Επισκέψεων συνέχεια - Αγία Αικατερίνα

Δεν ξέρω αν σας συμβαίνει κι εσάς...πού και πού με πιάνει μια εμμονή...όπως αυτή τώρα, με τα μνημεία της πόλης μας...
Πριν λίγες ημέρες είχε την "τιμητική" του ο ναός της Αγίας Αικατερίνης. Βρεθήκαμε εκεί με μια παρέα κυριών. Ό,τι και να πω είναι λίγο: Ένα κρυφό καμάρι σε μια γειτονιά άλλης εποχής!!! Στην αρχή της οδού Ολυμπιάδος ανεβαίνεις στην οδό Τσαμαδού και σε λίγα μέτρα βλέπεις τον αυλόγυρο και το τουβλάκι της τοιχοποιίας της.

Πριν την δεις σ' έχουν προλάβει οι ευωδιές από τα γιασεμιά της αυλής της. Αρκετές κυρίες ενορίτισσες ασχολούνται με την καθαριότητα του ναού. "Δεν υπάρχει νεωκόρος. Όλες μας βοηθούμε!"λένε. Και τα καταφέρνουν περίφημα. Ο ναός στραφτοκοπάει κι η αυλή του λάμπει και μοσχοβολάει.
Ο ναός χτίστηκε στα τέλη του 13ου αιώνα. Είναι κι αυτός καρπός της παλαιολόγειας αναγέννησης, όπως και ο ναός των Αγίων Αποστόλων και της Μονής Βλατάδων και του Αγίου Παντελεήμονος που σώζονται μέχρι σήμερα στην Συμβασιλεύουσα! Σταυροειδής, εγγεγραμμένος, σύνθετος , τετρακιόνιος με περίστωο! Έτσι χαρακτηρίζεται αρχιτεκτονικά ο τύπος του. Χτισμένος με το τουβλάκι της υπομονής είναι πανέμορφος και εξωτερικά και εσωτερικά. Εσωτερικά υπήρχαν βέβαια ωραιότατες τοιχογραφίες οι οποίες καταστράφηκαν όταν ο ναός έγινε τζαμί, το Γιακούμπ Πασά τζαμί! Σώζονται λίγα σπαράγματα, ιδίως στα τόξα των παραθύρων, που προδίδουν εξαιρετική τέχνη.
Ο πατήρ Νεκτάριος, ο εφημέριος του ναού, μας καλοδέχεται και μας ξεναγεί στο μνημείο. Αξιοσημείωτο το εξής: η περιοχή αυτή είχε πενήντα μικρά μοναστηράκια. Βρέθηκαν σε πολλές εκσκαφές για τη θεμελίωση πολυκατοικιών ωραιότατα ψηφιδωτά δάπεδα και δομικά υλικά τους.
Και η Αγία Αικατερίνη ήταν μοναστηριακός ναός. Σήμερα σεμνύνεται να φιλοξενεί λείψανο -το χέρι- της πανευφήμου Αγίας Αικατερίνης, αλλά και ενός νεομάρτυρος από την Νεάπολη της Καππαδοκίας (Νεφσεχίρ) του Αγίου Θεοχάρους το οποίο, ως θησαυρό, μετέφεραν ανταλλάξιμοι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν μετά το '24 στην ενορία. Ο π.Νεκτάριος μας παραθέτει τα λείψανα σε προσκύνηση. Ο ναός διατηρεί τον μνημειακό του χαρακτήρα, αλλά επιτελεί και την ύψιστη λατρευτική του αποστολή. Το παρελθόν και το παρόν βρίσκονται εδώ άριστα συνδυασμένα!

Το εσωτερικό του ναού δεν είναι βαρυφορτωμένο! Είναι πολύ καλόγουστα λιτό.

Στο τέμπλο οι προφήτες κυκλώνουν την Παναγία, 

δίπλα στην οποία βρίσκεται ο Άγιος Ιωάννης o Πρόδρομος, 

και οι Απόστολοι κυκλώνουν τον Χριστό, 

δίπλα στον οποίο βρίσκεται η νύμφη Του, η Αγία Αικατερίνα!

Μια πλάγια λήψη -δεν υπάρχει χώρος για μακρινή! Πόσο περίτεχνο κι ανάλαφρο το εξωτερικό! Αψιδώματα, εσοχές, οδοντωτές κορδέλες, κοσμίτης, δίλοβα παράθυρα! Χαίρεσαι κάθε εκατοστό! Φαντάζομαι πως παρουσιάζει τεράστιο αρχιτεκτονικό ενδοαφέρον!

