Μεγάλη Τρίτη

 Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Τετάρτῃ, τῆς ἀλειψάσης τὸν Κύριον μύρῳ Πόρνης γυναικός, μνείαν ποιεῖσθαι οἱ θειότατοι Πατέρες ἐθέσπισαν, ὅτι πρὸ τοῦ σωτηρίου Πάθους μικρὸν τοῦτο γέγονε.

Στίχοι
Γυνή, βαλοῦσα σώματι Χριστοῦ μύρον,
Τὴν Νικοδήμου προὔλαβε σμυρναλόην.

Η πιο πολυτραγουδισμένη πόρνη είναι αυτή της Μεγάλης Τρίτης!!!
Λέγεται ότι η "αλείψασα μύρω τον Κύριον" ήταν εκείνη η γυναίκα που ο Χριστός την λύτρωσε από τον λιθοβολισμό λέγοντας εκείνο το φοβερό: "Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω".

Κοντάκιον
Ὑπὲρ τὴν Πόρνην Ἀγαθὲ ἀνομήσας, δακρύων ὄμβρους οὐδαμῶς σοι προσῆξα, ἀλλὰ σιγῇ δεόμενος προσπίπτω σοι, πόθῳ ἀσπαζόμενος, τοὺς ἀχράντους σου πόδας, ὅπως μοι τὴν ἄφεσιν, ὡς Δεσπότης παράσχῃς, τῶν ὀφλημάτων κράζοντι Σωτήρ. Ἐκ τοῦ βορβόρου τῶν ἔργων μου ῥῦσαί με.

Αν και περισσότερο από την πόρνη, Αγαθέ, ανόμησα, καθόλου δεν σου πρόσφερα ποταμούς δακρύων, αλλά τώρα σιωπηλά δέομαι και πέφτω στα πόδια σου τα άχραντα, και τα ασπάζομαι με πόθο και παρακαλώ να μου χαρίσεις την άφεση των χρεών μου την ώρα που φωνάζω: Σωτήρα μου, λύτρωσέ με από τον βούρκο των έργων μου.

Ὁ ΟἶκοςἩ πρῴην ἄσωτος Γυνή, ἐξαίφνης σώφρων ὤφθη, μισήσασα τὰ ἔργα, τῆς αἰσχρᾶς ἁμαρτίας, καὶ ἡδονὰς τοῦ σώματος, διενθυμουμένη τὴν αἰσχύνην τὴν πολλήν, καὶ κρίσιν τῆς κολάσεως, ἣν ὑποστῶσι πόρνοι καὶ ἄσωτοι, ὧν περ πρῶτος πέλω, καὶ πτοοῦμαι, ἀλλ' ἐμμένω τῇ φαύλῃ συνηθείᾳ ὁ ἄφρων, ἡ Πόρνη δὲ γυνή, καὶ πτοηθεῖσα, καὶ σπουδάσασα ταχύ, ἦλθε βοῶσα πρὸς τὸν Λυτρωτήν· Φιλάνθρωπε καὶ οἰκτίρμον, ἐκ τοῦ βορβόρου τῶν ἔργων μου ῥῦσαί με.
Η πρώην άσωτη γυναίκα, αιφνίδια φανερώθηκε σώφρων, αφού μίσησε τα αισχρά έργα της αμαρτίας και τις ηδονές του σώματος και ενθυμούμενη την φοβερή ντροπή και την κρίση της κολάσεως, που θα υποστούν οι πόρνοι και άσωτοι, μεταξύ των οποίων πρώτος είμαι εγώ και το γνωρίζω και τρέμω, αλλά επιμένω ο ανόητος στην φαύλη μου συνήθεια, ενώ η πόρνη γυναίκα και τρόμαξε αλλά και έσπευσε γρήγορα και ήρθε στον Λυτρωτή κράζοντας: Φιλάνθρωπε και οικτίρμον, Κύριε, λύτρωσέ με από το βούρκο των έργων μου.

