άλλα μέρη της Ελλάδος. Τους ακολουθεί και η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Μεταφέρεται από τους μοναχούς του Προυσού στη Ακρόπολη της Ναυπάκτου. Το μοναστήρι παραμένει τελείως έρημο.

   Ύστερα από καιρό αρχίζουν οι επιχειρήσεις του στρατού. Η ενάτη μεραρχία αναλαμβάνει εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στην Ευρυτανία. Μερικά τμήματα περνούν από τον Προυσό. Κάποιοι αξιωματικοί και στρατιώτες πλησιάζουν στη σκοτεινή εκκλησούλα της σπηλιάς και μπαίνουν για να προσκυνήσουν. Αντικρίζουν ένα παράδοξο θέαμα: Μπροστά το τέμπλο, στ' αριστερά της ωραίας πύλης, το καντήλι είναι αναμμένο και μια καλόγρια γονατιστή. Οι στρατιώτες απορούν. Πώς ζει αυτή η μοναχή εδώ,τη στιγμή που όλη η Ευρυτανία είναι τελείως έρημη από κατοίκους; Πώς συντηρείται, τι τρώει, πού βρίσκει λάδι για το καντήλι; Την ερωτούν λοιπόν, κι εκείνη σεμνά και πονεμένα τους απαντά: «Παιδιά μου, ζω εδώ μοναχή μου δυόμισι τώρα χρόνια. Για τη δική μου ζωή δεν χρειάζεται φαγητό και ψωμί. Μου αρκεί ότι έχω το καντήλι μου αναμμένο». Οι στρατιώτες, κουρασμένοι από τις επιχειρήσεις και βιαστικοί να φύγουν, δεν δίνουν προσοχή στα λόγια της.
   Την επομένη όμως, καθώς φέρνουν στη μνήμη τους τα γεγονότα της προηγούμενης ημέρας καταλαβαίνουν  πως πρόκειται για κάτι θαυμαστό. Όταν φθάνουν στη Ναύπακτο επισκέπτονται τον Μητροπολίτη Ναυπακτίας και Ευρυτανίας Χριστόφορο. Τους υποδέχεται με αγάπη και τους ακούει συγκινημένος. «Ο ναός, που επισκεφθήκατε, ανήκει στην έρημη τώρα ιερά Μονή Προυσιώτισσας, της οποίας η θαυματουργή εικόνα βρίσκεται πάνω από δύο χρόνια εδώ, στο παρεκκλήσι της μητροπόλεως μας, στον άγιο Διονύσιο. Πηγαίνετε να την προσκυνήσετε, και θα καταλάβετε». 
   Οι στρατιώτες με τους αξιωματικούς του πράγματι πηγαίνουν στον Άγιο Διονύσιο. Κι εκεί καθώς σκύβουν να προσκυνήσουν την εικόνα της Θεομήτορος, την Οδηγήτρια, την Προυσιώτισσα αναγνωρίζουν στο πρόσωπό της τη μοναχή που είχαν συναντήσει στο εκκλησάκι της σπηλιάς!!!!
   *Άπειρα τα θαύματα της Παναγίας μας! Απροσμέτρητη η αγάπη της για την Ελλάδα μας. Κάθε σπιθαμή της γης μας είναι ευλογημένη από την Παναγιά μας.
     Ξημερώνει η μέρα που η εκκλησία μας τιμά τα Εννιάμερά της, τη μέρα που αποκαλύφθηκε η Μετάστασή της. 
    Ας την παρακαλέσουμε απόψε θερμά να πρεσβεύει για την Ελλάδα μας. 
    Ας γίνει η Οδηγήτρια του λαού μας για να βγούμε με τη βοήθειά της από τα αδιέξοδα και τις τεράστιες δυσκολίες μας!!!

Απ' την Αθήνα στον Πόντο κι από τα έλατα του Μελά στην Καστανιά του Βερμίου (2ο)

    Στην υπερχιλιόχρονη ζωή της η Μονή της Παναγίας Σουμελά αγαπήθηκε και τιμήθηκε από τους Χριστιανούς και τους Μουσουλμάνους, από τον απλό λαό αλλά και τους Αυτοκράτορες, ακόμα και τους Σουλτάνους. Μυριάδες οι αναφορές στις θαυματουργικές επεμβάσεις της Παναγιάς. Τάματα και δωρεές, ανεκτίμητης αξίας δώρα-κειμήλια από αυτοκράτορες, προνόμια, κτήματα χαρισμένα έδωσαν πολύ πλούτο και αίγλη στη Μονή. Αλλά και πολλές ληστείες και συλήσεις αναφέρονται στο ιστορικό της και μερικές καταστροφές των κτισμάτων της. Παρέμενε όμως στους αιώνες ζώσα, σφριγηλή κι ευλογημένη.

     Ωστόσο η ιστορία των λαών έχει πολλές ανατροπές και γυρίσματα και παρασύρει στο διάβα της ανθρώπους, κτίσματα, ιερά καθιδρύματα...