Η κόγχη του ιερού!

Στα λίγα τετραγωνικά της αυλής μια πέργκολα με γιασεμιά και πιο πέρα γλάστρες κι όμορφα παρτέρια προδίδουν μεράκι και προσφορά!

"Νύμφη τοῦ Σωτῆρος πανευκλεής, αἴγλῃ παρθενίας,καὶ σοφίας τῇ καλλονῇ, καὶ μαρτύρων ἄθλοις, λαμπρῶς πεποικιλμένη, Αἰκατερίνα ὤφθης ὡς καλλιπάρθενος".

Προσκυνούμε το ιερό λείψανό της!

Προσκυνούμε και τα λείψανα του Αγίου Θεοχάρους.

Ο Άγιος Θεοχάρης μαρτύρησε στην Καππαδοκία σε νεαρή ηλικία το 1740. Ήταν ορφανό παιδί και βρέθηκε να δουλεύει ως σταβλίτης στον δικαστή της Νεάπολης. Εκείνος πολύ εκτίμησε το ήθος και την ομορφιά του και τον πίεζε να αλλαξοπιστήσει για να τον κάνει γαμπρό στην θυγατέρα του. Ο Θεοχάρης πλήρωσε την άρνηση και την αφοσίωση στην πίστη του με λιθοβολισμό και απαγχονισμό σ΄αυτήν τη ζωή, αλλά  με αμαράντινο στέφανο δόξης στην άλλη!

Και μία ακόμη, πιο καθαρή εικόνα του Αγίου

Ένα από τα δύο παρεκκλήσια που βρίσκονται βόρεια και νότια του ιερού.

Ναός Αγίας Αικατερίνης: Αν σας φέρει ο δρόμος, αξίζει να τον επισκεφθείτε!

Μάλλον ...φέρτε εσείς τον δρόμο σας προς τα εκεί!!!

Το timing του Θεού

Ο Γέρων Αιμιλιανός ο Σιμωνοπετρίτης που εκοιμήθη χθες είχε 23 χρόνια άρρωστος. Όχι κατά συνηθισμένο τρόπο, αλλά, όπως ανθρωπίνως θα λέγαμε, ούτε ζωντανός (με την έννοια ότι δεν επικοινωνούσε καθόλου) αλλά ούτε και νεκρός. Η βουλή του Θεού και οι φροντίδες των μοναζουσών στην Ορμύλια όπου βρισκόταν όλα αυτά τα χρόνια του έδωσαν αυτή την παράταση ζωής, που σίγουρα αποτελεί μια ιατρική εξαίρεση. Είκοσι χρόνια έχουν περάσει από τότε που τον είδα στη μονή για ένα επεισόδιο πνευμονίας: σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσα να προβλέψω την μακρά αυτή επιβίωση. Κάποια πράγματα δεν επιδέχονται επιστημονικές εξηγήσεις.

     Κι αν μας έρθει ο λογισμός να αναζητήσουμε το ‘γιατί’ και το νόημα μιας τέτοιας ‘εμπειρίας’, ας ανατρέξουμε στο παρακάτω σύντομο κείμενο που κατά συγκυρίαν βρήκα απροσδόκητα χθες βράδυ στο Διαδίκτυο:  

     «Ο Ιωσήφ περίμενε 13 χρόνια.
     Ο Δαβίδ περίμενε 15 χρόνια.
     Ο Αβραάμ περίμενε 25 χρόνια.
     Ο Μωυσής περίμενε 40 χρόνια.
     Ο Χριστός περίμενε 30 χρόνια.
     Αν ο Θεός σε κάνει να περιμένεις, έχεις πολύ καλή συντροφιά!
     Αυτό που γίνεσαι ενώ περιμένεις είναι ίσως εξίσου σημαντικό με αυτό που περιμένεις.
     Και να θυμάσαι ότι το timing του Θεού είναι τέλειο».
(Από το blog Γοργά Παρεστιγμένα του Αντώνη Παπαγιάννη)

Τουρίστας στην πόλη μας!