Τελευταίο τροπάριο στον Όρθρο της Μεγάλης Τετάρτης που ψάλλεται απόψε, Μεγάλη Τρίτη, είναι το δοξαστικό των Αποστίχων, ποίημα Κασσιανής Μοναχής. Συνήθως ψάλλεται αργά και κάπως σκηνοθετημένα (σβήνουν φώτα, ανάβουν κεριά, υπάρχει μια διάχυτη ατμόσφαιρα συγκίνησης), με αποτέλεσμα κανείς να μην καταλαβαίνει τα λόγια, εκτός βέβαια αν έχει μπροστά του το κείμενο. Πολλοί συγχέουν την Κασσιανή με την πόρνη γυναίκα. Φυσικά δεν υπάρχει τέτοια ταύτιση. Η Κασσιανή ήταν μια ωραιότατη και πολύ μορφωμένη κοπέλλα η οποία προσκλήθηκε από την βασιλομήτορα Ευφροσύνη σε τελετή επιλογής νύμφης από τον αυτοκράτορα Θεόφιλο. Ο Θεόφιλος εντυπωσιάσθηκε από την ομορφιά και το παράστημά της και θέλησε να ελέγξει και την ευφυΐα της. Στην παρατήρησή του ότι "εκ γυναικός ερρύη τα φαύλα" (Εύα) η Κασσιανή απάντησε "αλλά και εκ γυναικός ερρύη τα κρείττω" (Παναγία). Η απάντηση ήταν πολύ έξυπνη, πολή δυνατή, δηλωτική εξαιρετικής ευφυΐας. Ο Θεόφιλος μάλλον τρόμαξε και προτίμησε την ήσυχη Θεοδώρα. Η Κασσιανή αφιερώθηκε στον ουράνιο Βασιλέα μετά την απόρριψη εκ μέρους του επίγειου Αυτοκράτορα. Ίδρυσε μοναστήρι στο οποίο εγκαταβίωσε και επεδόθη στην υμνογραφία. Έχουμε αρκετά δικά της τροπάρια στις ακολουθίες μας, με πιο γνωστό βέβαια το σημερινό, της Μεγάλης Τρίτης.

Ποίημα Κασσιανὴς Μοναχῆς
Κύριε, ἡ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα Γυνή, τὴν σὴν αἰσθομένη Θεότητα, μυροφόρου ἀναλαβοῦσα τάξιν, ὀδυρομένη μύρα σοι, πρὸ τοῦ ἐνταφιασμοῦ κομίζει. Οἴμοι! λέγουσα, ὅτι νύξ μοι, ὑπάρχει, οἶστρος ἀκολασίας, ζοφώδης τε καὶ ἀσέληνος, ἔρως τῆς ἁμαρτίας. Δέξαι μου τὰς πηγὰς τῶν δακρύων, ὁ νεφέλαις διεξάγων τῆς θαλάσσης τὸ ὕδωρ· κάμφθητί μοι πρὸς τοὺς στεναγμοὺς τῆς καρδίας, ὁ κλίνας τοὺς οὐρανούς, τῇ ἀφάτῳ σου κενώσει· καταφιλήσω τοὺς ἀχράντους σου πόδας, ἀποσμήξω τούτους δὲ πάλιν, τοῖς τῆς κεφαλῆς μου βοστρύχοις, ὧν ἐν τῷ Παραδείσῳ Εὔα τὸ δειλινόν, κρότον τοῖς ὠσὶν ἠχηθεῖσα, τῷ φόβῳ ἐκρύβη. Ἁμαρτιῶν μου τὰ πλήθη καὶ κριμάτων σου ἀβύσσους, τίς ἐξιχνιάσει ψυχοσῶστα Σωτήρ μου; Μή με τὴν σὴν δούλην παρίδῃς, ὁ ἀμέτρητον ἔχων τὸ ἔλεος.

Κύριε, η γυναίκα που έπεσε σε πολλές αμαρτίες, όταν αισθάνθηκε την θεότητά σου ανέλαβε τον ρόλο της μυροφόρου, και οδυρόμενη Σου προσφέρει μύρα πριν από τον ενταφιασμό Σου. Αλίμονό μου, λέει, βρίσκομαι μέσα σε νύχτα, σε οίστρο ακολασίας, σε σκοτεινό και ασέληνο έρωτα της αμαρτίας. Δέξου, Κύριε, τις πηγές των δακρύων μου, εσύ που από τα σύννεφα πλουτίζεις το ύδωρ της θάλασσας. Σκύψε στους στεναγμούς της καρδιάς μου, εσύ που χαμήλωσες τους ουρανούς με την άφατη κένωση της θεότητάς Σου. Θα καταφιλήσω τα άχραντα πόδια Σου, και θα τα σκουπίσω μαλακά με τα μαλλιά της κεφαλής μου. Αυτά τα πόδια που όταν τον κρότο τους άκουσε η Εύα στον Παράδεισο το δειλινό κρύφθηκε από τον φόβο. Ποιος θα εξιχνιάσει, Σωτήρα μου, λυτρωτή της ψυχής μου, τα πλήθη των αμαρτιών μου και την άβυσσο των ενοχών μου; Μη με παραβλέψεις εμένα την δούλη σου, εσύ που έχεις αμέτρητο το έλεος.