     Ο ξεριζωμός των Χριστιανικών πληθυσμών από τον Πόντο δεν άφησε ανέγγιχτη τη Μονή της Παναγίας. Το μίσος των Κεμαλικών εναντίον κάθε χριστιανικού και ελληνικού στοιχείου στράφηκε βέβαια και εναντίον του Μοναστηριού. Ξεσήκωσαν ληστές  της περιοχής οι οποίοι εισέβαλαν στη Μονή, έκλεψαν ό,τι πολύτιμο βρήκαν κι ύστερα την πυρπόλησαν. Η Παναγία έσωσε από την πυρκαγιά τρία πολύτιμα κειμήλια: την ιερή εικόνα της, το χειρόγραφο ευαγγέλιο του Οσίου Χριστοφόρου -ανακαινιστού της Ιεράς Μονής- και τον σταυρό ευλογίας που περιείχε Τίμιο Ξύλο, τον οποίο ο Αυτοκράτορας Μανουήλ Κομνηνός είχε προσφέρει στη Μονή. 

     1923: Αναγκαστική ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Οι Χριστιανοί πρέπει να εγκαταλείψουν τη Μικρασία και τον Πόντο. Και οι μοναχοί της Παναγίας Σουμελά πρέπει να αφήσουν την ήδη ερειπωμένη εστία τους. Θα ξεκινήσουν ταξίδι μακρύ κι αβέβαιο. Η αγωνία τους μεγάλη. Όχι τόσο για τους εαυτούς τους. Αυτοί τη ζωή τους την έχουν ακουμπήσει στο Χριστό και στην Παναγία. Είτε ζήσουν , είτε πεθάνουν, του Κυρίου εισίν. Πρέπει όμως να διασώσουν τους τρεις θησαυρούς τους, αυτούς που η ίδια η Παναγία πριν λίγους μήνες γλίτωσε απ' τη φωτιά και τα αρπακτικά χέρια των απίστων. Δεν θέλουν να τους πάρουν μαζί τους για δυο λόγους; Πρώτα για να μην εκτεθούν σε κίνδυνο. Ποιος ξέρει αν οι ίδιοι θα φτάσουν κάπου ζωντανοί. Ποιος ξέρει αν δεν πέσουν θύματα κλοπής και ληστείας. Οι καιροί είναι πολύ επικίνδυνοι. Αλλά υπάρχει κι άλλος σοβαρότερος λόγος. Η Παναγία πρέπει να μείνει στον τόπο της. Αυτόν τον τόπο που διάλεξε από τόσο μακριά, αυτόν τον τόπο που τόσο αγάπησε, προστάτεψε, ευλόγησε. Μαζί της πρέπει να μείνουν και τα άλλα δύο εξαιρετικά κειμήλια σαν μια υπόσχεση ότι "πάλι με χρόνια με καιρούς", πάλι θα ξαναρθούν οι Χριστιανοί να στήσουν τη Μονή, να ξαναεγκαταστήσουν σ΄αυτήν την Παναγία. Κι έπειτα η Παναγιά θα έχει κοντά της πολλά παιδιά της, όλους αυτούς τους κρυφούς Χριστιανούς του Πόντου, που δήλωσαν ως θρήσκευμα, "μουσουλμάνοι" και δεν ανταλλάσσονται. Θα μείνουν πίσω έρημοι. Πόσο θα την χρειάζονται! 

     Αποφασίζουν να κρύψουν τα τρία κειμήλια στο παρεκκλήσι της Αγίας Βαρβάρας. Απέχει δυο χιλιόμετρα απ' το Μοναστήρι κι είναι πολύ ταπεινό, δεν δίνει στόχο στους απίστους. Νύχτα ασέληνη πέντε μοναχοί κατηφορίζουν το μονοπάτι τους και περνούν στην απέναντι πλαγιά. Οι τρεις κουβαλούν το θησαυρό τους κι οι άλλοι δυο αξίνες και φτυάρια. Ψέλνουν την Παράκληση σιγανά, σχεδόν άφωνα. Δεν έχουν φωνή όχι από φόβο, αλλά από τη συγκίνηση. Δίπλα στο Ιερό του ξωκλησιού ανοίγουν λάκκο και παραχώνουν τα κειμήλια αφού τα αποχαιρετήσουν με δάκρυα κι άφατο πόνο. Επιστρέφουν στη Μονή για να την εγκαταλείψουν οριστικά σε λίγες ημέρες. Θα φτάσουν μετά από μακρύ ταξίδι στη Θεσσαλονίκη κι εκεί θα σκορπίσουν, όπως άλλωστε και όλες οι προσφυγικές ροές των Ποντίων.

     1930: Νέα σελίδα στις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας. Μετά από τη Συνθήκη της Λωζάνης και τις δραματικές της συνέπειες για τον ελληνισμό της Μικρασίας σιγά-σιγά τα πράγματα ηρεμούν και ομαλοποιούνται τόσο στο εσωτερικό της Ελλάδας όσο και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.  Ο Ελευθέριος Βενιζέλος με τον Τούρκο Πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού υπογράφουν το Σύμφωνο Φιλίας Τουρκίας-Ελλάδας στην Άγκυρα. Έτσι είναι η πολιτική. Απρόσμενα μεταβάλλεται... Μάλλον οι πολιτικοί μεταβάλλουν απόψεις κινούμενοι μεταξύ μεγαλοϊδεατισμών και ρεαλισμού. Αφού προηγήθηκε η δεκαετία της Μεγάλης Ιδέας και των πολεμικών συγκρούσεων που  οδήγησαν στην απελευθέρωση της Μακεδονίας-Ηπείρου και Θράκης αλλά και στην Μικρασιατική καταστροφή και την Ανταλλαγή, τώρα έρχεται η σειρά του ρεαλισμού. Οι δυο γειτονικοί λαοί της Ελλάδας και της Τουρκίας πρέπει να συνυπάρξουν. Συμφέρει και στα δυο μέρη να ζήσουν ειρηνικά και να συνεργαστούν σε κάποιους τομείς. Το Σύμφωνο Φιλίας είναι το πρώτο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση. Ακολουθεί ανταλλαγή επισκέψεων και φιλικές συζητήσεις. Μεταξύ των θεμάτων που συζητούνται είναι και οι περιουσίες των ανταλλάξιμων πληθυσμών, αλλά και κάποια πολύ ειδικά θέματα, όπως το αίτημα των Ελλήνων Ποντίων να δοθεί άδεια σε μια ομάδα τους να μεταβεί στην Παναγία Σουμελά για να βρει τα ενταφιασμένα ιερά κειμήλια της Μονής και να τα μεταφέρει στην Ελλάδα. Δεν αντέχουν μακριά από την Παναγιά τους!