Έχω μια φίλη και κουμπάρα που συνεχώς με κεντρίζει αποστέλλοντάς μου ενδιαφέροντα άρθρα, ντοκυμαντέρ κτλ μέσω email. Μόλις προχθές μου έστειλε πολύ ωραίο videάκι με αναπαράσταση των ρωμαϊκών Ανακτόρων της Θεσσαλονίκης, της Πομπικής Οδού, της Αψίδας του Γαλέριου και της Ροτόντα. Κυκλοφορεί στο διαδίκτυο, μπορεί να είναι σε πολλούς γνωστό. Έλεγξα αυστηρά τον εαυτό μου γιατί δεν αξιώθηκα να επισκεφθώ την Ροτόντα μετά την προ τριετίας περίπου παράδοσή της στο κοινό -αφού αποκαταστάθηκαν οι ζημιές που υπέστη στο σεισμό του '78. Φυσικά δεν μου ήταν άγνωστη. Την θυμόμουν από τα φοιτητικά μου χρόνια, τότε που γίνονταν εκεί φοιτητικοί εκκλησιασμοί. Αλλά πώς να το κάνουμε, όφειλα μια επίσκεψη, όπως έναν δικό σου άνθρωπο που τον στερείσαι για 40 χρόνια λαχταράς να τον δεις, όταν πια έχεις την δυνατότητα...

Έτσι χθες -μόλις την επομένη του "κεντρίσματος"- καθώς βρέθηκα στο κέντρο -όπου ο προσωπικός μου φυσικοθεραπευτής μου χάρισε μια κάποια έως αρκετή ευκινησία στο πονεμένο μου γόνατο, ο Θεός να τον έχει καλά!!!-άδραξα την ευκαιρία για την οφειλόμενη επίσκεψη.

Δεν θα σας ζαλίσω με την ιστορία του μνημείου. Πολύ εύκολα την βρίσκει κανείς σε πολλά sites.

και εδώ  http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=1812

Για την είσοδο δίνει κανείς 2 ευρώ. Η υπάλληλος στο γκισέ κοίταξε με συμπάθεια τα γκρίζα μου μαλλιά και την πατερίτσα  και με ρώτησε διστακτικά: Πόσων ετών είστε; Προφανώς ήθελε να με απαλλάξει από το έξοδο λόγω ηλικίας. Της είπα 62 και φυσικά ήμουν εκτός. Της χαμογέλασα: "Ευχαριστώ, είπα! Αλλά τι είναι δύο ευρώ για μια Ροτόντα!!!"

Πρόκειται για τεράστιο μνημείο-σφραγίδα της πόλης μας. Εντυπωσιακότατη κατασκευή που δέχθηκε εξαιρετική φροντίδα από την τέως 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και όλους τους τότε συναδέλφους της Υπηρεσίας και στη συνέχεια από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης.

Είναι το νούμερο 1 αξιοθέατο της πόλης μας, αν και δεν έχει αναδειχθεί όσο του αξίζει. Πάντως πολλούς τουρίστες συνάντησα και εκτός και εντός.

Η αίσθηση του εισερχομένου είναι δέος και απόλυτος εντυπωσιασμός από τις διαστάσεις του οικοδομήματος!!! Μπροστά ακριβώς απέναντι η κόγχη του ιερού, η οποία εξωτερικά διακόπτει το κυκλικό σχήμα του κτίσματος!

Η Ροτόντα προοριζόταν για Μαυσωλείο του Γαλέριου, αλλά ποτέ δεν χρησιμοποιήθηκε ως τέτοιο.

Πολύ νωρίς από τον 4ο αιώνα δόθηκε στην χριστιανική λατρεία. Τότε κατασκευάστηκε η κόγχη του ιερού και τα περίφημα ψηφιδωτά που κοσμούν τον θόλο περιμετρικά και τις καμάρες των παραθύρων.

Στην κόγχη του ιερού παριστάνεται η Ανάληψη του Κυρίου.

Ο σταυρός, το κυρίαρχο σύμβολο των Χριστιανών, στην καμάρα του νότιου ανοίγματος.

Στο κέντρο του θόλου προφανώς θα παριστάνετο ο Παντοκράτορας, αφού περιμετρικά βλέπουμε 

τους αρχαγγέλους με ορθάνοιχτες φτερούγες να περιβάλλουν τον εσώτερο κύκλο.

Κι άλλο εξαιρετικό ψηφιδωτό "κέντημα" από την βόρεια καμάρα!

Στη νότια έξοδο μια μεταλλική αναπαράσταση του μνημείου!

Τα ψηφιδωτά του θόλου είναι αριστοτεχνικά, αλλά πρέπει να έχεις μαζί σου κυάλια λόγω του μεγάλου ύψους 30 περίπου μέτρα.