Και μια ματιά στο πρωινό Ανάγνωσμα από τον Ιώβ.
"...Οὕτως ἀκούσας Ἰώβ, ἀναστὰς διέρρηξε τὰ ἱμάτια αὐτοῦ, καὶ ἐκείρατο τὴν κόμην τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ, καὶ πεσὼν χαμαὶ προσεκύνησε τῷ Κυρίῳ, καὶ εἶπεν· Αὐτὸς γυμνὸς ἐξῆλθον ἐκ κοιλίας μητρός μου, γυμνὸς καὶ ἀπελεύσομαι ἐκεῖ, ὁ Κύριος ἔδωκεν, ὁ Κύριος ἀφείλετο, ὡς τῷ Κυρίῳ ἔδοξεν, οὕτω καὶ ἐγένετο, εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον εἰς τούς αἰῶνας. Ἐν τούτοις πᾶσι τοῖς συμβεβηκόσιν αὐτῷ, οὐδὲν ἥμαρτεν Ἰὼβ ἔναντι Κυρίου, οὐδὲ ἐν τοῖς χείλεσιν αὐτοῦ, καὶ οὐκ ἔδωκεν ἀφροσύνην τῷ Θεῷ..."

Ο Ιώβ πληροφορείται πρώτα την απόλυτη καταστροφή όλων των κοπαδιών του και ύστερα τον θάνατο όλων των παιδιών του. Δεν του μένει τίποτα, ούτε από περιουσία, ούτε από προσφιλή πρόσωπα εκτός από την γυναίκα του. Πενθεί όπως ήταν η συνήθεια, ξυρίζει το κεφάλι του, σχίζει τα ρούχα του. Κι ύστερα πέφτει χάμου, προσκυνάει τον Κύριο και λέει: "Γυμνός βγήκα από την κοιλιά της μάνας μου, γυμνός θα επιστρέψω. Ο Κύριος μου τα έδωσε, ο Κύριος  μου τα πήρε. Όπως ήθελε ο Κύριος έτσι και έγινε. Ας είναι το όνομα του Κυρίου ευλογημένο από τώρα και εις τους αιώνας!" Μ' όλα τα φοβερά που του συνέβησαν ο Ιώβ δεν ξεστόμισε δυσάρεστο λόγο για τον Κύριο, δεν αμάρτησε, δεν φάνηκε άφρων έναντι του Θεού. Αιώνιο παράδειγμα υπομονής και ευχαριστίας!!!!! Και τα δυο μας λείπουν! Κύριε, πρόσθες ημίν υπομονήν και ευχαριστίαν!!!!

Μεγάλη Δευτέρα

 Την Μεγάλη Δευτέρα ακούμε τον Όρθρο της Μεγάλης Τρίτης. Σαν να τρέχει ο χρόνος. Σαν να θέλει όσο γίνεται νωρίτερα να φθάσει στα τεράστια γεγονότα που έχουμε μπροστά μας...

Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Τρίτῃ, τῆς τῶν δέκα Παρθένων παραβολῆς, τῆς ἐκ τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου, μνείαν ποιούμεθα.
Στίχοι εἰς την παραβολήν των δέκα Παρθένων
Τρίτη μεγίστη Παρθένους δέκα φέρει,
Νίκην φερούσας ἀδεκάστου Δεσπότου.

Η αγωνία και η έγνοια μας πρέπει να είναι... "μη μείνωμεν έξω του νυμφώνος Χριστού".
Κοντάκιον
"Τὴν ὥραν ψυχή, τοῦ τέλους ἐννοήσασα, καὶ τὴν ἐκκοπήν, τῆς συκῆς δειλιάσασα, τὸ δοθέν σοι τάλαντον, φιλοπόνως ἔργασαι ταλαίπωρε, γρηγοροῦσα καὶ κράζουσα· Μὴ μείνωμεν ἔξω τοῦ νυμφῶνος Χριστοῦ".