    Η άδεια δίνεται κι αμέσως καταστρώνεται το σχέδιο του ταξιδιού. Αναζητούνται επιζώντες μοναχοί οι οποίοι θα υποδείξουν τον ακριβή τόπο ταφής των ιερών αντικειμένων. Στον Λαγκαδά Θεσσαλονίκης ζει ο υπέργηρος Iερεμίας, ο οποίος αρνείται να πάει. Δεν τον βαστούν πια τα πόδια του... Στον Άγιο Θεράποντα στην Τούμπα της Θεσσαλονίκης είναι εφημέριος και προϊστάμενος ο Aμβρόσιος Σουμελιώτης. Αυτός αναλαμβάνει να φέρει εις πέρας την αποστολή. Παίρνει ακριβείς πληροφορίες και οδηγίες  από τον μοναχό Iερεμία και στις 14 Οκτωβρίου του 1931 φεύγει για την Πόλη εφοδιασμένος με ένα κολακευτικό συστατικό έγγραφο της τουρκικής πρεσβείας  και από εκεί για την Tραπεζούντα, με προορισμό την Παναγία Σουμελά. 

Με πολλή αγωνία και πίστη ο Αμβρόσιος φτάνει στην Αγία Βαρβάρα και εντοπίζει τα κειμήλια σε καλή κατάσταση. 

(Το Ευαγγέλιο του Οσίου Χριστοφόρου είναι μία χειρόγραφη αντιγραφή των τεσσάρων Ευαγγελίων.  Είναι το θαύμα της Υπεραγίας Θεοτόκου το οποίο επιτελέσθηκε επί του Οσίου Χριστοφόρου, του τρίτου κτήτορα της Ιεράς Μονής Παναγίας Σουμελά του Πόντου. Μετά την δεύτερη για άγνωστους λόγους ερήμωση του Μοναστηριού, με εμφάνισή Της η Υπεραγία Θεοτόκος προσκαλεί τον Χριστοφόρο να αναλάβει την ηγουμενία του Ιερού Παλλαδίου Της και στην απορίας του πως αυτός ο οποίος «γράμματα… μὴ μεμαθηκώς» (Ιωαν. 7,15), θα αναλάβει τέτοιας μεγάλης ευθύνης έργο, καθησυχάζεται από την Θεομήτορα ότι σε αυτό το πρόβλημα τη λύση θα δώσει η ίδια Της. Θαυματουργικά ο Όσιος μαθαίνει γραφή και ανάγνωση και αναλαμβάνει την ηγουμενία. Ουσιαστικά αποδέχεται την εντολή Της. Απόδειξη αυτού του θαύματος είναι το χειρόγραφο Ιερό Ευαγγέλιο).  

Λίγες μέρες αργότερα επιστρέφει στην Aθήνα κουβαλώντας τα κειμήλια κι όλο τον Πόντο όπως γράφει ο υπουργός Προνοίας της κυβέρνησης του Eλευθερίου Bενιζέλου Λεωνίδας Iασωνίδης: «Eν Eλλάδι υπήρχαν οι Πόντιοι, αλλά δεν υπήρχεν ο Πόντος. Mε την εικόνα της Παναγίας Σουμελά ήλθε και ο Πόντος».

Για είκοσι χρόνια φιλοξενούνται στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών. Κατά κάποιον τρόπο κλείνει ένας κύκλος. Η Παναγία είχε φύγει από την Αθήνα -άγγελοι μετέφεραν την εικόνα της στον Πόντο- και τώρα επιστρέφει. Όχι για πάντα όμως. Αυτή η εικόνα της Παναγίας πρέπει να είναι μαζί με τους Ποντίους. Είναι η Παναγιά τους. Αρχίζουν λοιπόν αμέσως τις ενέργειες για την ανέγερση ναού προς τιμήν της. Αναζητείται τόπος που να θυμίζει το Όρος Μελά και να βρίσκεται σε περιοχή της Ελλάδας όπου κυρίως έχουν εγκατασταθεί οι Πόντιοι. Στη Βόρεια Ελλάδα, στη Μακεδονία μας, η οποία έχει γίνει μια φιλόξενη νέα πατρίδα για δεκάδες χιλιάδες Ποντίους στο κατάφυτο όρος Βέρμιο πάνω από το χωριό Καστανιά εντοπίζεται αυτός ο χώρος και αμέσως κηρύσσεται πανποντιακή κινητοποίηση. Παρά τη φτώχεια τους οι πρόσφυγες δίνουν για την Παναγιά το υστέρημά τους και  πολύ σύντομα ο Κρωμναίος οραματιστής Φίλων Κτενίδης θεμελιώνει εδώ την νέα Παναγία Σουμελά.