Οι βαριές μεταλλικές θύρες θα έλεγα πως στέκονται άξια στο "ύψος" του μνημείου!

Η κρήνη και ο μιναρές είναι οι μουσουλμανικές προσθήκες στο μνημείο.

Κάθε νέα χρήση τού πρόσθετε και νέα κτίσματα.

Σημειωτεόν: Ο μιναρές είχε περίπου 35μ ύψος. Τώρα λείπει η κωνική του απόληξη η οποία κατέρρευσε στο σεισμό του 1978. Είναι ο μοναδικός μιναρές που απέμεινε στη Θεσσαλονίκη και καθώς τον βλέπω από την βάση προς τα πάνω συνειδητοποιώ την μεγάλη δυσκολία της κατασκευής του, αλλά και την δυσκολία του έργου του χότζα. Πώς ανέβαινε ως εκεί επάνω πέντε φορές την ημέρα, παρακαλώ, και απήγγελε δυνατά τους στίχους από το Κοράνι τότε που δεν υπήρχαν τα σημερινά μέσα (μεγάφωνα, CD κτλ)!!!!

Στη βόρεια πλευρά του αυλόγυρου σώζονται κτίσματα των αρχών του 20ου αιώνα, ίσως και παλαιότερα.

Αφήνω την Ροτόντα ικανοποιημένη που πραγματοποίησα μια τριετή επιθυμία μου και κατηφορίζω προς την οδό Ιασονίδου. Βγαίνω ακριβώς στο ιερό του Ναού του Αγίου Παντελεήμονα και δεν αντιστέκομαι καθόλου στον πειρασμό να τον επισκεφθώ.

Τι να πούμε τώρα και γι' αυτό το κόσμημα!!

Θα βρείτε εδώ πληροφορίες. Από τα τέλη του 130υ αιώνα χτισμένος με το τουβλάκι της υπομονής, τα αψιδώματα, τα τρίκογχα παραθυράκια του, τον αρμονικό του τρούλλο. Στο εσωτερικό δεν σώζεται ούτε ίχνος αγιογραφίας, αλλά βόρεια και νότια στα δύο παρεκκλήσιά (;) του διακρίνονται αρκετά σπαράγματα από μορφές αγίων ιεραρχών, της Παναγίας κτλ.

Η κρήνη, δεν ξέρω αν είναι χριστιανικό ή μουσουλμανικό κτίσμα. Θα μπορούσε να είναι χριστιανικό βαπτιστήριο ή μουσουλμανική κρήνη καθαρισμού. Ό,τι και να είναι είναι ένα στολίδι της αυλής.

Η κ.Στέλλα η νεωκόρισσα αποσταμένη κάθεται στην είσοδο του ναού. Έχει στη φροντίδα της το μνημείο -που λειτουργεί τακτικά και ως λατρευτικός χώρος όντας παρεκκλήσιο της Μονής της Αγίας Θεοδώρας. "Έρχονται ξένοι, αλλά δεν αφήνουν τίποτα. Αν άναβαν έστω ένα κεράκι θα μπορούσε το μνημείο να μένει ανοιχτό όλη την ημέρα με κάποιον φύλακα".

Προσκυνώντας την εικόνα του Αγίου Παντελεήμονα τον παρακάλεσα να μου χαρίσει στοιχειώδη βαδιστική επάρκεια! Πιστεύω ως τούτο ποιήσει!...

Αν την έχω θα επανέλθω με κάποιο άλλο μνημείο της "πάμπλουτης, αλλά αδικημένης από τους δημοτικούς άρχοντες και τους κατοίκους της, πόλης μας. Συγχωρέστε μου αυτήν τη ρήση. Οι δρόμοι της θαρρείς πως είναι κακοτράχαλοι, η συγκοινωνία θλιβερή, η όψη των κτιρίων της θυμίζει πολύχρωμες κουρελούδες και τα σκουπίδια ξεχειλίζουν στους κάδους και επιπολάζουν σε κάθε στάση λεωφορείων...ούτε ένα όμορφο παρτέρι...

Τουρίστας στην πόλη μου χθες...είδα δυο  θησαυρούς 1700 και 700 περίπου ετών και θαύμασα. Είδα και την σύγχρονη αθλιότητά μας και πόνεσα πολύ...

Να ελπίζουμε σε κάτι καλύτερο;