Καταλαβαίνεις πια, ψυχή μου, πως είναι κοντά το τέλος. Είδες και την εκκοπή της άκαρπης συκής κι αυτό σου προξένησε φόβο. Γι' αυτό λοιπόν εργάσου με φιλοπονία πάνω στο δώρο που σου δόθηκε, ταλαίπωρε, όντας σε εγρήγορση και κράζοντας με λαχτάρα "Να μη μείνουμε έξω απ' τον νυμφώνα του Χριστού"!

Ὁ Οἶκος
"Τὶ ῥαθυμεῖς ἀθλία ψυχή μου; τί φαντάζῃ ἀκαίρως μερίμνας ἀφελεῖς; τί ἀσχολεῖς πρὸς τὰ ῥέοντα; ἐσχάτη ὥρα ἐστὶν ἀπ΄ ἄρτι, καὶ χωρίζεσθαι μέλλομεν τῶν ἐνταῦθα, ἕως καιρὸν κεκτημένη, ἀνάνηψον κράζουσα· Ἡμάρτηκά σοι Σωτήρ μου, μὴ ἐκκόψῃς με, ὥσπερ τὴν ἄκαρπον συκῆν, ἀλλ' ὡς εὔσπλαγχνος Χριστέ, κατοικτείρησον, φόβῳ κραυγάζουσαν· Μὴ μείνωμεν ἔξω τοῦ νυμφῶνος Χριστοῦ".

Τι τεμπελιάζεις, άθλια ψυχή μου; Γιατί ξοδεύεις άκαιρα τη φαντασία σου σε μέριμνες ανόητες; Τι ασχολείσαι μ' όλα αυτά που παρέρχονται και φεύγουν; Έφτασε πια η τελευταία ώρα και θα χωριστούμε από τα πράγματα αυτού του κόσμου. Γι' αυτό, όσο έχεις ακόμα καιρό, σύνελθε και φώναξε: Αμάρτησα σε Σένα, Σωτήρα μου, μη με ξεριζώσεις σαν την άκαρπη συκιά, αλλά λυπήσου με ως εύσπλαχνος εμένα που με φόβο κράζω: "Να μην μείνουμε έξω από τον νυμφώνα του Χριστού"!

Οι ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας έχουν εξαιρετικά τροπάρια. Μόνο φωτισμένα πνεύματα θα μπορούσαν να διατυπώσουν με τόσο όμορφο ποιητικό τρόπο συγκλονιστικές αλήθειες! Και είναι αγιοπνευματικοί οι μελωδοί μας, άγιοι άνθρωποι της προσευχής και των δακρύων.

"Ὁ Νυμφίος ὁ κάλλει ὡραῖος, παρὰ πάντας ἀνθρώπους, ὁ συγκαλέσας ἡμᾶς, πρὸς ἑστίασιν πνευματικὴν τοῦ νυμφῶνός σου, τὴν δυσείμονά μου μορφήν, τῶν πταισμάτων ἀπαμφίασον, τῇ μεθέξει τῶν παθημάτων σου, καὶ στολὴν δόξης κοσμήσας, τῆς σῆς ὡραιότητος, δαιτυμόνα φαιδρὸν ἀνάδειξον, τῆς Βασιλείας σου ὡς εὔσπλαγχνος".

Νυμφίε πανέμορφε, ωραιότερε απ' όλους τους ανθρώπους, εσύ που μας προσκάλεσες σε πνευματικό τραπέζι στο νυφικό σου διαμέρισμα, βγάλε από πάνω μου την απαίσια εξαιτίας των αμαρτιών μου μορφή, βγάλ' την κάνοντάς με κοινωνό των παθημάτων Σου. Κι αφού μου φορέσεις στολή λαμπρή και ένδοξη της δικής σου ωραιότητος, ανάδειξέ με ως εύσπλαχνος σε συνδαιτημόνα χαρούμενο της δικής Σου Βασιλείας.

"Ἰδού σοι τὸ τάλαντον, ὁ Δεσπότης ἐμπιστεύει ψυχή μου, φόβῳ δέξαι τὸ χάρισμα, δάνεισαι τῷ δεδωκότι, διάδος πτωχοῖς, καὶ κτῆσαι φίλον τὸν Κύριον, ἵνα στῇς ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ, ὅταν ἔλθῃ ἐν δόξῃ, καὶ ἀκούσῃς μακαρίας φωνῆς. Εἴσελθε δοῦλε, εἰς τὴν χαρὰν τοῦ Κυρίου σου. Αὐτῆς ἀξίωσόν με, Σωτὴρ τὸν πλανηθέντα, διὰ τὸ μέγα σου ἔλεος".