    Το 1952 στον ναό αυτό "ενθρονίζεται" με κάθε τιμή η Παναγία και σαράντα χρόνια αργότερα στον νέο μεγαλειώδη ναό που στο μεταξύ έχει ανεγερθεί μεταφέρονται από το Βυζαντινό Μουσείο και τα άλλα δύο κειμήλια, ο Σταυρός του Μανουήλ Κομνηνού και το χειρόγραφο Ευαγγέλιο του Οσίου Χριστοφόρου.

Στις πλαγιές του Βερμίου πλέον βασιλεύει η Κυρά του Πόντου. Από τα πανύψηλα έλατα του όρους Μελά βρέθηκε στις καστανιές, τις οξιές, τις βελανιδιές και τα έλατα του Βερμίου. Κι έγινε ο νέος της Ναός με όλα τα παρεμφερή κτίρια και τους ξενώνες που τον περιβάλλουν το παγκόσμιο κέντρο του ποντιακού ελληνισμού, δικαιώνοντας τον Λεωνίδα Ιασωνίδη που το 1931 έγραφε στην εφημερίδα "Πατρίς".

 «Aναζητήσωμεν εν ταις Nέαις Xώραις παλαιάν τινά Σταυροπηγιακήν Mονήν, βραχώδη και ερυμνήν, παρεμφερή προς την εν Πόντω ερημωθείσαν, θα μετωνομάσωμεν αυτήν εις «Nέαν Παναγίαν Σουμελά» και θα δώσωμεν αυτήν εις ψυχικήν ανακούφισιν και παρηγορίαν εις τας τριακοσίας πενήντα χιλιάδας των Ποντίων, δι' ους δεν είνε προσιταί αι Aθήναι!. Kαι θα δίδεται ούτω και πάλιν η ευκαιρία εις τον γενναιόψυχον τούτον Λαόν να συγκροτή τας πανηγύρεις και να συνεχίζη τας τελετάς και να εμφανίζη τας αλησμονήτους εκείνας κοσμοσυρροάς κατά τας επετείους της Παρθένου εορτάς, ασπαζόμενος την εικόνα των Ποντιακών αιώνων, αισθανόμενος τα παλαιά της συγκινήσεως ρίγη, αναβαπτιζόμενος εις την προς την πατρίδα πίστιν και τραγουδών εν συνοδεία της Ποντιακής λύρας το αλησμόνητο τραγούδι:

Eμέν Kρωμναίτε λένε με

Kανέναν κι φογούμαι.

Ση Σουμελάς την Παναγιάν

θα πάγω στεφανούμαι!»

*Υπάρχει μια ασάφεια ως προς τον χρόνο ανεύρεσης της ιερής εικόνας της Παναγίας Αθηνιώτισσας. Άλλοι την τοποθετούν στον 4ο αιώνα μ.Χ. και άλλοι, όπως ο Γέρων Μωυσής Αγιορείτης, στον 10ο αιώνα μ.Χ.. Προτίμησα την δεύτερη μαρτυρία γιατί στην Παναγία Αθηνιώτισσα  αφιερώθηκε ο χριστιανικός Ναός  στον Παρθενώνα, τον οποίο μαρτυρείται πως εγκαινίασε ο Ιουστινιανός τον 6ο αιώνα. Υποθέτω πως ακόμη θα υπήρχε εκεί η ομώνυμη εικόνα. Ούτως ή άλλως υπάρχει μια αυθαιρεσία εκ μέρους μου για την οποία ζητώ συγνώμην...

Απ' την Αθήνα στον Πόντο κι από τα έλατα του Μελά στην Καστανιά του Βερμίου (1ο)

     Μήνες περπατούν  οι δυο μοναχοί, ο Βαρνάβας κι ο Σωφρόνιος.
Ξεκίνησαν από την Αθήνα. Τραβούν βόρεια κι ανατολικά, όπως τους καθοδηγεί η Παναγία.
Είμαστε στον 10ο μ.Χ. αιώνα. Στο θρόνο της Βασιλεύουσας η Μακεδονική Δυναστεία.
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία στην πιο "καθαρή" και ένδοξη φάση της.

 
    Προχωρούν βόρεια. Περνούν από το Στείρι της Βοιωτίας και προσκυνούν το λείψανο του Αγίου Λουκά. Έχει κοιμηθεί οσιακά μόλις πριν λίγα χρόνια. Στη Λάρισα προσκυνούν το λείψανο του Αγίου Αχιλλείου λίγους μήνες πριν το συλλήσει ο Σαμουήλ, ο Βούλγαρος ηγεμών, και στη Θεσσαλονίκη του Αγίου Δημητρίου. Στο Άγιον Όρος τους υποδέχονται φιλόξενα οι μοναχοί της Μονής Βατοπεδίου όπου παραμένουν για αρκετές ημέρες. Είναι ευπρόσδεκτοι, τους προσκαλούν να παραμείνουν για πάντα στη Μονή. Όμως η Παναγία τους καλεί. Εμφανίζεται πάλι στον Βαρνάβα και τον προτρέπει να συνεχίσουν ανατολικά.
   Αποχαιρετούν τον Ηγούμενο και τη συνοδεία του και κατεβαίνουν στον αρσανά της Μονής. Εκεί με έκπληξη συναντούν δυο άγνωστούς τους ναυτικούς που τους αναζητούν ονομαστικά. Έχουν κατεβεί από το καράβι που μόλις έχει δέσει. Τους έχει φανερωθεί πριν αρκετές ημέρες, όταν παρέπλεαν την Κύπρο, η Παναγία κι αυτή τους οδήγησε εδώ με την εντολή να παραλάβουν δύο μοναχούς, τον Βαρνάβα και τον Σωφρόνιο, που βρίσκονται στο Βατοπέδι.
    Οι δυο μοναχοί συγκινημένοι επιβιβάζονται στο πλοίο που τους αφήνει στη Μαρώνεια της Θράκης. Μετά από οδοιπορία αρκετών ημερών μπαίνουν στην Πόλη, τη Βασιλεύουσα.
    Δεν υπάρχει ωραιότερο και μεγαλοπρεπέστερο θέαμα στην οικουμένη. Ό,τι άλλο έχουν δει και γνωρίσει μέχρι τώρα είναι πολύ μικρό κι ασήμαντο μπροστά σ' αυτά που αντικρίζουν τα μάτια τους: Τα τείχη τα θεόρατα κι άπαρτα με τους στιβαρούς πύργους, οι λεωφόροι με τις αψίδες και τις κιονοστοιχίες, τα fora με τα αγάλματα, οι εκκλησιές, τα παλάτια, τ' αρχοντόσπιτα, τα λιμάνια, οι αγορές όπου βρίσκονται σωροί προϊόντων για πούλημα κι όλες οι φυλές της γης. Αν και κατάκοποι και σαστισμένοι κατευθύνονται βιαστικοί στη δόξα της οικουμένης: στο Ναό της του Θεού Σοφίας.

    Με δάκρυα στα μάτια αξιώνονται αυτοί οι "τιποτένιοι" να μπουν στον Ναό, που όμοιός του δεν υπάρχει στον κόσμο. Βγάζουν τα λιωμένα τους παπούτσια και γονατίζουν, μάλλον σωριάζονται εκεί δα μπροστά στην τεράστια θύρα. Ευχαριστούν την Πλατυτέρα που μ' ανοιχτά χέρια τους αγκαλιάζει από την κόγχη του ιερού και τους προσκαλεί κοντά της και ανανεώνει την παράκλησή της να συνεχίσουν το ταξίδι τους ανατολικότερα.

.

   Λίγες μέρες αργότερα, αφού πάρουν την ευχή του Πατριάρχη, αρχίζουν πάλι, μάλλον συνεχίζουν το κοπιαστικό τους ταξίδι. Περνούν από τη Νικομήδεια, την πρωτεύουσα του Διοκλητιανού και πόλη των μαρτύρων, την πλούσια Κασταμονή που αργότερα θα χαρίσει στο Βυζάντιο την οικογένεια των Κομνηνών, την Καβησσό και την όμορφη Αμάσεια με τον Ίρι ποταμό. 

Στην Αμισό (Σαμψούντα) αντικρίζουν μπροστά τους τον Εύξεινο Πόντο. Η θέα του τους μαγεύει και τους τρομάζει.

 

Εκπλήσσονται για το πόσο μακριά από την Αθήνα έχουν φθάσει κι αναρωτιούνται για πού τους προορίζει η Παναγία. Ο κόπος τους μεγάλος, αλλά η επιθυμία τους να εκτελέσουν το θέλημά της είναι ακόμη μεγαλύτερη. Συνεχίζουν απτόητοι προς την Οινόη, την Κερασούντα και την Τραπεζούντα, τη μεγάλη πόλη του Πόντου. 

    Εδώ ξεκουράζονται λίγες ημέρες, ώσπου η Παναγία να τους υποδείξει με μεγαλύτερη ακρίβεια τον τόπο της. Πρέπει να διασχίσουν την κοιλάδα του Δαφνούντα ποταμού κι εκεί στο Μέλαν Όρος θα τους φανερωθεί. Η περιπέτειά τους μπαίνει στην τελική της φάση. Η πίστη τους ακράδαντη. Όλα τα εμπόδια στην μέχρι τώρα μακρότατη κι επίπονη κι επικίνδυνη πολλές φορές πορεία τους τα έχει άρει η Παντάνασσα. Και τώρα θα τους δείξει σημείο. Κοντεύει η ώρα της αποκάλυψής της...
    Καθώς βαδίζουν στις όχθες του Δαφνούντα τους εντυπωσιάζει η ομορφιά κι επιβλητικότητα του τοπίου. Καταρράκτες πρασίνου κυλούν θαρρείς, απ' τις βουνοπλαγιές. Κι όσο προχωρούν, βασιλεύουν τα έλατα. Ορθοπλαγιές και έλατα κι ένας βαρύς ουρανός!

       Μετά από τρεις ημέρες φθάνουν στα ριζά ενός εντυπωσιακού βράχου. Δεν είναι απλά όρθιος. Γέρνει προς τα μπρος και σχηματίζει μια ανοιχτή άνετη σπηλιά εντελώς προστατευμένη. Κοντοστέκονται κι αφουγκράζονται τη φωνή εκείνη που χρόνια τώρα τους καλεί και τους καθοδηγεί.