Ορίστε, ψυχή μου, ο Δεσπότης σου εμπιστεύεται το τάλαντο (το χάρισμα)! Δέξαι το δώρο με φόβο και δάνεισέ το σ' αυτόν που σου το έδωσε, μοίρασέ το στους φτωχούς και κάμε έτσι φίλο σου τον Κύριο, για να σταθείς στα δεξιά Του όταν έρθει πάλι με δόξα και ν' ακούσεις την μακάρια φωνή: "Ελα, δούλε, μπες στην χαρά του Κυρίου σου!". Αυτή τη φωνή αξίωσε εμένα τον πλανημένο να ακούσω, Σωτήρα μου, γιατί έχεις τεράστιο έλεος! (έλεος: ευσπλαχνία, αγάπη, συγχώρεση, συγκατάβαση στο ανθρώπινο γένος).

Ας δούμε και δυο σημεία από το 2ο Ανάγνωσμα του Εσπερινού από το βιβλίο του  Ιώβ:
"Καὶ ὡς ἂν συνετελέσθησαν αἱ ἡμέραι τοῦ πότου, ἀπέστελλεν Ἰώβ, καὶ ἐκαθάριζεν αὐτούς ἀνιστάμενος τὸ πρωΐ, καὶ προσέφερε περὶ αὐτῶν θυσίας, κατὰ τὸν ἀριθμὸν αὐτῶν, καὶ μόσχον ἕνα περὶ ἁμαρτίας ὑπὲρ τῶν ψυχῶν αὐτῶν. Ἔλεγε γὰρ Ἰώβ· Μήποτε οἱ υἱοί μου ἐν τῇ διανοίᾳ αὐτῶν κακὰ ἐνενόησαν πρὸς τὸν Θεόν".

Έκαναν τα παιδιά του Ιώβ νεανικά γλέντια. Κι όταν τέλειωναν, ο πατέρας τους, ο Ιώβ, έκανε θυσίες καθαρμού για λογαριασμό τους, μη τυχόν είχαν κάνει αντίθεες πράξεις ή έστω σκέψεις. Εξαιρετική πατρική ευαισθησία! Πόσο με έλεγξε!!!

"Προσέσχες τῇ διανοίᾳ σου κατὰ τοῦ θεράποντός μου Ἰώβ; ὅτι οὐκ ἔστιν αὐτῷ ὅμοιος τῶν ἐπὶ τῆς γῆς, ἄνθρωπος ἄμεμπτος, δίκαιος, ἀληθινός, θεοσεβής, ἀπεχόμενος ἀπὸ παντὸς πονηροῦ πράγματος; Ἀπεκρίθη ὁ Διάβολος καὶ εἶπεν ἐναντίον Κυρίου· Μὴ δωρεὰν Ἰὼβ σέβεται τὸν Θεόν, οὐχὶ σὺ περιέφραξας τὰ ἔξω αὐτοῦ, καὶ τὰ ἔσω τῆς οἰκίας αὐτοῦ, καὶ τὰ ἔξω πάντων τῶν ὄντων αὐτοῦ κύκλῳ; τὰ δὲ ἔργα τῶν χειρῶν αὐτοῦ εὐλόγησας, καὶ τὰ κτήνη αὐτοῦ πολλὰ ἐποίησας ἐπὶ τῆς γῆς; ἀλλὰ ἀπόστειλον τὴν χεῖρά σου, καὶ ἅψαι πάντων, ὧν ἔχει, ἢ μὴν εἰς πρόσωπόν σου εὐλογήσει σε. Τότε εἶπεν ὁ Κύριος τῷ Διαβόλω· Ἰδού, πάντα ὅσα ἐστὶν αὐτῷ, δίδωμι ἐν τῇ χειρί σου, ἀλλ' αὐτοῦ μὴ ἅψῃ". 

Ο Θεός χαίρεται τον Ιώβ, τη σεμνή του πολιτεία, την ευσέβειά του. Ο διάβολος είναι θρασύς: -Σάμπως άδικα σε σέβεται; Έχεις υψώσει τείχος προστασίας γύρω από τον Ιώβ, λέει στον Θεό. Δεν τον αγγίζει συμφορά. Του έχεις δώσει πλούσια την ευλογία σου. Για δοκίμασέ τον, να δούμε θα συνεχίσει να σε σέβεται;.
-Δοκίμασέ τον, του λέει ο Θεός. Όλα όσα του ανήκουν τα παραδίδω στα χέρια σου, αλλά αυτόν δεν θα τον αγγίξεις.
Φοβερός λόγος! Ο Ιώβ παραδίδεται σε εξοντωτικές δοκιμασίες. Θα τις δούμε στη συνέχεια. Θα τον δούμε να αντέχει παλικαρίσια και ευχαριστιακά. Αλλά τα δεινά δεν έρχονται επειδή θέλει ο Θεός να τον βασανίσει. Ούτε επειδή ο διάβολος θέλει να τον βλάψει. Δεν έρχεται καμιά δοκιμασία, αν δεν δώσει ο Θεός την άδεια να πειρασθεί ο προσφιλής Ιώβ για να λάμψει σαν καθαρό χρυσάφι, σαν ένα υπέροχο σκεύος εκλογής!!!! Όλα εξελίσσονται κάτω απ' το βλέμμα του Θεού. "Αυτού μη άψη!" Την ψυχή του ανθρώπου δεν θα την αγγίξεις! Ο διάβολος δεν έχει την άδεια να αγγίξει την ψυχή μας, δεν μπορεί να την βλάψει παρά μόνο αν με τη δική μας θέληση και απόφαση του την χαρίσουμε. Μη γένοιτο!

Κυριακή των Βαΐων

Κυριακή των Βαΐων σήμερα. Ο Χριστός εισέρχεται στα Ιεροσόλυμα καθήμενος όχι επί θρόνου αλλά επί πώλου όνου. Είναι μια ώρα επίγειας δόξας και θριάμβου για τον Κύριο. Αλλά και τώρα η ταπείνωση, την οποία ενδύθηκε αναφαίρετα από τη στιγμή που ανέλαβε την ανθρώπινη φύση, δεν τον εγκαταλείπει. Ένα γαϊδουράκι τον μεταφέρει σαν να ήταν ένας ταπεινός αγρότης, ένας φτωχός περίοικος των Ιεροσολύμων. Τα Ωσαννά των παίδων είναι ουρανομήκη, αλλά το βλέμμα του Κυρίου μας φανερώνει την γνώση του των μελλόντων, των εγγύς μελλόντων. Οι παίδες ψάλλουν Ωσαννά, αλλά στα θεϊκά αυτιά ακούγεται το φριχτό "Σταύρωσον, σταύρωσον αυτόν!". Γνωρίζει, βλέπει μπροστά Του εκτυλισσόμενα τα γεγονότα της προδοσίας και του φριχτού θανάτου, αλλά πορεύεται, συνεχίζει το δρόμο Του προς το εκούσιο πάθος, ίνα σώσει τον άνθρωπον. Τον επιπόλαιο, τον αχάριστο, τον ευμετάβλητο, τον αμαρτωλό, τον σκοτισμένο, τον ρυπαρό, τον εχθρικά διακείμενο άνθρωπο. Τα πάντα θα καταδεχτεί ίνα σώσει τον άνθρωπον...

"Τὰ Πάθη τὰ σεπτά, ἡ παροῦσα ἡμέρα, ὡς φῶτα σωστικά, ἀνατέλλει τῷ Κόσμῳ· Χριστὸς γὰρ ἐπείγεται, τοῦ παθεῖν ἀγαθότητι, ὁ τὰ σύμπαντα, ἐν τῇ δρακὶ περιέχων, καταδέχεται, ἀναρτηθῆναι ἐν ξύλῳ, τοῦ σῶσαι τὸν ἄνθρωπον".
Η σημερινή ημέρα ανατέλλει στον κόσμο τα σεπτά Πάθη ως φώτα σωτήρια. Ο Χριστός επείγεται -βιάζεται- από την αγαθότητά Του να πάθει. Αυτός που στη χούφτα Του κρατάει τα σύμπαντα καταδέχεται να κρεμαστεί στο ξύλο για να σώσει τον άνθρωπο.