"Ναι! Εδώ! Σ' αυτόν τον βράχο ανεβείτε και θα με βρείτε!"
      Αυτά τα τελευταία μέτρα δεν τα περπατούν. Πετούν! κι ας είναι όρθια η ανηφόρα κι ας γλιστρούν τα πόδια στις λάσπες και τα λιωμένα φύλλα... Κι όταν φτάνουν στο άνοιγμα κάτω απ' αυτόν τον πανύψηλο βράχο... ποιο στόμα να περιγράψει τη συγκίνηση και τη χαρά τους!...ακουμπισμένη απαλά πάνω σε μια πέτρα, καθαρή η εικόνα της Παναγιάς της Αθηνιώτισσας που κατά την παράδοση την είχε αγιογραφήσει ο Λουκάς ο Ευαγγελιστής!

     Αυτόν τον τόπο είχε διαλέξει η Παναγία για να γίνει ένα από τα πιο ένδοξα μοναστήρια της. Θα γινόταν εδώ ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα όλης της Ανατολικής Αυτοκρατορίας και το απόλυτο σημείο αναφοράς ενός μεγάλου κομματιού του Ελληνισμού, του Ποντιακού, όχι μόνο του φανερού αλλά και του κρυφού, εκείνων δηλαδή των παιδιών της Παναγίας που αργότερα στα χρόνια της οθωμανικής δουλείας αναγκάστηκαν να αλλαξοπιστήσουν επίσημα , αλλά κράτησαν μέσα τους την ορθόδοξη πίστη, ως θησαυρό αμαρτύρητο, κι έζησαν μια διπλή ζωή (Κρυπτοχριστιανοί του Πόντου). Γι' αυτούς η Μονή της Παναγίας Σουμελά επετέλεσε ένα απίστευτο έργο. Τους είχε καταγεγραμμένους και φρόντιζε να στέλνει σε τακτά διαστήματα ιερείς για να λειτουργούνται, να εξομολογούνται, να βαπτίζουν τα παιδιά τους, ώστε να μην αποκοπούν από το σώμα της Εκκλησίας.

     Με θαύμα ξεπήδησε νερό από τον βράχο τον στέρεο και κατάστεγνο. Κι έγινε αυτό το νερό το Αγίασμα της Παναγίας, η ζωντανή απόδειξη της παρουσίας και της αγάπης της. Εκατοντάδες χιλιάδες, εκατομμύρια πιστοί λούστηκαν σ' αυτό το Αγίασμα κι "ένιψαν μαζί με την όψιν και τα ανομήματά τους".
     Αργότερα κι οι μουσουλμάνοι έγιναν προσκυνητές και ικέτες στην Meriemana. Κι έγινε και γι'αυτούς Μάνα και θεράπευσε και παρηγόρησε κι αυτά τα παιδιά της...

(Συνεχίζεται)

Δεν είναι μοίρα μόνο των Σύρων να γίνονται πρόσφυγες στην Ελλάδα. Και οι Έλληνες έφτασαν κάποτε κυνηγημένοι στη Συρία, ζητώντας προστασία. 
Σε αυτή την σπάνια φωτογραφία από το Βιβλιοθήκη του Κογκρέσσου που η LifO αναδημοσιεύει, Έλληνες πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, καταφεύγουν στο Χαλέπι, κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1923, μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης.   
Τότε, 17.000 εξαθλιωμένοι Έλληνες κατέφθασαν στις μεγάλες συριακές πόλεις για να εγκατασταθούν, πρόσκαιρα ή και μόνιμα. 
Στη λεζάντα της φωτογραφίας, που προφανώς εικονίζει μια σκηνή συσσιτίου, αναγράφεται ότι οι Αμερικανοί σίτισαν 12.000 Έλληνες".   
Ανάλογες σκηνές, αντεστραμμένες όμως, συμβαίνουν σήμερα στην πλατεία Συντάγματος. 
Η Ιστορία δοκιμάζει τον ανθρωπισμό των Ελλήνων. 
Πηγή: www.lifo.gr

Η Παναγιά της Ελλάδας

(Με πολλή κατάνυξη κι επισημότητα γίνεται κάθε χρόνο η περιφορά της ιερής εικόνας. 

Τα παλικάρια του ελληνικού ναυτικού σεμνύνονται ιδιαίτερα να την κουβαλούν 

ως πολύτιμο θησαυρό και πολυαγαπημένο πρόσωπο!

     Σωτήριον έτος 1823! Έχει ξεσπάσει η Επανάσταση στο Μοριά και στη Στερεά Ελλάδα! Οι Έλληνες ζουν το όνειρο της λευθεριάς. Οι πρώτες νίκες, οι πρώτοι ήρωες, οι πρώτες βάσιμες ελπίδες για μια λεύτερη Ελλάδα κάνουν τις καρδιές να σκιρτούν. Μα είναι ακόμα όλα τόσο βαριά και τόσο δύσκολα! Μια χούφτα ξυπόλητοι τάχουν βάλει με τις στρατιές του Σουλτάνου και με τη σκληρή διπλωματία των Ευρωπαίων.
    Κι εκεί μέσα στην αβεβαιότητα, τη δυσκολία, τον σκληρό αγώνα και τα σύννεφα του διχασμού που έχουν κιόλας πλακώσει την ελληνική ψυχή έρχεται μια ουράνια παρηγοριά! Εξ ύψους δύναμις!
Στην Τήνο στ' όμορφο αιγαιοπελαγίτικο νησί των ναυτικών και των μαρμαράδων σ' ένα χωράφι, λέει, του Αντωνίου Δοξαρά, στη Χώρα, βρέθηκε μετά από πολύμηνη έρευνα μια εικόνα της Παναγίας.
    Είχε φανερωθεί πολλές φορές η ίδια η Παναγία στη Μοναχή Πελαγία που ασκήτευε στο Κεχροβούνι και την προέτρεψε να παρακινήσει τους νησιώτες να ερευνήσουν στο συγκεκριμένο μέρος για την εύρεση της εικόνας της. Σπιθαμή-σπιθαμή έγιναν οι έρευνες και στις 30 Ιανουαρίου του '23 η αξίνα του κ.Δημήτρη από το Φαλατάδο καρφώθηκε πάνω σ' ένα ξύλο και τό 'σχισε σχεδόν στη μέση. Όταν έσκυψε να το τραβήξει απ' το αξίνι του κόντεψε να λιποθυμήσει από το ξάφνιασμα και τη χαρά του. Ήταν μια εικόνα! Τη σκούπισε με το ρούχο του κι αντίκρισε την Παναγιά μας απ' τη μια μ' ένα ανοιχτό βιβλίο στα πόδια της κι απ' την άλλη τον Αρχάγγελο Γαβριήλ.

(Αντίγραφο της ιερής εικόνας του Ευαγγελισμού)

      Ο Ευαγγελισμός της Παναγίας! Γονατίζει και φιλά το εικόνισμα τρελός από χαρά κι από συγκίνηση. Έρχονται κι οι άλλοι σκαφτιάδες. Γονατίζουν, ψάλλουν, κλαίνε. Η Παναγιά τους φανερώθηκε επιτέλους! Έρχεται ο Μητροπολίτης Γαβριήλ -τι σύμπτωση, φέρει το όνομα του Αρχαγγέλου!- και μεταφέρει την εικόνα στην εκκλησιά της Χώρας, το Ναό των Ταξιαρχών.
      Ολονύκτιες αγρυπνίες, παρακλήσεις, χαιρετισμοί τελούνται ακατάπαυστα. Όλο το νησί ξεσηκώνεται για να τιμήσει τη χάρη Της. Και σιγά-σιγά και τα γειτονικά νησιά κι όλη η σκλαβωμένη-αγωνιζόμενη Ελλάδα μαθαίνει το νέο. Τα καράβια κουβαλούν προσκυνητές, ανάμεσά τους, τον Θοδωρή Κολοκοτρώνη, τον Ιωάννη Μακρυγιάννη, τον Αντρέα Μιαούλη!
       Δεήσεις καρδιακές και έμπονες από ανθρώπους βασανισμένους κι αποκαμωμένους απ' τη σκλαβιά, τη φτώχεια, τις ταπεινώσεις συγκινούν την Παναγιά, τη Μάνα κι αρχίζουν τα θαύματα. Βρύση ακένωτος, πηγή ιάσεων η Παναγία! Κι όσοι εισακούονται προσφέρουν τα χρυσά τους, τα ασήμια τους, τα μαργαριτάρια τους. Η εικόνα πνίγεται στα τάματα.

(η εικόνα της Παναγίας δεν διακρίνεται πια από τα αφιερώματα)

       Στο μεταξύ έχει αρχίσει κιόλας η ανέγερση ναού προς τιμήν της Παναγίας. Με τα καλύτερα λευκά μάρμαρα της Δήλου οι καλύτεροι τεχνίτες του νησιού θα φτιάξουν το ναό όπως τον βλέπουμε σήμερα μέσα σε δέκα χρόνια. Όταν οι εργασίες δεν μπορούσαν λόγω οικονομικών δυσκολιών να συνεχιστούν η Παναγιά έκανε το θαύμα της. Ερχόταν κάποιος απ' τα ξένα να αφήσει ένα μεγάλο ποσό για το έργο. Ήθελε η Παναγιά να γίνει αυτός ο Ναός, να στεγαστεί η Εικόνα της και να γίνει το κέντρο το θρησκευτικό της Ελλάδας που τότε ξαναγεννιόταν με ωδίνες ζωής και θανάτου.

    (ο μεγαλοπρεπής ναός της Παναγίας)

     Σωτήριον έτος 1940! Δεκαπενταύγουστος! Η Τήνος λαμπροφορεμένη, πλημμυρισμένη από κόσμο γιορτάζει την Κοίμηση της Θεοτόκου. Ανοιχτά του λιμανιού το καταδρομικό Έλλη σημαιοστολισμένο τιμά την Παναγία.

      Δυο πλοιάρια γεμάτα προσκυνητές, το "Έσπερος" και το "Έλση" πλησιάζουν προς την προβλήτα. Είναι 8.23 π.μ. Η πανηγυρική Θεία Λειτουργία μόλις έχει αρχίσει. Θα ακολουθήσει, όπως χρόνια τώρα συνηθίζεται, η λιτάνευση της ιερής εικόνας. 

     Τότε συμβαίνει κάτι φοβερό κι αναπάντεχο: Εκρήξεις-σεισμοί που κόβουν την ανάσα όλων των προσκυνητών. Η μια στη θάλασσα χτυπά την "Έλλη" στα ίσαλα του πλοίου στο καζάνι, σκάζει ο λέβητας κι ο καπνός τινάζεται στον ουρανό. Ακολουθεί και δεύτερη που σηκώνει πίδακα νερού. Άλλες δυο εκρήξεις  στην προκυμαία ανασηκώνουν τα κράσπεδα και τα νερά ως και σαράντα μέτρα και προκαλούν τραυματισμούς και το θάνατο μιας προσκυνήτριας από συγκοπή. 