"Ἀόρατε Κριτά, ἐν σαρκὶ καθωράθης, καὶ ἔρχῃ ὑπ' ἀνδρῶν, παρανόμων κτανθῆναι; ἡμῶν τὸ κατάκριμα, κατακρίνων τῷ πάθει σου. Ὅθεν αἴνεσιν, μεγαλωσύνην καὶ δόξαν, ἀναπέμποντες, τῇ ἐξουσίᾳ σου Λόγε, συμφώνως προσφέρομεν".
Αόρατε Κριτά, πήρες σάρκα ανθρώπινη και εμφανίστηκες στον κόσμο, και τώρα έρχεσαι για να υποστείς τον θάνατο από τα χέρια παράνομων ανθρώπων. Με το πάθος Σου καταδίκασες, εξαφάνισες την δική μας καταδίκη. Γι' αυτό όλοι μαζί σού προσφέρουμε αίνεση, μεγαλοσύνη και δόξα!

"Τῶν παθῶν τοῦ Κυρίου τὰς ἀπαρχάς, ἡ παροῦσα ἡμέρα λαμπροφορεῖ. Δεῦτε οὖν φιλέορτοι, ὑπαντήσωμεν ᾄσμασιν· ὁ γὰρ Κτίστης ἔρχεται, σταυρὸν καταδέξασθαι, ἐτασμούς καὶ μάστιγας, Πιλάτῳ κρινόμενος· ὅθεν καὶ ἐκ δούλου ῥαπισθεὶς ἐπὶ κόρης· τὰ πάντα προσίεται, ἵνα σώσῃ τὸν ἄνθρωπον. Διὰ τοῦτο βοήσωμεν· Φιλάνθρωπε Χριστὲ ὁ Θεός, τῶν πταισμάτων δώρησαι τὴν ἄφεσιν, τοῖς προσκυνοῦσιν ἐν πίστει, τὰ ἄχραντα Πάθη σου".
Η σημερινή ημέρα με λαμπρό τρόπο μας παρουσιάζει την αρχή των παθών του Κυρίου. Ελάτε λοιπόν, φιλέορτοι, με άσματα να Τον προϋπαντήσουμε. Έρχεται ο Κτίστης μας για να καταδεχτεί σταυρόν και ανακρίσεις και μαστιγώματα, κρινόμενος μπροστά στον Πιλάτο. Γι' αυτό ραπίσθηκε από δούλο στο μάγουλα κι όλα τα υπομένει για να σώσει τον άνθρωπο. Ας βοήσουμε λοιπόν: Φιλάνθρωπε, Χριστέ, Θεέ μας, δώρισε την άφεση των αμαρτιών σε μας που προσκυνούμε με πίστη τα άχραντα Πάθη Σου.

Την Κυριακή των Βαΐων το απόγευμα τελείται ο Όρθρος της επόμενης ημέρας, δηλαδή της Μεγάλης Δευτέρας.
"Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Δευτέρᾳ, μνείαν ποιούμεθα τοῦ μακαρίου Ἰωσὴφ τοῦ Παγκάλου, καὶ τῆς ὑπὸ τοῦ Κυρίου καταραθείσης καὶ ξηρανθείσης Συκῆς".

Η ιστορία του Παγκάλου Ιωσήφ, του καλότατου Ιωσήφ, είναι η ιστορία των ανατροπών. Όταν ο άνθρωπος ζει κατά Θεόν και όλα τα αναθέτει στην πρόνοια του Θεού, μη φοβούμενος ταλαιπωρία και αδικία, θα δει θαυμάσια , θα ζήσει μεγαλεία που μόνο ο Θεός ξέρει να επιφυλάσσει στους πιστούς Του, δηλαδή σ' αυτούς που Του παραδόθηκαν. Ο νεαρός Ιωσήφ βρέθηκε, πουλημένος από τα αδέλφια του, δούλος στην Αίγυπτο στο σπίτι του άρχοντος Πετεφρή. Η γυναίκα του αφέντη του προσπάθησε να τον σαγηνεύσει για να τον παρασύρει στην αμαρτία. Εκείνος προτίμησε να φύγει γυμνός και εντελώς εκτεθειμένος στην οργή της κυρίας του, παρά να αμαρτήσει. "Του Θεού γαρ ειμί εγώ". Φυλακίστηκε, δεινοπάθησε, φάνηκε πως τον εγκατέλειψε ο Θεός, αλλά τελικά δοξάσθηκε όσο κανείς άλλος στο Βασίλειο της Αιγύπτου και όχι μόνο. Έμεινε στους αιώνες πρότυπο αγαθότητος, πίστης, καθαρότητος, αφοσίωσης στον Θεό. Τα δε περιστατικά της ζωής του και το πρόσωπό του προτυπώνουν οιονεί τον επί γης βίο του Κυρίου μας.