    Αλλά η Παναγιά προφθαίνει να κάνει το θαύμα της. Οι δυο τορπίλες πριν σκάσουν στην προκυμαία έχουν περάσει κάτω από τα δυο πλοιάρια τα γεμάτα κόσμο, τα προσπερνούν και σκάζουν τελικά στην προκυμαία. Πάνω στο καταδρομικό ο κυβερνήτης καταφέρνει να απεγκλωβίσει τους τραυματίες και να διατάξει την εκκένωση του πλοίου, ευτυχώς εγκαίρως πριν αυτό βυθιστεί, μια ώρα περίπου μετά τον τορπιλισμό του. Εννέα νεκροί και είκοσι τέσσερις τραυματίες, τα θύματα της ύπουλης και ανίερης επίθεσης. Το ιταλικό υποβρύχιο "Ντέλφινο" έχει κάνει τον τορπιλισμό. Ωστόσο η ελληνική κυβέρνηση του Ιωάννη Μεταξά παρότι το πληροφορείται θα το κρατήσει μυστικό για διπλωματικούς λόγους μέχρι τις 30 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, οπότε θα κηρυχτεί ο πόλεμος εναντίον των Ιταλών.

    Η Παναγιά της Τήνου! Η Παναγιά της Ελλάδας! Έχει συνδεθεί άρρηκτα με τα δυο κορυφαία δρώμενα της νεοελληνικής ιστορίας: την ελληνική Επανάσταση του '21 και τον πόλεμο του '40!
Γι' αυτό κι έχει δικαιωματικά γίνει το προσκυνηματικό κέντρο του ορθόδοξου ελληνισμού!
Η χάρη Της ας μας προστατεύει πάντοτε κι εμείς ας Την επικαλούμαστε με αγάπη, με ευλάβεια, με την ακλόνητη πίστη ότι μας αγαπά και πρεσβεύει για μας!

Εν τη κοιμήσει τον κόσμον ου κατέλιπες, Θεοτόκε

Στη μέση του Αυγούστου
κέντρο της ζωής και του κόσμου
η Κοίμηση της Θεοτόκου.
Μέσα στην κάψα του καλοκαιριού
η δροσιά και η αναψυχή.
Είναι θάνατος που σημαίνει ζωή.
Είναι αναχώρηση από αυτόν τον κόσμο 
και συγχρόνως αιώνια παραμονή και παραμυθία.
Την υποδέχεται ο Υιός
κι Εκείνη κουβαλά μαζί της 
τον πόνο και τις παρακλήσεις όλων των παιδιών της, 
υιών και θυγατέρων
και τις αποθέτει στην πρόνοια και την Αγάπη Του.
Είναι η Κλίμακα την οποία κατέβηκε ο Θεός 
για να συναντήσει τους ανθρώπους,
αλλά και η γέφυρα την οποία οι πιστοί θα διαβούν 
για να βγουν στην απέναντι όχθη, στα θεϊκά σκηνώματα.

Ἡ Ἁγνὴ ἐν τάφῳ, κατετέθης βαβαί, ἡ Θεὸν ἐν τῇ γαστρί σου

χωρήσασα καὶ κυήσασα ἀφράστως ἐπὶ γῆς.

(ο επιτάφιος της Παναγίας μας στην Αγία Παρασκευή Παλαιοκάστρου
μια ιδιαίτερη εμπειρία, ευλογία)

Ἀπορεῖ καὶ φύσις, καὶ πληθὺς νοερά, τὸ ἐν σοί, Παρθενομῆτορ,μυστήριον,

τῆς ἐνδόξου καὶ ἀρρήτου σου ταφῇς.

Γέφυρα ὑψοῦται, ἡ μετάγουσα πρίν, ἐκ θανάτου πρὸς ζωὴν τὴν ἀκήρατον,

τοὺς θανόντας παραβάσει τοῦ Ἀδάμ.

Η Παναγία να μας σκεπάζει όλους και να πρεσβεύει για μας και την Ελλάδα μας.
Μας αγαπάει πολύ γιατί κι εμείς την αγαπούμε πολύ.
Οι χιλιάδες ναοί και τα πανέμορφα εκκλησάκια τα αφιερωμένα στη μνήμη της 
και οι κάθε λογής ονομασίες που της έχει δώσει ο λαός μας 
μαρτυρούν την αγάπη και τον σεβασμό μας.



Μονή Ευαγγελιστρίας στην Τήνο



Παναγία Χρυσοπηγή στη Σίφνο



Μολυβδοσκέπαστη στην Κόνιτσα, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου.



Παναγία η Σαραντασκαλιώτισσα στη Σάμο



Παναγία Κανάλα στην Κύθνο



Παναγία Παραπορτιανή στη Μύκονο



Παναγία η Σπηλιανή στη Νίσυρο



Παναγία η Φιλόκαλη στην Αχαΐα



Παναγία Βελλάς η Κόκκινη Εκκλησιά στο Βουλγαρέλι



Παναγία Χοζοβιώτισσα στην Αμοργό



Παναγία Επισκοπής στη Σαντορίνη



Παναγία Σουμελά στην Καστανιά του Βερμίου




Παναγία η Καλαμιώτισσα στην Ανάφη



Παναγία Κουμπελίδικη στην Καστοριά