"Δευτέραν Εὔαν τὴν Αἰγυπτίαν, εὑρὼν ὁ δράκων, διὰ ῥημάτων, ἔσπευδε κολακείας, ὑποσκελίσαι τὸν Ἰωσήφ, ἀλλ' αὐτὸς καταλιπὼν τὸν χιτῶνα, ἔφυγε τὴν ἁμαρτίαν, καὶ γυμνὸς οὐκ ᾐσχύνετο, ὡς ὁ Πρωτόπλαστος, πρὸ τῆς παρακοῆς· αὐτοῦ ταῖς ἱκεσίαις Χριστέ, ἐλέησον ἡμᾶς".
Ο δράκων-ο διάβολος- βρήκε δεύτερη Εύα, την Αιγυπτία, και με κολακευτικά λόγια έσπευδε να νικήσει τον Ιωσήφ, αλλά αυτός κατέλιπε τον χιτώνα και απέφυγε την αμαρτία, και παρόλο που ήταν γυμνός δεν ντρεπόταν όπως ο Πρωτόπλαστος πριν από την παρακοή. Με τις ικεσίες αυτού, ελέησέ μας, Χριστέ.

Αλλά τα μηνύματα της ημέρας δεν τελειώνουν. Σε ένα από τα απόστιχα του Όρθρου έχουμε μια ακόμη ανατρεπτική πρόταση ζωής. Αν αυτή εφαρμοζόταν στον καθημερινό μας βίο, τον ιδιωτικό, τον κοινωνικό, τον πολιτικό, η ζωή μας θα ήταν παραδεισένια.
"Κύριε, τὰ τελεώτατα φρονεῖν, τοὺς οἰκείους παιδεύων Μαθητάς, μὴ ὁμοιοῦσθε τοῖς ἔθνεσιν ἔλεγες, εἰς τὸ κατάρχειν τῶν ἐλαχιστοτέρων· οὐχ οὕτω γὰρ ἔσται ὑμῖν τοῖς ἐμοῖς Μαθηταῖς, ὅτι πτωχὸς θέλων ὑπάρχω, ὁ πρῶτος οὖν ὑμῶν, ἔστω πάντων διάκονος, ὁ δὲ ἄρχων, ὡς ὁ ἀρχόμενος, ὁ προκριθεὶς δὲ ὡς ὁ ἔσχατος· καὶ γάρ ἐλήλυθα αὐτὸς τῷ πτωχεύσαντι Ἀδὰμ διακονῆσαι, καὶ λύτρον δοῦναι ἀντὶ πολλῶν, τὴν ψυχὴν τῶν βοώντων μοι· Δόξα σοι".
Κύριε,
καθώς εκπαίδευες τους μαθητές Σου ώστε να φρονούν τα τελειότατα, τους έλεγες να μην καταδυναστεύουν τους ελάχιστους αδελφούς.
Δεν πρέπει αυτό να συμβαίνει ανάμεσα στους δικούς μου μαθητές, έλεγες, γιατί εγώ με τη θέλησή μου κενώθηκα, 
άδειασα από όλο το θεϊκό μεγαλείο και τη δόξα μου.
Ο πρώτος ανάμεσά σας ας είναι διάκονος όλων, 
αυτός που εξουσιάζει να μην υπερέχει από τους εξουσιαζόμενους, αυτός που διαλέχθηκε να είναι πρώτος 
ας συμπεριφέρεται ταπεινά ως ο έσχατος, ο τελευταίος.
Ήρθα σ' αυτόν τον κόσμο για να διακονήσω τον Αδάμ, 
ο οποίος εξέπεσε της αρχικής δόξας του και επτώχευσε, 
και να δώσω την ζωήν μου ως λύτρα 
για την πολλή αμαρτία του κόσμου και 
να σας εξαγοράσω όλους εσάς 
που μου ψάλλετε "δόξα Σοι".


Ποιος άλλος μίλησε και έζησε έτσι;
Ποιος πρόκριτος συμπεριφέρθηκε ως ο έσχατος;
Ποιος διακόνησε πάντας;
Ποιος έδωσε την ψυχήν του λύτρον αντί πολλών;
Το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε, Κύριε, είναι να σου ψάλουμε με τα χείλη και την καρδιά μας "Δόξα Σοι!".